|
تاریخ موسیقی افغانستان یدطولانی داشته ودرین راستاگلدسته های ظهورکرده اندکه مایه یی افتخارآن بوده است.یکی ازین شایسته هاهنرمندوالاوگرامی استادهماهنگ میباشد.این فرهیخته یی هنری آنچنان درعرصه موسیقی کشوردرخشیدندکه تاریخ موسیقی اورا هیچگاهی فراموش نخواهدکرداومحبوبالقلوب مردمش گردید. استادهماهنگ ازخودمکتبی درساحه موسیقی گذاشته که آنرامیتوانیم مکتب(هماهنگ)نام داد.درین مکتب تعدادزیادی ازرهروان استادفعالیت داشته وروزتاروزبه تعددآن افزون بعمل میآید.
علاقمندان هنرمند گرامی وباارزش استاد هماهنگ پرسش های را از هنرمند دلخواه شان مطرح نموده، ما خوشبختانه استاد راازطریق تیلفون دریافتیم وگفتارعلاقمندانشان رادرمیان گذاشتیم،باآنکه صدای خستگی رادرصدای استاداحساس کردیم،اودرحالیکه ازدوستان خود گله دوستانه داشتندکه درین ایام درماندگی کمترازاحوال شان خبرگیری مینمایند،بامحبت وادای احترام بصدای دوستان وهواخواهانشان لبیک گفته اینک توجه نماییدبخوانش این گفت وشنودجالب
پرسش:استادگرامی فعالیتهای هنریتان درین اواخرکمترمشاهده میگرددعلت چیست؟
پاسخ:مدتی است که من ازناحیه قلب تکلیف پیدانموده دربسترمریضی به سرمیبرم برای بهترشدن صحتم دوباردر کشورپاکستان قلبم موردعمل جراحی قرارگرفت که بعد ازعمل تااندازه یی صحتم بهترگردید ولی متاسفانه بعد ازچندی حالم دیگرگون گردید این بارازطریق و لطف رییس جمهوردولت ا سلامی افغانستان غرض تداوی جدی به کشور هندوستان فرستاده شدم ودرآنحا به لطف خالق یکتا تداوی و دوباره به کشورعزیزم مراجعه نمودم که الحمد الله فعلا صحتم بکلی بهبود یافته وانشاالله بعدازین از طریق هنرم درخدمت هموطنان عزیزقرارخواهم گرفت
پرسش:ازچه زمانی به موسیقی روآوردید؟
درخانواده ومحلی که من بدنیاآمدم تمام تارپودش موسیقی وسازوآوازبودومن ازهمان طفولیت به موسیقی علاقه داشته سرسختانه عاشق این مسلک عزیزم بودم وبخودعهدنموده بودم که این عزیزدوست داشتنی ام را آنچنان تعقیب خواهم نمودتاروزی سبب افتخارخانواده موسیقی گردیده ونامم درتاریخ پرافتخارفرهنگ و موسیقی کشورعزیزم ثبت گردد.بناموسیقی راازریشه یی آن آغازیدم.درحدود(نه)سال بیش نداشتم که به این مسلک روآوردم .درآغاز نزداستادغازی مرحوم شاگردموسیقی شده طبله را آموختم زیراپایه اساسی آوازخوانی (سر،لی)میباشدو آوازخوانی که سرولی نداشت درهنروآوازخوانی اش موفق نمی باشدبه همین اساس من هنرآوازخوانی رااز ریشه یی آن آموختم.
