|
گـراف
کـارنامـه
"زرنگـار"
دسـتاوردهـاي دوازده سـال پيهـم، به ويژه رهـتوشـه های
2007
و
2008
"زرنگـار" فـراخـترده تراز دسـته_بندي پذير بودن اند، با آنهـم، ميتوان به
چـند و چـون داشـته هـاي دو سـال پسـين جـداگـانه پرداخـت و ده سـال نخسـت
را در کلـيت چـنين برخـبندي کـرد:
1)
گـزارشهـا / اخـبار:
بيان
راسـتين رويدادهـاي امـروز ارج گـذاري به تاريخ فـردا اسـت. "زرنگـار" نه
تنهـا از اين کـار شـانه خالـي نکـرده، بلکه در رويدسـت گـرفـتن آن با
هـمـه توان و وجـدان کـوشـيده اسـت. نگـرش و پيمـان اين رسـانه امـروز نيز
هـمـاني که در سـرمقـاله نخسـتين شـمـاره سـال
1996
آمـده بود، اسـت.
"زرنگـار"
سـه هـفـته پس از رويکـار آمـدن طـالبان به ميان آمـد. از آنجـايي که بخش
خـبري آن هـمـواره ده تا پانزده گـزارش ويژه از افغـانسـتان در هـر شـمـاره
داشـت، اگـر ميانگـين گـزارشهـا در پيرامـون آن رژيم، ده و شـمـاره هـاي
زرنگـار که در دوران پنج سـال و دو مـاه فـرمـانروايي طـالبان بر
افغـانسـتان و هـفـت سـال پس از رفـتن آنهـا چـاپ شـده، دوصـدوپنجـاه
برآورد شـود، درمييابيم که نزديک به دوهـزار گـزارش کـوتاه و بلند از
کـارنامـه طـالبان در برگهـاي اين دوهـفـته نامـه آمـده اند.
اين رقـم
در مقـايسـه با هـزاران هـزار نوشـته، گـزارش و تبصـره رسـانه هـاي ديگـر
خيلـي کـوچک مينمـايد، ولـي آنچه به سـود شـمـارش کمـابيش دوهـزار يادداشـت
"زرنگـار" ميچـرخـد، اين اسـت که بازتاب رويدادهـاي دوران فـرمـانروايي
طـالبان مـانند هـر دوره سـياسـي ديگـر در کشـور، از روزنه تحزب و تعصب
سـازمـاني و وابسـتگـي به اين و آن سـازمـان سـياسـي نيامـده و به اين
گـونه، برون از مـوضعگـيريهـاي جـانبدارانه و تهـي از سـايه روشـنهـاي
"مـهـر و کين" ميباشـد.
"زرنگـار"
هـمـانگـونه که کـردار ديروز و امـروز طـالبان را با چـاپ دوهـزار گـزارش
کـوتاه و بلند به خوانندگـان رسـانيده بود، با آوردن نزديک به سـه هـزار
گـزارش ديگـر، پهلوهـاي گـوناگـون رژيم بهـره مند از پشـتيباني سـياسـي،
ارتشـي و پولـي ايالات متحده امـريکـا در هـفـت سـال پسـين را نيز بي
کـاسـت و فزود بازتاب داده اسـت.
نوشـته هـا
در مـوارد گـوناگـون اسلامشـناسـي، ادبيات، حقوق، اقتصاد، سـياسـت، تاريخ،
عرفان، محيط زيسـت، پژوهشهـاي طبي، باسـتانشـناسـي، برخي از اسـناد مـهـم
سـياسـي_ تاريخي معاصـر به شـيوه پاورقي، شـناسـايي يا بازشـناسـايي
روندهـا و چهـره هـاي مطرح و اثرگـذار جهـان امـروز و هـمچـنان گـزارشهـاي
ويژه از رويدادهـايي که با سـرنوشـت مـردم افغـانسـتان پيوند دارند، در پخش
آگـاهـي به جـامعه افغـاني دورافـتاده از کشـور ميپردازند.
جـا دارد
از نقش دکتور اکـرم عثمـان که به ويژه در سـه سـال گـذشـته بيشـتر به
تاريخ، حقوق و جنبشهـاي روشـنگـري کشـور ميپردازد، با سپاس ويژه ياد شـود.
