|
دورۀ هفتم با کارکردها و تلاشهای افراد خارج لزومدید های درباری سرافراز می
شود.
برای پی بردن به تفاوت دورۀ هفتم شورا با شش دورۀ پیشین، روایتی را می
آوریم که راوی خود از نماینده گان منتخب مردم در دورۀ هفتم بود:
"درادوارششگانۀ شورای ملی تنها سه انجمن در شورا معین میگردید که عدۀ قلیلی
از وکلا (مخصوصأ افرادی که بیشتر تحت عمال دولت درآمده بودند، در آن انجمن
سه گانه شامل و بقیۀ وکلا (چون مجلس عمومی اکثرأ در هرماه یک مرتبه هم
منعقد نمی شد) سرخوش و آزاد در جاده ها و بعضأ در وطن خود گشت و گزار
داشتند."
سید محمد دهقان
باز هم از زبان سید محمد دهقان از وکلای دورۀ هفتم:
"درین دوره نیز از اول وهله یکدسته از وکلا(که خاص منافع شخصی خود را تعقیب
میکردند) به غرض حمایت و پیشبرد نظریۀ حکومت، از سه انجمن طرفداری میکردند
زیرا تعداد انجمن ها طبعأ به حکومت ایجاد درد سر میکردند و توهم ایجاد درد
سر به دولت میرفت.
عدۀ از وکلا به روی کار آوردن سیزده انجمن برای رسیده گی به امور تمام
وزارتخانه ها و ریاست مستقلۀ کمیسیون ها تأسیس و هر کمیسیون به رسیده گی
امور هر وزرات موظف و انجمن بخصوصی امور مقام صدارت عظمی را نیز تحت بررسی
قرار دهد. علیهذا چون وکلای ملت به غرض کار و اطلاع و اصلاح مسایل عمومیۀ
اجتماع دارند، باید تمام این یکصد و هفتاد و یک وکیل در انجمن ها شامل و
مصروف مطالعۀ کار ها شوند.
جنبۀ مخالف در این نظریه شدیدأ به مخالفت قیام و ادلات متنوع و رطب و
یاسببی پیش میکردند، بعد از شور و بحث مطول قرار برین شد که: از متخصصین و
مشاورین قانون اخذ استشاره شوند.
وقتی مشاورین احضار و زمینه مورد مطالعه قرار گرفت، آنها به تاسیس سیزده
انجمن و شمول نماینده گان در انجمن ها ابراز مفکوره و نظریه دارند و این
ادعا را قانونی شمردند و علاوه نمودند که در صورت شمول وکلا در انجمن ها
طبیعتأ از صنف با معلومات آن در جریانات امور مربوطه کار گرفته شده و در
مورد رویت به اسامبله عمومی ابراز رای و فیصله قطعیه را تسهیل مینماید و از
جانب دیگر دسته یی را که نا آزموده و نابلد باشند وارد مطالعات و تمرین شده
و به این ذریعه یکعده افراد نسبتأ مجربی به جامعه عرضه میگردد.
عندالفتوی که مشاورین مذکور و فقدان موانع قانونی جنبۀ مخالف (به استثنای
افراد سمج و پررو) متقاعد گردیده به اکثریت عمده قراری به امضأ رسید که به
تعداد ده انجمن تعیین گردد، اسامی انجمن ها این است:
1_ انجمن تدوین قوانین
2_ امور داخله و معاونت اجتماعی
3_ اقتصاد، معدن و زراعت
4_ اداری شورای ملی
5_ مالی و بودجه
6_ سمع شکایت
7_ امور قبایل و سرحد
8_ مخابرات و نقلیات
9_ وزارت دفاع ملی و خارجه
10_ تعلیم و تربیه..."(*)
طی همین سالها که به دورۀ هفتم شهرت یافته است، خارج از شورا نیز تحرکات
چشمگیرسیاسی- اصلاح جویی و روشنگرانه تبارز یافتند که در همسویی بهبود
خواهان داخل شورا و مکمل فعالیت های آنها بود.
این تفاوت با چهار دورۀ پس از آن (8-11) نیز تبارز دارد. در واقع ده دوره (
شش دورۀ پیشین و چهار دورۀ پس از دورۀ هفتم) باهم مشابهت دارند.
(*)- (یادداشت های قلمی سید محمد دهقان. ترتیب وانتشار دکتر جمراد شعله)
ادامه دارد
|