پرسش:فعالت هنری تانرا چه زمانی بارادیوافغانستا ن آغاز و اولین آهنگی راکه درآن زمان سرودید باچه عکس العمل شنونده هامواجه شدید؟
پاسخ: درحدودپانزده،شانزده سال بیش نداشتم پایم به رادیوکشیده شد. درآن زمان نشرات رادیوافغانستان تازه آغازگردیده بود وبرنامه ها بصورت زنده یالایف پخش میگردید.هنرمندان آهنگهای شانرابصورت زنده اجرامیکردند زیرا استدیوهای ثبت مانند امروز وجودنداشت. بخاطردارم روزی راکه برای باراول آهنگی رابه این مطع به شنونده هاپیشکش نمودم :دل تنگ شدازهحربتی چشم سیاهی فریادخدارا آیاکه رساندخبرازحال تباهی آن تنگ قبا رابا نشراین آهنگ ازطریق رادیودرآن زمان غوغابر پا شدمردم عزیزم خیلیها تشویقم نمودندوهمچنان اراکین محترم رادیو زیادنوازشم کردند انسانهای قدرشناس وهنردوست بودند.هنردرآنزمان خیلی ارزش داشت هرکس هنرمندوآوازخوان شده نمی توانست هنرمندشدن مانندامروز کارآسان وساده نبودمن بعدازتکالیف زیادازطریق استادان گرانقدراجازه
بدست آوردم تاآهنگی راازطریق رادیو پخش نمایم. هنرم مورد پذیرش مردمم واقع شدوروزانه برای چند بار ازطرف مسوولین رادیواجازه یافته بودم تاآهنگهایرابرای شنونده هااجرابدارم وبانشرهر آهنگم محبوبیتم ازدیادمیآفت.
پرسش:تاجاییکه مااطلاع داریم شمادرمیان هنرمندان به زودترین فرصت به شهرت رسیدیدعلت این محبوبیت تان درچه نهفته بوده آیاتصورچنین محبوبیت راداشتید؟
پاسخ این بکلی واقیعت داردبعدازنشرچنذآهنگ دربین مردم چنان محبوبیت حاصل وکسب نمودم که تاکنون نظیرمن هنرمندی ظهورنکرده است.به هرحال درآنزمان چنان مصروف بوده که لحظه یی هم بیکارننشسته بودم. به خاطردارم چندین عروسی بمنظوراینکه دربرنامه های هنری سخت مصروف بودم وآنهاآرزوداشتندتادرمراسم عروسی شان اشتراک نمایم عروسی شانرا برای مدت طویل به تعقیب انداخته بودندتازمانیکه من آماده اشتراک درمراسم عروسی شان میشدم.علاوه از اشتراک درمراسم عروسی وطنداران عزیزهرروزجمعه برنامه های هنری رادرباغ زنانه واقع کارته آریانادرکابل برای خانم هاانجام میدادم وچنان مورد استقبال واقع میشدم که حتی موترم رابادستهایشان خانمها بلندو موترراگل پاشان مینمودند باور کنیدمن
پای پیاده تااستبج رفته نمیتوانستم وهمیشه باموترتالبه یی استیح خودرامیرسانیدم وکنسرت پر شکوه ییرا درباغ زنانه برای خواهران انجام میدادم وبه صراحت گفته میتوانم که درنهظت آزادی زنان ازطریق هنرسهیم بودم درهمین دوران روی لوچی زنان اعلام گردید، زنان آزادیشانرابدست آوردندودرتمام اموراجتماعی وسیاسی واقتصادی دوشادوش مردان درجامعه سهیم شدند
پرسش:استادگرامی منتظرهستیم تاچندخاطره یی هنری تانرابه ماحکایه بدارید؟
پاسخ: خاطرات هنری ام بیشترازموهای سرم بوده در این جاچندخاطره راحکایه میدارم روزی مصروف صرف صبحانه بودم چای مینوشیدم زنگ دروازه به صدادرآمد پسرم دروازه راگشودمتوجه شد یکتن ازموظفین ترافیک نامه جلبی راباخودآورده بود.درنامه نوشته شده بود:محترم هماهنگ یک مراتبه به مدیریت ترافیک تشریف بیاورید زیرا شخصی در موردشماشکایت دارد.به اداره ترافیک مراجعه کردم بعدازاحترام مدیرصاحب ترافیک بمن گفت: این شخص ادعا
داردکه شما ذریعه موتر پای دخترش را زخمی ساخته و در پلسر میباشد حیران ماندم که چنین واقعه یی را بخاطرنداشتم درهمین جروبحث بودم دفعتا درازه اطاق باز شد وخانمی با دوچوب در زیر بغل وپای
پلسرشده داخل اطاق گردیده خطاب به مدیر ترافیک گفت: من دیروز درباغ زنانه پایم را قصدا زیر تایرموترهنرمنددلخواهم هماهنگ قراردادم و افتخارمیکنم که تایرموترشان ازبالای پایم گذشت درزندگی این یک آرزویم بودکه دوستانم بدانندتاپایم توسط موترهماهنگ شکسته است بنا ایشان هیچ گناهی ندارندومن به آرزویم رسیده ام.
