نصیرمهرین

کینه ورزی و رفتار خشونتبار دامن گسترد. جبهات جنگی و مشغولیت های نظامی نیز بیشتر شد. جنگ هایی که در آنها ده ها هزار کشته شده بودند، بدون تردید ابعاد متعددی از پیامد ها را برجای نهاد. موضوع داوری، برداشت از قرآن، نقش شخصیت ها، عوارض روانی، دشواری های اقتصادی، مسافرت ها و سرگردانی هایی که در مجموع جنگ برای سپاهیان بارآورد و . . . همه وهمه در شکل گیری صفوف و گروه های دیگر و تشدید وتوسعۀ رفتار های خشونتبار مؤثربود.
درپیوند با این موضوع باری می خوانیم:
"این وضعیت (بحران پس از قتل عثمان وجنگ جمل) باعث بر جنگهای "صفین" دربین جانبین گردیده واتفاقی افتاد که از متابعین طرفین تخمیناً دولک (دوصد هزار) نفر شهید شدند. این تعداد زیادتر از تلفاتی است که مسلمین در فتوحات شام، عراق، ایران، مصر و عربستان داده بودند."( تاریخ مزار شریف ص 12)
نویسندۀ سطرهای بالا با نشان دادن منابع خویش، می افزاید که:
"درترجمۀ تاریخ الخلفأ سطر 16 صفحۀ 172، عدد قتلای (کشته شدگان) لشکر حضرت معاویه(رض) 120 هزار و عدد قتلای لشکر شاه ولایت مآب(رض) را 70 هزار مینویسد.
حبیب السیر در ص 59 سطر18 جزو 4 جلد اول خود از عقیدۀ صاحب گزیده تعداد مقتولین را 25 هزار از طرف شاه ولایت مآب، 45 هزار از طرف امیر معاویه (رض) میداند.
همچنین کتاب مذکور در همان صفحه از قول مستقصی عدد مقتولین وطرفداران حضرت شاه ولایت مآب (رض) 40 هزار واز طرف امیر معلاویه را 80 هزار در قید قلم می آورد. وباز در همان کتاب بنابر تاریخ یافعی، مقتولین هر دو طرف را جمعاً 70 هزارمی شمارد. اما جامع التواریخ صفحۀ 138 سطر20 از جنب حضرت شاه (رض) 25 یا 70 هزار واز طرف جضرت امیر معاویه (رض)45 یا 120 هزار تعداد کشتگان صفین را عدد احصا میکند
بدواً در این جنگ (صفین) با حضرت شاه (علی) 90 هزار نفر بوده که از آنجمله 70 (تن) از اصحاب بدر، 800 نفر از بیعت الرضوان بودند. اما از طرف حضرت امیرمعاویه 160 هزار به جنگ حاضر شده بودند. صفحۀ138، سطر6 و12 جامع التواریخ. در تاریخ سیاسی اسلام، سپاه امیر معاویه را 75 هزار واز حضرت شاه را 907 هزار(؟!) می گوید. ص 283" (تاریخ مزار شریف پاروقی ص 12 )
جنگ نهروان
پیشتر دربارۀ خوارج اشارۀ نمودیم.لازم است اندک تصویری بیشتر از خوارج ارائه شود.
شدت تعصب و مواضع خوارج چنان بود که معاویه وعلی را کافر می نامیدند. ادعا داشتند که خداوند داور است. پس علی تن به آن داد که ابوموسی و عمر و عاص در بارۀ او ومعاویه داوری و حکم کنند. نخستین پیشوای آنها عبدالله فرزند وهب راسبی بود. از یکسو چنان سختگیری های داشتند که گویا از قاطعیت پابندی آنها به عدالت و مبارزه با فساد حاکی بود. از سوی دیگر، در قتل و کشتن انسانها تعصب افراطی داشتند و برداشت سادۀ خویش را به زودی در فجیع ترین شکل آن، اجرا می نمودند. از مؤلف کتاب الفخری نقل شده است که: "از خوارج کار متناقض رخ میداد. از جمله اینکه خُــرمائی از درختی افتاد و یکی از آنها آنرا برداشت در دهان گذاشت. بدو گفتند این خرما را بنا حق خوردی که آنرا از دهان بینداخت.
یکی از آنها خوکی را که از آن یکی از دهاتیان بود بکشت، گفتند: این کار مایۀ فساد بود. آنکس برفت وصاحب خوک را راضی کرد. اما کسان را بناحق می کشتند. عبدالله بن حباب را که از بزرگان اصحاب پیغمبر بود، بکشتند وخون بسیاری از زنان را بریختند وتباهکاری بسیار کردند."( تاریخ سیاسی اسلام. ص 325. )
سپاه علی با آنها در محل نهروان جنگید. خوارج بسیار کشته شدند وشکست دیدند. اما فعالیت های آنها پایان نیافت. با کینه ورزی بیشتر به تلاش های خویش ادامه دادند.
در ادامه مخالفت های خشونتبار، خوارج تصمیم گرفتند که سه تن را در یک روز بکشند. این سه شخص عبارت بودند از:
علی، معاویه وعمر وعاص.
از نظر آنها این سه تن منشأ خونریزی ها بودند. عبدالرحمان با تیغی برعلی حمله نمود و زخم کاری بر سر او نهاد که در اثر آن دو روز بعد جان داد.(19 رمضان.سال 40 هـ.) معاویه زخم برداشت، ولی به قتل نرسید ومداوا یافت. عمروعاص که از طرف معاویه فرماندار مصر تعیین شده بود و وظیفۀ پیش نمازی را نیز عهده دار بود، در روز معین، خارجه فرزند حذاقه را که قاضی بود، به پیش نمازی و امامت فرستاد. در نتیجۀ ضربه های شمشیر قاتل، قاضی خارجه کشته شد وعمروعاص جان به سلامت برد.
با ملاحظۀ اطلاعات بالا، نباید تردیدی داشت که رفتار آمیخته با خشونت گسترده و مکر وحیل، جان صدها هزار انسان را گرفته است.

(ادامه دارد)