شماری از مقامات فرهنگی و پژوهشگران افغان در باره ابهام در بازسازی پیکره های تاریخی بودا در بامیان ابراز نگرانی کرده اند.
 

این پیکره های هزار و ششصد ساله را گروه طالبان هشت سال پیش ویران کردند و موجودیت آنها را خلاف اصول اسلامی دانستند.

مبارز راشدی، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان می گوید برای او هنوز مشخص نیست که با وجود علاقه مندی کشورهای کمک کننده، چرا بازسازی این پیکره ها تا حال در عمل آغاز نشده است.

آقای مبارز می گوید حس می کند که "تعللی" در کار است و به نظر او همین "تعلل و بی میلی" باعث شده است که کار بازسازی پیکره های بودا از حد جمع آوری سنگپاره های این پیکره ها فراتر نرود.

معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ گفت: "این که چرا در این مدت (هفت سال گذشته) بی میلی صورت گرفته در این مورد، حتی من به عنوان کسی که در وزارت اطلاعات و فرهنگ کار می کنم دلیل روشن و واضحی نیافتم."
 

تعلل؟
 

آقای مبارز می گوید در حال حاضر علاقه مندی جامعه جهانی و منابع کمک کننده برای بازسازی پیکره های بودا زیاد است و فرصت کار در این زمینه هم وجود دارد. ولی به گفته او، "تعلل" در این مورد باعث می شود که این فرصت ها از دست برود.

او گفت: "من همیشه این نظر خود را گفتیم که دولت افغانستان نباید این فرصت را از دست بدهد. در واقع ما امروز منابع زیادی داریم که علاقه مندی فراوانی دارند و حتی از ما می خواهند که برای تعمیر نهایی مجسمه ها اقدام شود. ولی متاسفانه این کار عملاً به جایی نمی رسد و علت تعلل در این کار برای من هم روشن نیست."

آقای راشدی افزود: "تعلل کردن و در واقع نرفتن به طرف عملی کردن این روند به ضرر افغانستان و در واقع ضرری به فرهنگ و تاریخ افغانستان است و از دست دادن فرصت بسیار بزرگی است."

وحید مژده، تحلیگر و پژوهشگر هم می گوید اگر فرصت بازسازی این تندیسها فراهم باشد و دولت افغانستان در این کار تعلل و درنگ کند "زیان جبران ناپذیری" خواهد رساند به فرهنگ و صنعت گردشگری در این کشور."

او گفت: "اگر کشورها و نهادهایی حاضر باشند که در این مورد کمک کنند، دولت افغانستان باید تعلل نکند. به دلیل این که این گونه فرصت ها همیشه به دست نمی آید."

 

تا سی سال دیگر نه

 

این در حالی است که برخی دیگر از مقامات افغان اعلام کرده اند تا دست کم ۳۰ سال دیگر پیکره های تخریب شده بامیان بازسازی نخواهد شد.

نجیب الله منلی، مشاور وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان می گوید در نشستی که اخیراً در آلمان برگزار شد، کارشناسان از دولت افغانستان درخواست کردند که خاک و سنگهای بجا مانده از پیکره های ویران شده بودای بامیان را تا زمان بازسازی این پیکره ها نگهداری کند.

آقای منلی در گفتگویی با بی بی سی گفت برای بازسازی مجسمه های بامیان دستکم سی سال وقت لازم است.

اما نجیب الله احرار، رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ بامیان نظر دیگری دارد. او می گوید این نظر شخصی آقای منلی است و وزارت اطلاعات و فرهنگ مصمم است این پیکره ها را بازسازی کند.

آقای احرار گفت: "کارهای مقدماتی برای بازسازی انجام شده است، یعنی کارهایی که از لحاظ فنی و حرفه لازم است، توسط کارشناسان دولت افغانستان، ژاپن و آلمان انجام شده است."

رئیس اطلاعات و فرهنگ بامیان گفت از آغاز روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان تا حال حدود چهار میلیون دلار برای مراقبت از پیکره های ویران شده بامیان و کارهای مقدماتی برای بازسازی این پکره ها مصرف شده است.

به گفته او، هنوز مشخص نشده که برای بازسازی و تکمیل پروژه بازسازی این پیکره چقدر پول دیگر نیاز است، اما افزود که دولت ژاپن گفته است که هزینه بازسازی مجسمه های بامیان را خواهد پرداخت.

 

اهمیت بازسازی پیکره های بامیان

 

اما آیا بازسازی این پیکره ها می تواند ارزش تاریخی آن را بازگرداند؟ پژوهشگران می گویند اگر بازسازی این پیکره ها نتواند آنها را به حالت اولیه آنها برگرداند، دست کم در حد بیان ارزش تاریخی آن خواهد رساند.

وحید مژده تحلیلگر و پژوهشگر می گوید: "بازسازی این مجسمه ها می تواند در جذب گردشگران و رشد صنعت گردشگری بسیار موثر باشد."

نجیب الله احرار هم می گوید بازسازی این پیکره ها در جذب گردشگران در منطقه اهمیت زیادی دارد.

این پیکره ها در سده های سوم تا پنجم میلادی ساخته شده و پیکره شرقی با چهره یک زن با بلندای ۳۵ متر و پیکره غربی با سیمای مردانه با بلندای ۵۳ متر، در دل کوه کنده شده بودند.

این پیکره ها در زمان لشکرکشی مسلمانان در سده هفتم میلادی و پس از آن به منطقه ویران نشد و بسیاری از مسلمانان هم با موجودیت آنها مخالفتی نداشتند.

اما طالبان هشت سال پیش پیکره ها را از مصادیق "بت پرستی" دانستند و علیرغم مخالفت گسترده جهانی اقدام به تخریب آنها کردند.