پرسش:به خاطرداریم شمادرجشنهای استقلال وطن عزیزدرکمپ های تعین شده درمنطقه جشن استقلال کنسرت های جالبودیدنی
رااجرامینمودید خاطرات آنرااگرزحمت نباشدبرای مازنده سازید
پاسخ: خاطرات بسیارجالب ازروزهای جشن استقلال و آزادی کشورراعلاوه برمن درقلب همه وطن دوستان زنده وجاویدبوده وهیچگاه ازیادنمیبریم.درایام جشن استقلال معمولا درکمپ وزارت مالیه کنسرت اجرامیکردم وآنقدرتماشاچی داشتم که کمپ به آن بزرگی گنجایش آن تعدادتماشاچی رانداشت اگربخاطرداشته باشید درکمپ وزارت مالیه وسرک رفت وآمدپلی موقعت داشت ودرپایین پل آب جریان داشت وبرای اینکه چهارطرف مراتماشاچی احاطه نکنداستیج رادربین آب آماده ساخته بودند.معمولامن بساعت هفت شب کنسرتم راآغازمینمودم ولی علاقمندانم ازساعت دوظهردرهمان آفتاب گرم وسوزان به منظوراینکه درچوکیهای نزدیک استیج قرارداشته
باشنددرکمپ تشریف وانتظارشروع کنسرت راداشتنددزمان اجرای کنسرت تعدادی زیادی ازجوانان بادریشی های مقبول شان ازراه زیر پل درآب می انداختندوازدستکهای آن محکم گرفته خودرابانهایت مشکل به نزدمن میرسانیدندوحتی بعضی اوقات دراثرازدیادمردم پل چوبی می شکست ولی مردم به این خوش بودندکه خودرابه من میرسانیدند.تمامی کمپ هابرنامه های هنری شانراتاساعت دوازده شب خاتمه میدادندولی من تاساعت دو شب برنامه ام را دراثر تقاضای مردم ادامه میدادم زیراتمامی وطنداران که درسایرکمپهارفته بودندبعدازساعت دوازده شب همه وهمه درنوایی کمپی که درآنجاکنسرت اجرامیکردم تجمع مینمودند. زمانیکه کنسرت بپایان میرسیدمردم مارش کنان موترم راالی نقطه اخیرمنطقه جشن باپاشیدن گلها بدرقه مینمودند.
