|
هنرسینماوفلمبرداری درکشورعزیزماتاریخ طولانی داشته وعلاقمندان زیادی رابه خودجلب نموده است.این هنروالاازبدوپیدایش خودباکاروانی ازمشکلات، خاصتادربخشهای تخنیکی وکادری، روبروبوده، سینمای کشوررابه رکودمواجه ، وحتی موجودیت آنرازیرسوال قرارداده است.
اواخردهه پنجاه الی شصت سینمای افغانستان علی الرغم مشکلات یادشده ظاهرارشدشتابناک داشت که میتوان آنراازدوجهت به بررسی گرفت:
علاقمندان این هنرشریف طورزوزافزون ظهورنموده وازجانب دیگرکمکهای وافری ازآنسوی مرزهاصورت می گرفت که درآبادی سینمانقش ارزنده یی راایفامیکرد.ولی بدبختانه سینمای افغانستان هیچگاهی نتوانست به یک سینمای قابل اعتمادومردمی چهره بدل کند، زیرانهادهای سینمایی ماچه حال وچه درگذشته دراختیارمردم نبوده، تحت سیطره اربابان زروزوروقدرت ودورازفرهنگ ملی، به منظورتبلیغات شخصی ازین هنرعزیزبکارمیرفت، بناسینمای ماازسینمای واقعی و ریالستیکی فاصله
میگرفت.درچنین شرایطی که ساختن فلم های هنری جایش رابه فلمهای تبلیغاتی اربابان می دهد، چشم وامیدمردم به فلم سازان مشخص وخودکفا دوخته شده تاآن خالیگاه راپرشده وارمان مردم رابرآورده گردانند.خوشبختانه درچنددهه گذشته فلم سازانی موفق چون توریالی شفق، عباس شعبان، فقیرنبی، انجنیرلطیف، صدیق برمک، سعیدورکزی وچندنام شریف دیگرخدمات ارزنده یی رادرزمینه انجام داده اند. یکی ازچهره تابناک سینمای کشور، فلمبردارموفق عبیدورکزی میباشد.اوباساخته های ریالستیکی و درخشانش درکناربرادر گرامی خود
سعیدورکزی دایرکترمحبوب سینم، توانسته، عطش مردمش رافرونشاند.این فلم بردارگرامی علاوه ازتهیه وفلبرداری فلم های هنری، به ده هافلم مستند وجالب رافلمبرداری نموده ودردیدبیننده قرارداده است.علاقمندان هنرسینماپرسشهای راازین فلمبردار موفق مطرح ساخته اند. توجه کنیدبه خوانش این مصاحبه:
قبل ازآنکه به پرسشهاپاسخ ارهه نمایم، سلامهای پرازصفاومحبت آمیزخودرابه تمام هموطنان گرامی خویش تقدیم داشته سربلندی وسرافرازی مردم غیوروباشهامت افغان راازدرگاه رب العزت تمناو میگویم:زنده بادافغاستان، قایم ودایم بادمردم قهرمان آن .
پرسش:چگونه دانستیدکه درهنرفلمبرداری استعداددارید؟
پاسخ:خداوندتعالی برای هرانسان ازبدوپیدایشش، درعرصه های مختلف استعدادی رااعطافرموده که برداشت آن به افرادواشخاص ارتباط میگیرد.انسان درمجموع وفطرتااستعدادهنری داشته، رشدآن درعده یی سرعی بوده، ودرعده این رشد بطی میباشد. ازآوان کودکی به هنرسینماوفلمبرداری علاقهوافرداشتم.درآنزمان درک مردم درساحه این هنرنهایت اندک بودوحتی عده بکلی ازآن بیخبر.درحدودده سال بیش عمرنداشتم، توسط کمره فلمبرداری هشت ملی متر، فلمهای کودکانه راباوسایل خیلیهاابتدایی به همکاری برادرم سعیدجان ورکزی وعده یی ازبچه
