دکتر محمود حبیبی

هفدهم رمضان مبارک مصادف با مشرف شدن بی بی خدیجه کبرا (رض) بدین اسلام، برای اولین بار در کشور ما در ۱۷ رمضان سال ۱۳۷۴ روز مادر طی محفل با شکوهی توسط نهضت اسلامی زنان افغانستان تجلیل گردید. این از لحاضی بود که در زمان پیامبر اسلام زنان دوشا دوش مردان در پیشبرد اهداف عالی اسلام و تحقق حقوق تازه یافتۀ شان تلاش نمودند و بی بی خدیجۀ کبرا اولین زوجۀ حضرت پیغمبر در راه پیاده کردن رسالت پیامبر بزرگ اسلام و معنای نهضت نوین زنان، تا پای جان زحمت کشید.
نهضت اسلامی زنان افغانستان در بزرگداشت روز مادر، شفیقه حبیبی را بحیث زن وفادار و متعهد به شؤون اسلامی وارزش های والای انسان، زن برگزیدۀ سال انتخاب و مقام معنوی اش را بپاس خدمات ارزشمند و تخصص در عرصه کارش با تقدیر نامۀ گرامی میدارد.

سلطانه رحیم؛ گزارشگر نشریۀ المومنات در مصاحبه اش با زن برگزیدۀ سال در ابتدای مصاحبه بنابر ایجاب، از شفیقه حبیبی نام می برد، گویی میخواهد از تلاطم امواج بسوی دوردست های روشن پرواز نموده و می نویسد:
(شفیقه حبیبی نام آشناییست که ما همواره صدای موزون و گیرایش را از طریق سرویس اخبار و برنامه های رادیو شنیده ایم، وقتی شعری را با دل انگیز ترین نحو بیان به دیکلمه میگیرد شنونده را بسوی بیکران بحر عواطف بسیر می کشاند و لحظه های شادی آفرین را همچون باغستان پر از گل های عطر آگین تصویر می کند. او نطاقیست در اوج افتخار که در رشتۀ برگزیده اش سابقه طولانی و استعداد فراوان دارد و با طرز بیان زیبا و تلفظ رسا، شنونده را همراه با قایق طلایی زمان تا آنسوی اقیانوس ها ره می دهد.
شفیقه حبیبی که در راستای گزینش هنر نطاقی هدفمندانه گام برداشته است، دیکلماتور و مادر مهربانیست که با وسعت آیینۀ اندیشه هایش پیوسته روح ایثار و فداکاری همچون خون در تار و پود وجودش جاری است.

مصاحبه شفیقه حبیبی با (غم زمان) از نشریه المومنات

سپس پرسشگر ارزیابی وضعیت گویندگی را در آن بحران کابوسی از وی جویا می شود و خانم حبیبی با خونسردی همیشگی اش میگوید: "برای یک نطاق ضرور است تا نخست از همه خود را با زیور اخلاق، علم و معرفت مزین سازد. آواز رسا، تلفظ دقیق کلمات، پشتکار، ارزش دادن به شیوه ها و روش اساسی هنر نطاقی، اندوختن دانش علمی و آفاقی و آگاهی کامل از رویدادها و مسایل روز، تمرین و ممارست و مطالعۀ پی گیر ، فهم دستور زبان همان لسانی که نطاقی می کند. نکات فوق بیانگر چهره واقعی یک نطاق وگوینده ای خوب می باشد.
سوال : ایا درین عرصه شاگردانی را هم تحت تربیه گرفته اید؟
جواب :"در سال ۱۳۴۹ هجری شمسی دو دوره کورس های نطاقی را تدریس نموده ام، همچنان در سال های ۱۳۵۶، ۱۳۶۸ ،۱۳۷۰و ۱۳۸۲ شمسی سمت تدریس کورس های نطاقی و فن سخنرانی را در رادیو افغانستان به عهده داشتم، هر دورۀ کورس برای دو ماه می بود، مراجعه کنندگان زیاد می بودند. اما در یکی از استدیو های رادیو از طرف رییس رادیو، مدیر نطاقان رادیو و استاد کورس(خانم حبیبی) امتحان عملی گویندگی در مقابل میکرافون گرفته می شد، برای ارزیابی آواز، لهجه و سواد شخص. و در حدود ۳۰ نفر گوینده انتخاب می شد و کورس دایر می گردید . و من مسئولیت تدریس را داشتم.