پرسش:درکدام یک ازکشورهای جهان کنسرت اجرانموده وچه موفقیتهای رابدست آورده اید؟
پاسخ: درتمام کشورهای آسیای میانه،لیننگراد،کیف مسکو،چکسلواکیا،بلغاریا،پولیند،آلمان ودربازگشت ازطریق سفارت افغانستان درماسکوجهت کنسرت عازم آوانامرکزکیوباشدم وازآنجابنابدعوت کمیته فرهنگی مصرعازم قاهره گردیدم وبعدابرای سه مراتبه در فستیوال موسیقی که دراعراق دایرگردیده بوداشتراک کردم وازآنجابه کشورهای اردن،ُسوریه وشام کنسرتهای راانجام ودرتمامی این کشورهامورداستقبال گرم افغان هاومردمانجهان قرارگرفتم وافتخاربزرگ رابه وطنم به ارمغان آوردم.درزمان شهنشاه ایران رضاشاه به شمول تهران دربیست ودوولایت آنکشورکنسرتهای راانجام دادم که درتاریخ موسیقی جاودان وماندگار است ومردم ایران خاطرات کنسرتهایم راهمیشه فراموش نخواهند
نمود.دوباردرایالات متحده امریکابرای افغان های عزیزمهاجرکنسرت اجرانموده ومورداستقبال گرم شان واقع گردیدم. همچنان دوباردرکشورآسترالیاویک باردرکشورفرانسه برای افغانهای گرامی خودکنسرت داده وموردمحبت شان قرارگرفتم ومدال هنری هنرمند نیم قرن رابدست آوردم.به کشورهای جرمنی،هالند،کانادا،پاکستان وهندوستان کنسرتهای موفقیت آمیزراسپری کردم ویگانه کشوری که درآن کنسرت اجرانکردم انگلستان میباشدوبدلم آرمان مانده وشایداین ارمان راباخوددرگورخواهم برد
پرسش:درموردکنسرتهای که درولاات کشورانجام داده اید چگونه برداشت دارید؟
پاسخ: من ازهموطنان گرامی ام درسراسرکشور نهایت سپاسگذاربوده مردمان هنردوست و قدرشناس بوده ومحبت همه شان درقلبم جادارد.مردم سراسروطن عزیزم چنان محبت به من داده اندکه هیچگاه فراموشم نمیشودباپاسخ دادن این سوال باورکنیدکه مراگریه گرفته زیراتمام خاطرات خوش ومحبت آمیزوطنارانولایات وحتی قریه های کوچک که مرادرخوشیهایشان دعوت می نمودندوباچه محبت وصفایی ازمن پذیرایی میکردند من هنرمندوجب وجب این خطه یی باستان بوده ودایما دربلست بلست این خاک هنرنمایی کرده ام بنادرتمام ولایات کشوروحتی قریه های وطن برای علاقندانم کنسرتهای رااجرا نموده درمراسم سال نو ونوروزدرحدودسی وهفت سال برای جنده یی گل سرخ به شهرسخی جان مزارشریف برای پنجاه روزسفرمیکردم دایما درهوتل نظرگاه سکونت داشتم وپایگاه اصلی همین هوتل بود.
درین مدت ازتمام نقاط کشورمردم غرض برافراشتن الم جنده مبارک بدانجاتشریف میآوردنددرآن ایام هرروز برای دووقت کنسرت اجرامیکردم یکی ازساعت دوبعداز ظهرالی چهاربعدازظهر وکنسرت دوم ازساعت هشت شب آغاز وتاساعت دوشب ادامه می یافت این کنسرت درهمین مدت پنجاه روزبه همین منوال بودومردم هیچگونه خستگی رااحساس نمیکردند ویک واقعیت راعرض کنم محبوبیتی راکه من درین چند دهه دروطنم بدست آورده ام تاکنون هیچ هنرمندی بدست نیاورده ونخواهدآوردشماباورکنید آن قدرمحبوب درسراسروطنم به شمول روستاهاوقریه هابودم که اندازه نداشت وحتی زمانیکه میخواستم از دکانی جنسی راخریدنمایم نمیتوانستم زیراهمینکه از موتر
پایین میشدم چهارطرفم مردم جمع میگردیدواز هرطرف مرانوازش میکردندو نمیتوانستم جنسم راخریدبدارم یکی ازعلاقمندان وبیننده این هنرمند گرامی حقوقدان وژورنالیست پرتوان ومردمی الحاج حامد غوث چندخاطره یی رادرمورداستادیادآورشده اند.