2)
مطـالب سـياسـي:
"زرنگـار"
بار ديگـر پيشرفـت خوبي در پخش مسـايل سـياسـي نشـان ميدهد. نوشـته هـاي
ارزشـمند دکتور اکـرم عثمـان، محمـد آصف بره کي، دکتور لعلزاد بلوچ، اسـتاد
حسـنيار، کبير بخـتياري، کبير الـينگـاري، محمـد اکبر سـيد زاده، دکتور اسد
آصفي، معراج اميري، مسعود راحل، هـارون امير زاده، عبدالقدوس لودين، رباني
بغلاني، سـيد عثمـان روشـنگـر، ياسـين رسـولـي، فاروق روشـنا، سـيد اسدالله
بشريار، بشـير بغلاني، عبدالله حبيب طرزي، سـهـراب کـابلـي، اسدالله
ولوالجي، ضيا افضلـي، يمـا فدايي، مشـتاق نوري، دکتور رسـول رحيم، سـيد
حسـين محبوبي پژوهنده، مير ناصـرالدين کلـيم زيوري، حمزه واعظي، دکتور
دادفـر سپنتا، نذير ظهـير، عزيزالله رويش، احسـان الله بيات، خـدا دوسـت، ع
فـراسـياب، امين بهـارابي، سـيد عاصف حسـيني، قسـيم اخگـر، و چـند تن ديگـر
در پيرامـون قـانون اسـاسـي و انتخابات افغـانسـتان، بحران شرق ميانه،
رسـواييهـاي سـياسـت فـرمـانروايان ايالات متحده در آسـيا، گفـتار و کـردار
سـردمـداران سـياسـي هند و پاکسـتان و نقش آنهـا در رويدادهـاي مـربوط به
سـرنوشـت افغـانهـا، بازداشـتگـاههـاي گـوانتانامـو، بگـرام و ابوغريب،
حقوق زن، کـار شـاقه کـودکـان، زنجيره دنباله دار "کي مـا را بدبخـت
سـاخـت" در چـندين فصل از عبدالقدوس لودين، معضله خط ديورند و آينده روابط
افغـانسـتان با پاکسـتان از احمـد شـايق قـاسم بخش کـوچکي از نمـونه هـا به
شـمـار ميروند.
رويکـرد
"زرنگـار" به شـمـاري از برگـردانهـاي فارسـي رسـانه "لومـوند ديپلومـاتيک"
به ويژه در جـاهـايي که به زندگـي و سـرنوشـت افغـانسـتان و کشـورهـاي
هـمسـرگـذشـت و هـمسـرنوشـت آن ميپردازد، رنگ و رونقي بهتري به اين رسـانه
بخشـيده اسـت.
ديوارهـاي
وحشـت، پاکسـتان درگـير اقلـيتهـايش، شـورشـيان عراق چه کسـاني اند؟، کـاخ
سپيد، پينوشه، و در اين ميان برگـردانهـاي کبير مـرمـر و شروين احمـدي
شـمـار نمـونه کمي از نمـونه هـاي بسـيار اسـت.
ويژه نامـه هـا:
شـمـاري از
نوشـته هـا مـانند تاريخچه گـوانتانامـو، پرونده زندانيان کشـته شـده
افغـان زير شکنجه دژخيمـان بيگـانه، دهـان طـالبان و گـوش اف بي آي، سـرباز
امـريکـايي، نمـاينده مخفي افغـان رازهـا را افشـا ميکند، با لواي سـواره
نظام به سـوي کـابل، و شهـر کـوچه هـاي بي نشـان، بار نخسـت در هـمينجـا
بازتاب يافـته اند.
نوشـته
هـاي انديشـمندانه زير نام "نگـوييد که نگفـته بودم" يا زنجيره پيشبينيهـا
در پيرامـون مسـايل افغـانسـتان و اوضاع اطراف آن به قلم دکتور ثنا نيکپي،
سلسله "کي مـا را بدبخـت سـاخـت" از عبدالقدوس لودين، "مـهـمـان عزيز
گلهـاي انديشه" (گفـت و شـنود بلندي در چـندين شـمـاره با محمـد آصف آهنگ)،
"در جسـتجوي عقـاب افغـاني: سفـري در قلمـرو سـياه عمـامـه گـان"
(برگـردان: فاروق روشـنا) از پرخواننده ترين بحثهـا بوده اند.