تعداد از شاگردان کورس نطاقی و کارمندان رادیو افغانستان ( در وسط شفیقه حبیبی و استاد کورس مهربان نظر اوف تاجکی ....، شکریه رعد ، جمیله انوری، فتاح روشنگر ، اکرم عثمان، اقای خیبری وتعداد دیگری که متاسفانه نام های شان فراموشم شده ) ، در صحن رادیو افغانستان، سال ۱۳۴۳ هجری شمسی
درین سالیان برخورد و اضطراب ۱۳۷۵ که هر آن خطر تازۀ تهدید میکرد و ملت داشت به نا امیدی ها رو میآورد. روز نامۀ با خطوط محکم روشنفکری، سیاسی و اجتماعی بنام "دریځ "همه روزه در محافل ادبی و سیاسی کابل نقل روز و مضامین ان مورد بحث و گفتگو بود، خانم حبیبی به حیث گویندۀ پیشتاز و مسئول زنان رادیو –تلویزیون و افغانفلم، همچون زن صدیق افغان با دیانت و روشنگر ثابت بر موضع فکری خویش در جواب سوال خبرنگار آن روزنامه، رحمت الله بیگانه، زن چه نقشی در جامعه امروزی دارد؟ اظهار داشت: "جامعۀ امروزی به زنان با تقوا، ایثارگر، وطندوست، آگاه و هدفمند برای باز سازی کشور ضرورت دارد. نباید کوچک دید، امروز نیمی از پیکر جامعه را زنان تشکیل می دهند و زن مستقیماً در سازندگی جامعه سهم دارد. چه خوبست که زنان این نقش را با فرهنگ غنامند افغانی توأم سازند. سوال: چرا زنان افغان منتظر اند که مردان از حقوق انها صحبت کنند؟ بجواب سوال شما باید بگویم در کنفرانسی که از طرف انجمن خواهران رادیو تلویزیون تدویر یافته بود، من گفتم در کشور ما تصمیم گیرندگان حقوق زنان اکثرا مردان بوده اند، ما از برادرانیکه از حقوق ما دفاع کرده اند سپاسگزاریم ولی علت اصلی این امر بی اطلاعی اکثر زنان از قوانین شرعی و مدنی و کمبود مطالعه وکسب دانش است.... سوال: آیا زن می تواند نقشی در سیاست جامعه خود داشته باشد؟ جواب :"چرا نه، تاریخ و تحولات اجتماعی نشان داده که وقتی سخن از تحول متوازن جامعه مخصوصاً در دوره های بعد ازجنگ ها بمیان آمده برای پی ریزی جامعۀ فردا نیمۀ آن متشکل از زنان بوده.
سوال: زن افغان چرا احساس حقارت می کند؟
جواب:"یکی از آگاهان افغان می گفت زن افغان به مراتب خواسته است که زن رییس باشد تا خودش رییس اداره باشد. این احساس کهتری به نظر من ناشی از سرکوب شدن زن است که با شلاق های تعصب، تبعیض و خشونت همواره کوبیده شده است. سوال: ارزش های جامعۀ ما چقدر به زن حق میدهد که در فعالیت های اجتماعی سهم بگیرند، آیا می شود این ارزش ها را نادیده گرفت؟ جواب : "عدالت خداوندی، شریعت اسلامی، وجدان انسانی و منشور حقوق بشر، اعادۀ حقوق بشری و طبیعی زنان، این کتلۀ عظیم بشریت را بطور جدی در نظر قرار داده اند، اما متاسفانه بعضی از ارزش های موهوم و رسوم کهن ، دست و پا گیر زنان است که در مورد آنان محدودیت ها و تبعیض ایجاد کرده که عمیقاً مایۀ تأسف است .

مصاحبۀ شفیقه حبیبی با نشریه دریځ
 

قریب سه ماه قبل از سقوط پایتخت کشور، نشریۀ جمعیت اسلامی افغانستان بنام هفته نامۀ شهر، بتاریخ 18 جولای 1996 میلادی برابر با ۲۸/۴/۱۳۷۵ هجری شمسی، صفحۀ اخیرش را قریب همه وقف گویندۀ ممتاز می نماید و با نشر اخرین فوتوی آن روزگار، شفیقه حبیبی مقابل میکرفون، تحت عنوان کم نظیر (الماس نور) چه زیبا و پر محتوا نوشته که مطالب آنرا بایستی همۀ آنانی که نطاقی و گویندگی را رشته و مسلک خود انتخاب می کنند بدقت و ا‌معان نظر بخوانند.
"زمانیکه آواز شفیقه حبیبی را می شنوی، چنانست که گویی دریایی از نور در رگهای وجودت جاری میگردد، صدایش آنچنان پر جذبه، نوازشگر و لطیف است که وقتی به آن گوش فرا میدهی، تنهایی در وجودت میشکند. در صدایش وسعت رویش و پایش نهفته است.... انسان می خواهد او شفیقه حبیبی فقط بگوید و ما سرا پا گوش باشیم.
 

مصاحبۀ شفيقه حبيبي با نشريه شهر

جهت تهیۀ مصاحبه به سراغش می روم، وی را در کانون فرهنگی انجمن خواهران رادیو تلویزیون و افغان فلم که ریاست آنرا به عهده دارد ملاقات نمودم، با صدای گیرا و پر تاثیرش که انسان می خواهد او شفیقه حبیبی فقط بگوید و ما سرا پا گوش باشیم، او به یکی از سوالات ما چنین پاسخ می دهد :"خطابت و نطاقی از زمانه های دور تا امروز توده ها را احساس بخشیده، بخود کشیده، و به شور آورده، و امروز وقتی از رادیو صدا بلند می کند و یا از تلویزیون با بیننده مطلبی را در میان می نهد. گوینده باید بداند که اوست که دماغ می پرورد، تعلیم می دهد و تربیه می کند. خبر می دهد و مطلع می سازد. بدون او و آواز او گویا دیگر زمان از حرکت باز مانده و ماحول در خاموشی سوال بر انگیز فرو رفته است. او گوینده، محرمی است که در همه جا با بیننده و شنوندۀ خود است.

ادامه دارد

فضل پنجم دوران طالبان