های هم سن وسال، فلمهای کودکانه را فلمبرداری وبعدازشست وشودراثنای غروب آفتاب، مکروفلمهای تهیه شده راازطریق پروجکتورمعمولی روی پرده یی، به تماشاگرفته و ازآن لذت میبردیم.روی علاقه ودلچسپی به این هنر تصمیم اتخاذنمودیم تااین مسلک عزیزراکه عاشقانه دوستش داشتیم دریکی ازکشورها علماآموخته ومصدرخدمت گردیم.متاسفانه دراثرمشکلاتی به این آرزونایل نگردیدیم. نظربه علاقه واستعدادبه رادیوافغانستان تقررحاصل نموده، آرزوداشتم تاروزی شبکه تلویزیون
کشورفعال وازآن طریق بتوانم استعدادم راتبارزدهم.به هرصورت دراداره هنروادبیات رادیو درنمایشنامه هاودرامه هانقش آفرینی مینمودم.خوشبختانه درسال(۱۳۵۶)خ درزمان محمدداودخان شهیداولین رییس جمهورافغانستان اولین دستگاه تلویزیون درکشورفعال وبکارآغازنمود.همه میدانندکه درزندگی انسان سه چیزنهایت مهم وباارزش است:اول پشت کار، دوم پشت کاروسوم پشت کار.شاعرچه خوب گفته: کارجوانمردکندمردرا گرم کند مردم دلسردرا به اساس تلاشهای
پیگیرم وتصمیم قطعی درحالیکه قبلاباکمره های(۳۵و۱۶)ملی متری آشنایی، وباکمره های جدیدبلیتی نداشتم، درحضور هیات باصلاحیت تخنیکی تلویزیون به همرایی متخصصینتخنیکی کشورجاپان که دستگاه تلویزیون رامونتاژ نموده بودند، امتحان دررشته کمره وفلمبرداری راموفقانه گذشتانده، موردتقدیرهیات منتخب خاصتاانجنیرموفق تلویزیون (خالدداود)پسرداودخان واقع وبه صفت
فلمبرداردراداره واحدهای سیارتلویزیون گماشته شدم.ازآن به بعداکثریت پروگرام های هنری وفرهنگی واجتماعی را فلمبرداری ودراختیاربرنامه های مختلف تلویزیون قرارمیدادم.
پرسش:چه تعدادفلمهای هنری ومستندرافلمبرداری نموده اید؟
پاسخ:درحدود(۹۶)فلم اخباری و(۳۶)فلم هنری وداستانی رافلم برداری، وعلاوه برآن چندفلم هنری رادایرکت وسناریوی چندفلم رانیزتهیه داشته ومورد علاقه دوستان واقع وتقاضاداشتندتافلمهای تازه یی رادایرکت وبه نمایش گزارم.درزمان هجرت ودیارغربت فلم هنری(کارگردان)رادرمسکوفلمبرداری، ولی متاسفانه دراثرمشکلات اقتصادی نتواستم کارآنرابه اتمام رسانم.درکشورکانادافلم ارزشمندهنری که روی مسایل اجتماعی وخانوادگی
میچرخیدوپروبلمهای تربیتی درآن به نوع احسن تصویرشده بودتهیه ودردیدعلاقمندان فلم قراردادم.آرزودارم تافلمهای را برای مردم آماده سازم که درآن پیام زندگی وانسانیت موجودباشد.
پرسش:درکدام بخش راحت فلمبرداری میکنید، فلمهای هنری یافلم مستند؟
پاسخ:درتهیه نمودن فلمهای مستندبااستقبال گرم مردم مواجه شده، چنانچه درفلم مستندقالین بافی درافغانستان، درفستیوال بین المللی که بین ۹۶کشور دررادوگاه براه افتیده بود، برنده دیپلوم اعلی گردیده، جایزه یی ممتازی رانصیب وطنم ساختم. همچنان فلم مستندصنعت قالین درفستیوال جرمنی برنده جایزه اول وموردتقدیرواقع شد. اززمره فلمهای هنریکه آنرافلمبرداری نموده وتقدیرگردیده، فلم(یولداش)میباشد.سناریوی فلم که به اساس داستان رحمت الل
همدردتهیه شده، ودرآن هنروسپورت ملی کشوربزکشی انعکاس یافته است.فلمبرداری این فلم جالب درلایت جوزجان صورت گرفته ومردم ازین فلم سخت استقبال کردند. بایدگفت درطول پانزده سال بدینسودرهنرفلمبرداری حایزمقام اول وجایزه اول رادرمیان فلمبرداران نصیب خودساخته ام.من عاشق هنرسینمامیباشم.