سـرمقـاله هـا:
در سـه
سـال پيسـين، "زرنگـار" در بيشـتر از پنجـاه مـورد، با داشـتن سـرمقـاله
هـاي صـريح، مـهـمترين رويدادهـاي جـامعه افغـاني يا جهـاني را بررسـي
کـرده اسـت. شـمـاري از اين نوشـته هـا، مـانند "آقـاي کـرزي، اينجـايش
ديگـر ملـي و ديمـوکـراتيک نيسـت"، انگشـت گـذاري و هشـدار به هنگـامي اند
به حامـد کـرزي و هـمـه آناني که در راه پولـي سـاخـتن حق تحصيلات عالـي
براي فـرزندان افغـان در پيشـنويس قـانون اسـاسـي ميکـوشـند. از هـمين دسـت
اسـت نوشـته هـاي "حربه فـتوا و فـرهنگ زور" و "ترور حقوق مـردم و قـانون و
ضرورت نهـادينه شـدن تعبير قـانون"، "برتري زنان در دسـتاوردهـاي آمـوزشـي،
اجتمـاعي و اقتصادي، "پادزهـر انتخابات"، "زرداد نيز سگـي داشـت"، "فاتحين
تکـريت"، "بعد از سـي سـال انتخابات"، "ياسـرا! سفـر هنوز پايان نيافـته
اسـت"، "دولت تمـام و پروژه هـاي ناتمـام"، "هـمزيسـتي فـرهنگهـا و تخاصم
فـرهنگهـا"، "بهـار دو گـونه اسـت"، "ادبيات نفـرت و صلـيب خون"، "پارلمـان
شـيوه مـرسـوم امـريکـايي"، "عوامل بازدارنده صلح در افغـانسـتان چهـا
اند؟" و چـند يادداشـت ديگـر نمـايانگـر شهـامت مطبوعاتي و آرمـان
آزاديخواهـانه "زرنگـار" در گـرمـاگـرم مـاجراهـاي گـره شـده با سـرنوشـت
مـردم افغـانسـتان توانند بود.
3)
هــنر و ادبيات:
با دريغ
فـراوان، پنج تا هـفـت سـال پسـين، فصل غم انگـيز کـوچ جـاودانه چـندين تن
از سـرزمين فـرهنگ و هنر و آگـاهـي کشـور بود. "زرنگـار" سـوگـوار نيز به
نوبه خويش برگهـايي را وقف بزرگداشـت از جـايگـاه دوسـتان از دسـت رفـته
کـرد:
سـوگنامـه هـا/ يادنامـه هـا:
"ارواشـاد محمـد علم بحرکي" (الف ياقوت)، "فـرار از سـالهـاي مسخ" به ياد
روسـتا باخـتري (مـريم محبوب)، "روسـتا باخـتري، نويسـنده يي در غبار
فـرامـوشـي" (نعمت حسـيني)، "روسـتا باخـتري: سپاهـي گمنام ادبيات
افغـانسـتان" (سـياه سـنگ)، "در سـوگ لـيلا صـراحت" (مـريم محبوب)، "سلام
بر تو اي لـيلاي قبيله شعر" و "خامـوشـي لـيلا صـراحت روشـني" (واصف
باخـتري)، "حضور دوباره لـيلا صـراحت روشـني در شعرهـايش (زلمي
باباکـوهـي)، "با ياد لـيلا نم ميزند چشـمـانم" (زهـره هـاشـمي)، "گلزاري
که گلوي خونين داشـت" در مـاتم لـيلا صـراحت روشـني (منصور سـايل شباهنگ)،
سـوگسـرودي براي لـيلا صـراحت (داود فـرهـام)، "چهـرنمـاهـايي از لـيلا
صـراحت روشـني" و "لـيلا غروبي در سپيده دم" (سـياه سـنگ)، "گلفـروشـم ز من
گلـي بخـريد" براي ميرمــن پروين (مـريم محبوب)، "هنگـامي که قـافيه هـا
رديف ميشـوند" در سـوگ داود فاراني، "چـاقوسـالاري در کـانون آگـاهـي" در
