داکتر حمید هامی

می‌گویند که استاد سرآهنگ در کودکی‌ها به آوازخوانی علاقه‌ای چندان نداشت و وقتی استاد غلام حسین در تعلیم خانۀ خود به تدریس موسیقی می‌پرداخت، استاد سرآهنگ گاه گوش هایش را با انگشت بسته کرده و به پشت بام بلند می‌رفت. استاد غلام حسین که شب‌های جمعه را با استاد چاچه محمود طبله نواز به خانقاه نزد حاجی درویش یکی از بزرگان طریقت می‌رفت، باری در حالی که استاد سرآهنگ نیز حاضر بود با این پرسش حاجی درویش، از بزرگان طریقت، روبرو شد:
- استادِ چوچه هم موسیقی ره خوش داره یا نی؟
- بسیار زیاد علاقه نداره
حاجی درویش به استاد سرآهنگ می‌گوید:
- محمد حسین بیا اینجه نزدیک مه!
استاد سرآهنگ که پسری محجوب بود به اثر پافشاری چاچه محمود و ماما صوفی، بلند می‌شود و روبروی حاجی درویش می‌نشیند. حاجی درویش، چشم در چشم او دوخته و به استاد غلام حسین می‌گوید که ذکر را شروع کند. حاجی درویش، به استاد سرآهنگ می‌گوید که ذکر را همراهی کند. ذکر که به پایان رسید، عرق از سر و روی همه جاری بود و حاجی درویش به استاد غلام حسین گفت:
- ای بچه نه تنها خواننده میشه، بلکه سرهنگِ خواننده‌ها هم میشه. بیرق ته بلند خات کد.
آموزش جدی موسیقی استاد سرآهنگ از همان شب آغاز یافت و نخستین درس‌های موسیقی را تا ۱۳ ساله‌گی نزد پدر آموخت.
آن گاه که استاد سرآهنگ، در کنفرانس موسیقی در کلکته آواز خواند و به جایگاه اول رسید، استادان هندی، نام نخستین مربی او و نام راگی را که سرود، پرسیدند. استاد در پاسخ گفت که پدرم راگ را به من آموختاند، اما نامش را نگفت و گفت که نامش را از کلکته بپرس که مرکز موسیقی است. همان شد که سال بعد، استاد سرآهنگ و استاد غلام حسین را یکجا به هند دعوت کرده و در یک محفل بزرگ ازو بزرگداشت به عمل آورده و بر گردنش گل آویختند. استاد غلام حسین خان در این مراسم به انگلیسی و چند زبان هندی، صحبت کرد که همه را شگفتی‌زده ساخت.
استاد غلام حسین، پس از ۸ دهه خدمت، در ۲۷ سرطان ۱۳۴۶ در کابل، در خانۀ کرایی و در آغوش فرزندش استاد سرآهنگ جان داد و در شهدای صالحین به خاک سپرده شد. صدراعظم وقت میوندوال در مراسم جنازۀ او شرکت کرد و او را به حیث بزرگترین استاد موسیقی افغانستان ستود. گفته می‌شود که باری محمد هاشم میوندوال و حسن شرق نزد استاد غلام حسین در تعلیم خانۀ او در محلۀ جادۀ میوند امروزی آمدند تا موسیقی بیاموزند. استاد غلام حسین پس از دو سه ماه به حسن شرق گفته بود:
- هاشم کمی استعداد داره، اما تو به دنبال موسیقی نباش.
محمد هاشم میوندوال که در هنگام فوت استاد غلام حسین خان، صدراعظم افغانستان شده بود در مراسم جنازۀ او گفت که استاد غلام حسین نه تنها استاد افغانستان بلکه استاد شخصی من نیز است.
عبدالوهاب مددی در کتاب خاطرات من، او را به اشتباه نور احمد اعتمادی خوانده است. در حالی که در تصویر جنازه در صف اول، محمد هاشم میوندوال دیده می شود.
 

استاد سرآهنگ تا صنف هشتم را در مکتب امانیۀ وقت "لیسۀ امانی" درس خواند و همزمان درس موسیقی را از پدر فرا می‌گرفت. استاد غلام حسین با تشخیص استعداد و علاقۀ پسرش، او را به هند برد و نزد استاد عاشق علی خان که لقب "چراغ پنجاب" را داشت، شاگرد موسیقی ساخت. استاد عاشق علی خان، استاد غلام حسین را "بابه‌جی" می‌گفت. می‌گویند باری استاد قاسم نزد استاد عاشق علی خان به بمبئی رفته بود. استاد سرآهنگ، در دوران آموزش موسیقی، همان گونه در مصاحبه با رئیس گویته انستیتیوت هم گفته، آشپزی استاد خود را نیز می‌کرد. او در آشپزخانه مصروف بود. استاد قاسم به عاشق علی خان گفت:
- آشپزت هم چیزی یاد گرفته یا نی؟
- بابه‌جی همه چیزه به بچیش یاد داده و حیران هستم دگه چی یادش بتم.
استاد سرآهنگ هم در یکی از درس‌های موسیقی رادیویی خود به عبدالوهاب مددی می‌گوید که راگ دُرگه از کهماج تهات را از پدرش استاد غلام حسین فرا گرفته و در واقع بیشترین و اساسی ترین درس‌ها را از پدر فرا گرفته و استاد عاشق علی خان، بیشتر استاد حنجره و آواز اوست.
استاد غلام حسین خود گنجینۀ کاملِ موسیقی را در سینه داشت. استاد الطاف حسین سرآهنگ فرزند ارشد استاد سرآهنگ می‌گوید که وقتی پدربزرگش درس موسیقی را با آموزش راگ‌های بهوپالی، دُرگه و مالکونس، در شش ساله‌گی به او آغاز کرد، گاه در حالی که استاد سرآهنگ نشسته می‌بود، با ناز دادن به نواسه و به قصد شوخی با استاد سرآهنگ، به او "الطاف حسین" می‌گفت:
- بیا بچیم، چیز هایی ره یادت بتم که آغایت یاد نداشته باشه.
وقتی استاد سرآهنگ پس از ۱۶ سال تحصیل نزد استاد عاشق علی خان از هند به کابل بر گشت، همکاریش را با رادیو افغانستان آغاز کرد. او در این هنگام به نام محمد حسین یاد می‌شد. در ۱۳۲۹ خورشیدی بود که لقب استادی را دریافت کرد و جوانترین استاد موسیقی افغانستان شد.
استاد سرآهنگ پیش از آن که لقب استادی را دریافت کند، لقب "سرآهنگ" را دریافت کرد. لقبی که از سوی مردم و علاقه-مندانش به او داده شد و جای تخلص را گرفت. با دریافت لقب "سرآهنگ" عده‌ای خاطرۀ حاجی درویش را به یاد آوردند که زمانی گفته بود او "سرهنگ" خواننده‌ها می‌شود و پرچم پدر را بلند خواهد کرد.
 

ادامه دارد......