پرسش:بادایرکترمحبوب وموفق سینمامحترم سعیدورکزی که برادرشمامیباشددرتهیه فلم همکاری دارید؟
پاسخ:هنرمندشناخته شده دنیای سینم، دایرکترگرامی برادربزرگوارم که فعلادرویرجینیای امریکادرغربت به سرمیبرند، باآنکه شیوه کارماباهم متفاوت استز ولی باآنهم کارمشترک داشته، فلمبرداری عده یی از فلمهای هنری اش رابدوش داشتم.گرچه فعلاازهم دور افتیده ایم، باآنهم درساختن داشته های جدیدهنری باهم درتماس بوده مشکل رابرطرف میسازیم. فلم هنری صبح سفیدازساخته های این دایرکترگرامی رافلمبرداری نموده وعلاوه برآن پسرم امیدجان ورکزیدرآن نقش ایفاواین فلم موردعلاقه دوستان سینماواقع گردید.
پرسش:تاجاییکه مااطلاع داریم، علاوه ازفلمبرداریفلمهای هنری ومستند، تعدادی ازآهنگهای هنرمندانگرامی راتصویری ساخته ایدواقعیت دارد؟
پاسخ:بافعالیت وآغازکارتلویزیون درافغانستان توجه همه بدان طرف معطوف شده، خاصتاهنرمندان عزیزعلاقه داشتندتاهنرشان راتصویری برای هنردوستان عرضه بدارند.درآنزمان چون درقسمت دایرکت وفلمبرداری برنامه های مختلف تلویزیون فعالیت جدی داشتم وازکارکردهایم همه خوشحال ورازی بودند، توجه هنرمندان رابه خود جلب داشته روزانه درحدود(۳۰تا۴۰)آهنگ راتصویری ساخته وبدست
نشرمیسپردم.گفته میتوانم درحدودبیش ازیک هزارآهنگ راتصویری وثبت آرشیف نشراتی تلویزیون ساخته ام. آهنگهای کنسرتی هنرمندان عزیزعبدالله جان نوابی(شادکام)وحیدجان صابری را فلمبرداری ودرخدمت هنر دوستان قراراده ام.به صورت کل گفته میتوانم تاجایکه به من مربوط بوددایماآهنگهای باارزش هنرمندان محبوب راچه دراستدیوی تلویزیون وچه خارج استدیودرفضای آزادثبت ودرخدمت بیننده گذاشته ام.
پرسش:چه زمانی کشورراترک، فعلادرکجازندگی داشته، چه فعالیت فرهنگی دارید؟
پاسخ:همه میخواهندتاپرستوبوده، وهیچگاه آرزوندارندتابی آشیانه گردند.باتاسف شرایطی درکشورازجانب بیگانگان طرح ریزی شدکه همه رابی آشیان گردانید.درسال(۱۹۹۲)م مسوول اداره برنامه های فلمهای مستندوهنری تلویزیون بودم.باورودمجاهدین به شهرکابل مانندهزاران تن مردم شریف به استقبال شان شتافته، باعلاقمندی تمام درتهیه فلم های مستندواخباری ونشرپی درپی آن ازطریق تلویزیون احساسات خوشی نشان داده
درفکرآرامی وسعادت مردم ووطنم بودم.درآنزمان فلمهای مستندازمزارات شهرکابل چون(عاشقان وعارفان)تاریخچه مسجد(شاه دوشمشیره)آرامگاه حضرت(تمیم صاحب انصار"رض")، (شاه شهید"ع")وسایربزرگان اولی اولیای شهرکابل راتهیه ونشرمینمودم.این برنامه هاازجانب مردم متدین ووطن دوستم به گرمی فراوان استقبال گردید. ولی ایکاش مردم چهره این اجنبی های وطن فروش راقبلامیشناختندومیدانستندکه آنهابرای ویرانی وطن آمده
وارمان مجاهدین واقعی رازیرپانهاده بودند.باآنکه دولت داکترنجیب الله بارهااین چهره هاراافشانموده بودولی مردم به آن باورمندنبودند. جنگهای تنظیمی آغازگردیده بودوروزانه به ده ها کشته وشهیدومعلول به جامیگذاشت، مردم درکشوروکاشانه خود سرگردان وآواره شده همه درهراس به سربرده، ناموس شان درمعرض خطر، وده هاعوامل منفی وغیراسلامی ودورازکرامت انسانی ایشانراتهدیدمینمود. اوضاع کشورنهایت پریشان وابترم گردیده، ناگزیر درصددزنده ماندن جان وحفظ ناموس خانه
وکاشانه ام راترک مدتی در صفحات شمال کشوروبعدادرکشورهای آسیای میانه هجرت، وبعدازمشکلات فراوان به لطف الله بی نیاز درشهرتورنتو، کشورکاناداغریبگردیده ام. زمانیکه درین کشورمسکن گزین شدم، فعالیتهای فرهنگی راازسرگرفته ازطریق شبکه جهانی آریانابرنامه های تلویزیونی رازیرزیگنال(برنامه تلویزیونی نوید)راه اندازی نموده که درآن مسایل سیاسی، اجتماعی، هنری وفرهنگی انعکاس یافته، وهرهفته باهمکاری پسران عزیزم برای هموطنان گرامی برنامه های مختلف
راپیشکش میدارم. این برنامه منحصربه هیچ گروهی، تنظیمی، وحزبی نبوده، هدفم رشدفرهنگ وهنرکشوربوده، میخواهم ازاین طریق خدمتی را به هموطنان عزیزانجام، ورسالت ایمانی ووجدانی رادرموردنسل آینده ادانمایم.