اندوه کشـته شـدن حبيب الله حيدري، "شـيمـا رضايي را اينگـونه کشـتيم"
(سـياه سـنگ)، يادهـايي از صباح الدين کشککي، سـيد حسـن راضي، داکتر اخـتر
مسـتمندي و سپيده جوانمـرگ نوشـته مشـتاق کـريم نوري، يادداشـتي در باره
شهـيد محمـد هـاشـم ميوندوال، بيشـتر از سـي نوشـته و ترجمـه در سـوگ
اسـتاد عبدالشکـور رشـاد، غلام محمـد المـاسک،
عبدالرحمـان فـتاح، نصـرت پارسـا، محمـد عالم مـارمـول، محمـد الـياس
بريالـي، مـولوي صالح محمـد فطرت، دکتور عبدالسلام روسـتايي، دخـتر
کتابفـروش، يادنامـه هـايي براي شـادروان آزاد کـابلـي به قلم سـيد محمـد
آزاد، "شکـوه کـوه در آيينه آمـو" براي اسـتاد عبدالاحمـد جـاويد (سـياه
سـنگ)، يادي از مـولانا خال محمـد خسـته، ناديا انجمن با ناگفـته هـايش
رفـت (نقيب آروين)، فقدان داکتر عبدالظهـور پرواني يک نيکمـرد دانشـمند
(دکتور اکـرم عثمـان)، "پوهـاند نور احمـد شـاکـر (زرنگـار) ، "کبير سـنان"
(زرنگـار)، "مشـت کـوچک، قصه بزرگ: نصـرت پارسـا" (فـرهـاد دريا)، "دکتور
نصير احمـد وجوهـات" (زرنگـار)، "مير فخـرالدين آغـا به رحمت حق پيوسـت"
(زرنگـار)، "يادي از اولمير" (گل احمـد شـيفـته)، عبدالرشـيد سـرحدي
(هـمکـار زرنگـار)، "هشـت سـال بدون اسحاق
ننگـيال" (سـياه سـنگ) يکـايک نمـادهـايي اند براي نکـوداشـت و حرمت به
رفـتگـان.
در کلـيت،
سـالهـاي
2004،
2005،
2006
و
2007
را ميتوان شگـوفاترين دوران پرداخـتن به ادبيات در دوازده سـال زندگـي
"زرنگـار" دانسـت. تنهـا در
150
شـمـاره گـذشـته، بيشـترين، اگـر نه هـمـه، دسـتاوردهـا و کـارکـردهـاي
ادبي_ هنري افغـانسـتان چه در ميان کشـور و چه در برونمـرزهـا به
خوانندگـان شـناسـانده شـده اند. ازين ميان، ميتوان از چـاپ بيشـتر از
دوصـد پارچه شعر، هـفـتاد تا هشـتاد نقد ادبي و به هـمين شـمـار مقـاله در
رابطه با پژوهشهـاي ادبي، سـي و پنج داسـتان کـوتاه، معرفي و بررسـي چهل
کتاب تازه، نزديک به پنجـاه گفـت و شـنود ويژه با نام آوران عرصه ادبيات و
هنر، چـند سفـرنامـه ادبي و شـمـار زيادي از طنزهـاي منظوم و منثور، به
فشردگـي چـنين ياد کـرد:
شـعـر:
مـولانا، حافظ، رودکي، عمـر خيام، فـرخي، رابعه بلخي، خلـيلـي الله
خلـيلـي، گل پاچـا الفـت، لـيلا صـراحت روشـني، کـاظم کـاظمي، خالده فـروغ،
کمـال الدين مسـتان، رازق رويين، منصور سـايل شباهنگ، فوزيه رهگـذر برلاس،
هـارون راعون، گل احمـد شـيفـته، علـيشـاه احمـدي، داود فـرهـاد، کـامل
انصاري، مير اسمـاعيل جباري نژاد، هـمـايون سـاحل، محمـد يوسف پناه، مجيد
احسـان، الف غـالب، محمـد اشرف بيخود، ولـي شـاکـر، فيض محمـد فيضي، م.