بیاددارم زمانیکه استادهماهنگ درمنطقه شیوه کی و نیازی کابل درمحفلی عروسی دعوت میشدنددرامان محلکه هماهنگ آواز میخواندچون علاقمندان صدای اوهمه یی مردم بودو نمیتوانستندکه ازنزدیک به صدای اوگوش فرادهندبنادرچهارطرف باغ دربالای درختهای سربه فلک کشیده لودسپیکرهایابلندگوهای قوی رانصب مینمودندتاتمام مردم نواحی آن محل از صدای خوش استادهماهنگ لذت میبردند. درمحافلی که استاددرپغمان اشتراک مینمودندآنقدر خوش آیندولذت بخش بودکه مردم تانیمه های شب به صدای خوش استادگوش داده،درحالیکه درماه های سنبله ومیزان هواازطرف شب سرد میگردیدولی مردم خستگی رابه خودراه نداده بااستفاده کمپلهاوبعضا لحاف
خنک وسرمارافراموش وسراپابه صدای جادویی این شایسته هنرگوش میدادندوخاصتاقبل ازادای نمازصبح استادآهنگهای نعت شریف رااجرامیکردندکه نهایت دلپذیروفراموش ناشدنی است.باختم آهنگهای نعتیه وقت ادای نمازصبح فرامیرسیدوهمه باهم درحضورلله پاک ایستادشده وبدرگاه اش نیایش داشتیم. ولی افسوس وصدافسوس امروزکه پیرو ناتوان ورنجورگردیده دعامیکنم.
یارب برخلق تکیه گاه ام نکنی
محتاج گداوپادشاه ام نکنی
موی سیه ام سپیدکردی به کرم
با موی سپید روسیاه ام نکنی
همه رهایم نموده یادی ازمن نمیکنند
بیدل ازپیری سراپایم خم تسلیم ریخت
سرواین گلزاربودم،شاخ بیدم کرده اند
من ازشنونده های عزیزم تمنادارم حالاکه من پیرو ناتوان شده وازپاافتیده ام گاه گاهی یادمرانمایند
بیدل ازین ستمکده بیکس گذشته ام
کوسایه یی که برسر خاکم کرم کند
ازین هنرمندپرتوان دیروزشان ورنجورامروزشان که درگوشه عزلت جاگرفته یادی نمایند.
به پیری ام نفهمیدیم افسوس
که دنیابازی یی طفلانه یی کیست
استادهماهنگ فعلا باحالت پریشان تک وتنها دراطاقی که یکتن از اخلاص مندانش درساحه کارته نوکابل در اختیارش گذاشته زندگی میکند وحرف دردآوری راکه بزبان آوردند این بود: من ازروزی هراس دارم که جان را به جان آفرین تسلیم دارم وکسی خبرنشود که من جهان فانی را لبیک گفته ولی زمانی آگاه شوندکه جنازه ام رابوگرفته باشد. خیلی مسرورم که فعلا دروطنم زندگی داشته، یگانه آرزویم آرامی افغانستان و
زندگی آرام برای وطندارانم میباشد
استادگرامی، افتخارموسیقی خرابات وافغانستان ماطول عمر،ایمان کامل وصحت وسلامتی راازدرگاه رب العزت برای شما تمناداشته باآبرووعزت باشید .
درتهیه این مصاحبه ازژورنالیست گرانمایه،حقوقدان پرافتخاروطن الحاج حامدغوث که ازنزدیک با استاد هماهنگ درشهر زیبای کابل دیدارداشتند نهایت سپاسگذارم.
همچنان از استاد مشعل ترنم، بلبل موسیقی کشورخانم پرستوو بی بی شبانه مهریار عزیز یادگارشهنشاه موسیقی غزل رحیم مهریار عزیزهمیشه جاودان که درتهیه عکسها مرایاری رسانیدند، جهان سپاس.
دوستان عالیقدر!
مهمان شماره آینده دانشمندگرامی، ریاضیدان پرآوازه موسس بنیادجهانی ریاضی فلسفی محترم محمدصدیق افغان راباخودداریم،ایشان حاضرندبه هرگونه پرسشهای شماپاسخ اراهه بدارند.به این آدرس درتماس شوید
zafghan2000@hotmail.com |