کارنهایت باارزش وماندگارراکه ازطریق این برنامه تلویزیونی آنعکاس یافته، نشرآهنگهای چهره های جدید، ومعرفی هنرمندان سابقه داربوده، چنانچه آهنگهای هنرمندان عزیزخانم قمرگل، خان آقاسرورومزیده سرور، افسانه هنگامه ودرین اواخرآهنگهای محترم عالم شهروان تازه فلمبرداری وبه خانواده موسیقی تقدیم وباردیگردراذهان مردم زنده گردانیده ام.
پرسش:درموردفلمهای تازه که مغایرفرهنگ وکلتورافغانها بوده وصدمه بزرگی به دست اندرکاران واقعی این هنرشریف واردنموده ، درین اواخردردیدمردم قرارگرفته، باعث شرمساری بوده مدعای مافلم تلاش وچندفلم دیگرمیباشد. منحیث صاحب نظرچه حرفهای دارید؟
پاسخ:چندسال قبل ضمن مصاحبه یی باجناب سیدمخدوم رهین وزیراطلاعات وفرهنگ موضوع بی سروسامانی های سینمایی رامطرح ساختم.متاسفانه آقای وزیردرپاسخ بانهایت بی تفاوتی ابرازداشتند حالامطبوعات آزادی اش رابدست آورده، فرقی نداردتاهنرمندان این عرصه هرنوآوری که داشته باشندانجام دهند. پرسیدم:جناب وزیرآیااعمال ضدفرهنگ افغانهارا میتوان نوآوری نام داد! گفتند:آقای ورکزی شمابه افغانستان بیاییدوهرچه درساحه فلم ومطبوعات خواستیدانجام دهید. گفتم:جناب
وزیر!آینده هنرراچگونه تضمین میکنید؟ آینده، آهسته آهسته عیارشده ودیموکراسی جایش را درجامعه بازمیکند.
گفتم:وزیرصاحب، به این حساب، موجودیت شما در وزارت مهم نبوده، پس با نبودن شما در وزارت، کارهاخودبخود پیش میرود. درموردتهیه این نوع فلمها معمولاافرادغیرمسلک فعال بوده وآنهابخاطرمنفعت های شخصی شان
هنرسینماراازمسیراصلی اش کشیده تغیرجهت داده اند.خوشبختانه مادرین عرصه افرادبادرک وصاحب نظرهم داشته که کارهای شایسته یی شان مایه افتخارسینمای کشورمیباشد.میتوانم ازفلم والای (گمراه)نام بردکه توسط کارگردان موفق(واحدنظری) تهیه وموردعلاقه هنردوستان سینماقرارگرفت. جوانان تازه کارقبل ازاینکه اقدام فلم شانراتهیه دارندبایدازپیشکسوتان این عرصه درموردفلم شان معلومات، وازاندوخته های آنها استفاده
اعظمی راحاصل بعدافلم شانراتهیه دارند. متاسفانه فلم(تلاش)رادراختیارنداشته ونمیتوانم کورکورانه بالای آن قضاوت نمود.ولی چیزی راکه افزون میدارم این است که تهیه یی فلم درعالم هجرت ودرکشوربیگانه کارنهایتدشواربوده، زیراماآنقدراقتصادقوی نداشته تاهمه خواسته های یک فلم هنری راتهیه بداریم.باآنهم ازکارکردهای سینماگران جوان استقبال نموده، کار سترک شانراستایش میکنم.ازین دسته هنرمندان جوان تمنادارم تاتاریخ پرافتخاروفرهنگ غنای کشورشانرا منحیث
فرزندان اصیل وطن که امانت نیاکان شان میباشدحفظ وبه آن ارزش قایل شوند.