فـرهـود، حسـيب الله فضل نسـيم، ترانه جوانبخـت، رحيم الله دراني، محمـد
کبير بخـتياري، شـاه معين، اشرف بيخود، غيب علـي دانش، علـيشـاه احمـدي
عباب، غلام نبي خاطر، عبداللطيف صـديقي للندري، و چـندين سـروده از عاکف
گـوران، سـاجي دانندا، خوزه آنتانيو برينال، محمـود درويش و کـرن
ايتلسداتار با ترجمـه هـايي از واصف باخـتري و
صبورالله سـياه سـنگ
داسـتان:
افزون بر پايان رمـان "کـوچه مـا"، "کـوچکترين" از دکتور اکـرم عثمـان، "بن
بسـت" نوشـته روسـتا باخـتري، "آدم برفي" اثر جواد خاوري، "خون پنجره"
نوشـته نعمت حسـيني، "سـرخ و سپيد" از خالد نويسـا، "خالـيي فصل" به قلم
عمـاد جوادي، "چـوديي پروانه" نوشـته ضيا افضلـي، "گـره" و "سفـرنامـه
رويا" به قلم رزاق مـامـون، "دسـت شـيطـان" به خامـه عزيزالله نهـفـته،
"بابه گـاربيجي" از غ ح ناصـري، "کـاغذ پرانباز" از خالد حسـيني ترجمـه ضيا
افضلـي، "پادشـاهـي که زاغهـا انتخاب
ميکـردند"، "گـريه هـاي درخـت"، "خانه يي با يک درخـت توت" و "اولـين و
آخـرين داسـتان" از قـادر مـرادي، " جنهـاي کـافـر" از قدير حبيب، "نشـان
انگشـت" از دسـتگـير نايل، "گـذشـتن از آيينه" از سـياه سـنگ، "اندوهـم
را به کدامين دره فـرياد کنم" از هـرچـرن چهـاوله بهـارتي، "ملکه يا کنيز؟"
نوشـته ميخاييل ميخاييلوويچ زوشـينکه، "بازيهـاي بي پايان" نوشـته ايتالو
کـالوينو (برگـردان: سـياه سـنگ)
نقد و بررسـي:
چهـار نقد تحلـيلـي "گلنار و آيينه" (رمـان اعظم رهنورد زرياب) نوشـته نعمت
حسـيني، زلمي باباکـوهـي، سلـيمـان راوش و صبورالله سـياه سـنگ، دو نوشـته
از دو ديدگـاه در پيرامـون "خانم جورج" (گـزينه داسـتاني مـريم محبوب) از
حنيفه فـريور و ضيا افضلـي، بررسـي "کـاغذپران باز" (رمـان خالد حسـيني)
توسط دکتور آرلـي لويين (برگـردان: سـياه سـنگ)، "نقد و عيار نقد" يا
نگـاهـي به "چشـم انداز شعر امـروز افغـانسـتان (اثر قنبر علـي تابش) از
سـوي ابوطـالب مظفـري ، "يک يادآوري دوسـتانه" از شفيق وجـدان بر بخشـي از
"کـوچه مـا"، "صعود و نزول سبک هندي" از دکتور بشـير سخاورز، "حرفهـاي غير
قـابل چـاپ" در باره جريده "آفـتاب" و رمـان "گلنار و آيينه" از سلـيمـان
راوش، "يادي از مـاني ثاني: کمـال الدين بهـزاد" و "هنر در گـذر سده هـا"
نوشـته گل احمـدشـيفـته، "جهـاني از سـايه هـاي يک دسـت" نوشـته پيمـان
اسمـاعيلـي و ...
مصاحبه هـا:
"رو به رو با واصف باخـتري" (تهـيه کننده: پرتو نادري/ بازتايپ: ايشر داس)،
"رهنورد زرياب و داسـتان فـرهنگ" (گفـتگـو با گـزارشگـر نشريه پيوند/
بازتايپ: معروف کبيري)، "لحظه يي با روسـتا باخـتري" (تهـيه کننده: نعمت
حسـيني)، "گفـت و شـنودي با دکتور اکـرم عثمـان" (تهـيه کننده: نبيله زحل
يعقوب)، "سپوژمي زرياب: قلمي در برابر کـابوس" (تهـيه کننده: ياسمينا
سـوپووا/ برگـردان: سـياه سـنگ)، "مصاحبه با منصور سـايل شباهنگ" (تهـيه
کننده: کـاظمي)، "گفـت و شـنودي با اسـتاد واله" به هـمت مشـتاق نوري،
"نقشهـاي کلاسـيک و ديدگـاههـاي نو" گفـت و شـنودي با محمـود باخـترياني،
رهنورد زرياب و جـايزه نوبل (صـداي آلمـان)، "دعاي مـردم نوشـداروي من بود"
گفـتگـوهـايي با فـرهـاد دريا، "فـريد رسـتگـار، وجيهه رسـتگـار و حميده
عبدالله" (تهـيه کننده: ذبيح الله امـانيار)
به هـمين
گـونه اند مصاحبه هـايي با دکتور سـيد مخـدوم رهـين، اعظم رهنورد زرياب، و
غلام حسـن حضرتي رييس نشرات راديو از عنايت عبيدي و گفـت و شـنودهـاي دامنه
داري با وحيد قـاسمي، اسدالله ولوالجي، صبورالله سـياه سـنگ و ...
کتاب:
شـناسـايي "قحط سـالـي" (دکتور اکـرم عثمـان) در نوشـته يي با عنوان
"قحطسـالـي در قحطسـال انديشه و فـرهنگ" به قلم اسحاق نگـارگـر، بررسـي
"پرسـتوي کـابل" (ياسمينه خضرا) با ترجمـه دکتور لعلزاد بلوچ، نگـاهـي به
گـزينه سـروده هـاي "مـاه هـزار پاره" (شريف سعيدي) از سـوي حميرا نکهت
دسـتگـيرزاده، يادداشـتهـايي بر داسـتان بلند "کتابفـروش کـابل" (آسـني
سـيسـتد) نوشـته اسدالله هدف، در حاشـيه گـزينه سـروده هـاي "آتشسـرا"
(معتصم بالله خلـيلـي) از سـوي عنايت الله شهـراني، معرفي رمـان "کـاغذپران
باز" (خالد حسـيني) توسط اسدالله شفايي، بازشـناسـايي "زندانيان قلعه مـرگ"
اثر صوفي غلام محمـد به اهتمـام نصير مـهـرين، نوشـته يي در باره "مـا
باشـندگـان ديرينه اين سـرزمين" (ايشر داس) توسط "زرنگـار"، نگـاهـي به
"فصل آخـر" (اسمـاعيل اکبر)، "نگـاهـي به کتاب که کيسـت؟" و "گـذاري بر
بوطيقـاي خاک: آرش آذيش" از ضيا افضلـي، "گـزيده اشعار خلـيلـي به زبان
انگلـيسـي"، "بسـتر گلهـاي سـرخ" از نيلوفـر پذيرا، "به کـوچه مـا خوش
آمـديد" و "مـردا ره قول اس از آرلـي لويين" (صبورالله سـياه سـنگ)، "از
سـالهـاي توت و ابريشـم: رازق رويين" (زرنگـار)، "راز و نياز عاشقـان" از
نحيب الله احسـاس احسـان، "تاريخ تحلـيلـي افغـانسـتان: عبد الحميد محتاط"
از رباني بغلاني و ...