پرسش:درموردزندگی شخصی تان صحبت نموده، اگرزحمت نباشدپیرامون هنرفرزندهنرمندتان، آوازخوان خوشصدانویدجان ورکزی روشنی اندازید؟
پاسخ:مدتهاقبل ازدواج موفق داشته، ثمره آن سه پسر عزیز ویک دخترنازنین میباشد.
نویدورکزی درسن پنج سالگی درفلمی(به سوی لانه)که سناریووکارگردانی آنرابدوش داشتم، درکنار بازیگران موفق سینمای کشور، الیاس بیدار، خانم طاهره، خانم یاسمین یارمل، غفورعبادی وایشان سنگ شکن هنرنمایی داشت.این فلم درسال(۱۹۸۸)م درفستیوال سینمایی به نمایش گذاشته شده ونهایت درخشید.به تعقیب آن درچندفلم کوتاه نقشهای راایفاوموردقبول دوستداران هنرسینماواقع شد. در رشته کارگردانی ودایرکتری فلم تحصیلات عالی
داشته وتاکنون فلمهایرابنام(اختتاف، بیکاره وصدکاره)و چند فلم دیگر را دایرکت وفلمبرداری نموده است. دراثرتشویش دوستان درمسکوعلاوه ازهنرفلم به هنرموسیقی نیزروآورده بااستعدادخارق العاده یی که خداوند(ج)دررشته هنربه اوداده است به زودترین فرصت توانست ازین طریق هم موفقیتهای رانصیبش گرداند.اوفعلابه موسیقی دسترسی کامل داشته، سایرهنرمندان عزیزرانیزیاری میرساند.او آوازخوان قبول شده مردم میباشد.یکی ازآهنگهایش رامحترم
عبدالرحمن نادی کمپوز، وآنرابه افتخار(۲۸)اسد روزاستقلال ملی کشوراجرانمود.این آهنگ که مطلع اش ای هموطن، ای هموطن منم شهیداین وطن خوشبختانه، ازجانب هموطنان عزیزفوق العاده استقبال وتقدیرگردید. هکذا درکنسرتهای که اجرانموده مردم هنرش راپذیرفته، وتمنادارندتاکنسرتهای بیشتر ازهنرمندشان داشته باشند.اوعلاقه نداردکه آهنگهای متعددثبت ونشرنماید، بلکه دایمامیخواهدکم بخواندولی بااحساس وخوب بسراید.درین
اواخرفلم کوتاه یی رادرارتباط(مشکلات زن افغان)تهیه ودایرکت نمودخوشبختاه این فلم درفستیوال سینمایی (CAN) باستقبال بی نظیری مواجه وافتخاربزرگی رانصیب وطن عزیز گردانید.اوعلاقمنداست تاروزی اززمره یی دایرکتران محبوب وموفق درسینماباشد. نویددرتلویزیون آشن، صدای امریکافعالیت داشته، دایرکت وتهیه چند برنامه رادرآن عهده دارمیباشد. به همکاری برادران هنرمندش حامدجان ورکزی وامید جان
ورکزی تعدادی از آهنگهای هنرمندان محبوب چون هنگامه، وحیدقاسمی، رشاد ظاهر پسر مرحوم احمدظاهر، ماریا عیار وغیره را تصویری ساخته و از طریق شبکه های مختلف تلویزیون به نشرسیده است. اززندگی شخصی ام نهایت رازی بوده ودایماالله پاک راسپاسگزارم.دراخیرمیگویم:
ای سوخته یی، سوخته یی، سوختنی
عشق آمدنی بود نـــه آموختنی
محترم عبیدورکزی، سینماگرموفق وفلمبردارمحبوب ازاینکه به پرسشهای علاقمندان تان باحوصله فراخ پاسخ اراهه داشتیدجهان سپاس
دوستان گرانمایه
انسامبل کابل به رهبری هنرمندمحبوب استادارمان مهمان شماره آینده مابوده، پرسشهای تانرابه آدرس باماشریک سازید.
zafghan2000@hotmail.com
|