مباحث ادبي/فـرهنگـي:
"واصف باخـتري آفـرينشگـر انديشه ورز و انديشه گـر آفـريننده"، "نکته هـايي
پيرامـون نقد ادبي نوين، "نيمـرخي از بريده تاريخ" و "صوفي عشقري شـاعر
مـردمي" اثر گل احمـد شـيفـته، "کـافکـا – اسـتاد مضحکـات سـياه" و "شخصيت
زنده افسـانه يي" آصف بره کي نوشـته محمـد آصف بره کي، "بيا و به امـامت
مـردم نمـاز کن" و "اگه شـمـالـي لاله زار نباشه" نبشـته ايشر داس،
"نگـاهـي به نامـريي هـاي دنيا غبار" اثر نعمت حسـيني، "چـادري بپوش/
چـادري نپوش" از لـيلا صـراحت، "در حاشـيه چـادري بپوش و چـادري نپوش" از
نصير مـهـرين، "يادي از جميله زمـان انوري" به قلم مشـتاق نوري، "ديباچه يي
بر شعر" از اسـتاد يوسف سـيمگـر باخـتري، "بزرگداشـت مـولانا" نوشـته ضيا
افضلـي، ابوالمعاني بيدل" نوشـته ع سـرحدي، "خاطره کنسـرت فـرهـاد دريا" از
انجنير شـاه معين، "هنر در گـذار سده هـا" از گل احمـد شـيفـته، "راه
ابريشـم شعر" نوشـته دکتور بشـير سخاورز، "چـرا آب مسمـوم شـده را در خـتم
کنسـرت در حلق فـرهـاد دريا نريخـتند؟" (زرنگـار)، "در به در به دنبال شعر"
از سـياه سـنگ، "يادي از اسـتاد برشـنا" به قلم گل احمـد شـيفـته،
"يادنامـه آقـا سـيد نسـيان" از عنايت الله شهـراني
سفـرنامـه هـاي ادبي:
"من پرندگـان را در بي سـرحد بودن ميشـناخـتم" نوشـته خالده فـروغ، "مـاه
بر نگـين/ نگـين بر انگشـتر کـوه" نوشـته سـياه سـنگ، و ...
طنز:
"از خودکش بيگـانه پرسـت"، "خنده امـريکـايي"، "پيام يوحنا به جورج" نوشـته
محمـد آصف بره کي، "چـالاکترين آدم روي زمين" از انجنير شـاه معين، "درس"
نوشـته عظيم جسـور، "انتخاکباد" از ولـيد پوپل، "گل سـرخ" نوشـته لکشـمن
گنگـولـي، و چـندين سـروده و پارچه هـاي طنزي از گلشهـيد مفـتاح، کلک
راسـتگـوي، ن. سـرکـوهـي، زنبيل، چلوصاف و ...
4)
ارزشهـاي باســــتاني
"يادداشـتي
در مـورد باسـتانشـناسـي" از محمـد اکبر اميني بهداد، سلسله "جشـن باسـتاني
نوروز" ("زرنگـار")، "نوروز در شهـرهـاي مخـتلف افغـانسـتان" از عبدالحکيم
صافي، "پيشـينه رواجهـاي نوروزي" از دکتور خوشـنظر پاميرزاد، "بلورسـتان يا
نورسـتان امـروز" نوشـته کـامل انصاري، "برامک دهکده يي با مـدنيت کهن" از
سـيد اسمـاعيل مشفق، سلسله ترجمـه هـاي زيبا و مـاندگـار در پيرامـون
اسطوره هـا و حمـاسـه هـا به قلم جوشـن، "در باغسـتان کـابل قديم و نظري به
علم گنج" از گل احمـد شـيفـته، "اسـرار مناره هـاي سـر به فلک کشـيده"،
"سلسـال و شهـمـامـه"، "هندوکش بزرگ"، "البزر بلخ و تصوير تاريخي" و "مناره
هـاي غزني" از کـامل انصاري، "ذخاير آرشـيف ملـي مـا را دزديدند" از
عبدالجلـيل جميلـي، "باغچه آخوندجي" از گل احمـد شـيفـته، "آيا گنجينه طلا
تپه دسـت نخورده مـانده اسـت؟"، "گنجينه طلا تپه و نمـايشگـاه شهـر به
شهـر"، "آنچه من گم کـرده ام"، "سـرگـذشـت و سـرنوشـت مـوزيم ملـي
افغـانسـتان"، "تاراج دامنه دارتر و دزدان دلـيرتر"، "دسـته گلـي براي
مـوزيم کـابل" در حاشـيه جـايزه پرنس کلاوس هـالند به عمـراخان مسعودي،
"رهـزنان يا رهنمـايان" در تپه بازي خيل کـابل و مس عينک لوگـر نوشـته يا
ترجمـه سـياه سـنگ، و چـندين گـزارش در پيرامـون سـرنوشـت نامعلوم بوداهـاي
باميان و دامنه غـارت آثار باسـتاني افغـانسـتان
5)
پژوهــش
سلسله
ارزشـمند پژوهشهـاي حقوقي زير نام "تهديد حقوق بشر در مبارزات انتخابات
پارلمـان افغـانسـتان" اثر دکتور نيکپي، نوشـته هـا و برگـردانهـاي دلچسپ
از دانسـتيهـاي مذهبي، و اسطوره هـاي جـاودان به هـمت جوشـن، "دغدغه خصوصي
سـازي"، "نگـاه گـذرا به وضعيت محيط زيسـت در افغـانسـتان"، "قـانون
اسـاسـي جـديد بيمـهـا و اميدهـا" و "بررسـي ميزان تاثير بيابانزايي بر
محيط زيسـت" از پوهـاند اسـتاد حسـنيار، "نظام بهـره داري از زمين" از
دکتور اکـرم عثمـان، "در جسـتجوي ملکه سبا" ترجمـه دکتور لعلزاد بلوچ،
"اهـميت اتنو گـرافي در راه تشکل ملـي" نوشـته دکتور صاحبنطر مـرادي،
"پرومته و شـيطـان: تاملـي بر جهـانبيني انسـان مـرکزيت"، "گفـتمـان
خشـونت: نگـاهـي به فلسفه لـيوتار" نوشـته مسعود راحل، "آب سـرچشـمـه حيات
و کـالاي سـتراتيزيک قرن" از اسـتاد نجيب فهـيم، "قلمـرو صلاحيت قضا در
جمـهـوري اسلامي افغـانسـتان"، "تأملـي بر پيشـنويس قـانون اسـاسـي جـديد
افغـانسـتان"، "نيم نگـاهـي به پروسـه قـانون اسـاسـي" نبشـته محمـد هـادي
حکيمي، "افغـانسـتان ميان جمـهـوريت و شريعت" از دکتور رنگـين دادفـر
سپنتا، "تفاوتهـا و شباهتهـاي زمين و مـريخ" از پوهـاند محب الله رحمتي، "د
صنعت بنسـتونه" از جوشـن، "در گـرمـاي صـد هـزار آفـتاب" نوشـته گل احمـد
شـيفـته، "سزاواري آمـوزش فلسفه اسلامي" اثر سـيد حسـن نصـر ترجمـه
ذوالمجـد عالمشـاهـي، نقدر و بررسـي آثار دکتور اسدالله شعور، به
هـمينگـونه پژوهشهـايي در پيرامـون هنر، ادبيات، تاريخ، حقوق زن، کـار
شـاقه کـودکـان، سـه دهه نقض حقوق بشر، و ... از نويسـندگـاني چـون دکتور
رسـوال رحيم، گل احمـد شـيفـته، رباني بغلاني، هـمـايون باخـترياني،
عبدالظهـور پرواني، عبدالقدوس لودين، عبدالرشـيد سـرحدي، احمـد عدالت
دوسـت، و "سـونامي نازنين! خوش آمـدي" نوشـته سـياه سـنگ
6)
تاريخ
نوشـته
هـاي دامنه دار و هـمـه جـانبه دکتور اکـرم عثمـان در پيرامـون روندهـاي
سـياسـي_تاريخي و بررسـي برخي جنبشهـاي سـياسـي در افغـانسـتان مـانند
نادرشـاه و بازي دوگـانه، شـيوه برخوردنادرشـاه با غلام نبي خان چـرخي،
تمـاشـاي سـيمـاي نادر شـاه در آيينه تاريخ، پايان کـار نادر شـاه، دوران
محمـد ظاهـر شـاه، صـدارت محمـد هـاشـم، "چـرا سـيد جمـال الدين افغـاني به
افغـانسـتان برنگشـت؟" اثر نصير مـهـرين، "تاريخ پر مخ زي" از الف ياقوت،
سلسله "با لواي سـواره نظام به سـوي کـابل" اثر آر سـي ميتفورد با ترجمـه
دکتور لعلزاد بلوچ، "تهـاجم بر قصـر تپه تاج بيگ کـابل" برگـردان: محمـد
آصف بره کي، "کـارنامـه شـاهدخـت سلجوقي" از گل احمـد شـيفـته، "يک بناي
تاريخي فـرامـوش شـده" اثر پوهـاند حسـنيار، "فيض محمـد کـاتب تاريخنگـاري
در غبار تاريخ" از سـياه سـنگ، و ...
[][]
دنباله
دارد.
|
