|
کابل ناتهـ، Kabulnath
|
افغانستان و سازه های ناقص هویت ملی
افغانستان و سازه های ناقص هویت ملی، نام کتابیست که توسط دوست دانشمندم جناب آقای حمزه واعظی، کارشناس مسایل سیاسی افغانستان در چهار فصل و صد و نود و پنج صفحه، نوشته شده است. کتاب در سال 1381 توسط انتشارا ت عرفان و ناشر محترم محمد ابراهیم شریعتی افغانستانی، به تیرا ژ پنجهزار جلد چا پ و نشر گردیده است. کتاب افغانستان و سازه های ناقص هویت ملی در زمره ی محدود کتاب هائیست که با نگاه مسلح و ژرف کلاف های سر در گم سیاست، فرهنگ، هویت ملی، وحدت ملی، تضاد ها قبیلوی، پیشینه ی روابط اجتماعی، نظام زندگی، گسل های اجتماعی و ساختار های نا همگون فرهنگی در حیات جمعی و تاریخی مردم افغانستان را به بحث و بررسی گرفته است. کتاب با وصف شیوه ی تحلیل های آکادمیک و تحقیقی از زبان ساده و روانی برخوردار است که خواننده را تا پایان با خود همراه میبرد.
فصل اول کتاب عناصر اصلی سازنده ی « هویت ملی » چون، سر زمین، پیشینه، زبان، فرهنگ، مذهب، سیستم سیاسی و احساسات و علایق مشترک که مولفه های بنیادی در تشکیل هویت ملی هستند را به بحث میگیرد. نویسنده در این فصل تلاش کرده تا اول، تعریف واضح و مشخصی از فاکت های مطرح در هویت ملی، بدست دهد و بعد تصویری ا ز چگونگی ناقص بودن و ناکامی این مقوله ها در پیشینه ی تاریخی افغانستان را ترسیم کند. نظر به اهمیت موضوع این فصل و فصل چهارم، بیشترین صفحات کتاب را به خود اختصاص داده اند.
خرده فرهنگ های قبیله ا ی و باز داده های اجتماعی آن، فرهنگ فقر، فرهنگ خشونت، خرد گریزی، عدم مشارکت جمعی در پروسه های سیاسی – فرهنگی – اجتماعی، بی سوادی همگانی، کلیت ناپذیری فرهنگ قبیلوی، تئوریزه شدن عصبیت های قومی و تقابل آن با سایر قومیت ها، مجال نیافتن وفاق ملی، عقیم بودن روند مدرنیسم و عوامل بازدارنده و کهنه گرائی مفرط درون اجتماعی، از جمله مفاهیمی ست که در بخش دوم کتاب تحت عنوان « ساختار موزائیکی، ویژه گی ها و کارکرد ها » مورد بررسی کارشناسانه ی نویسنده قرار گرفته است. در این فصل نیز خواننده با تحلیل دقیق، چرائی نا بسامانی ها و بحران های ممتد در افغانستان سر و کار دارد.
« وحدت ملی و سامان نیافتگی های تولد ذهنی » عنوان سومین بخش کتاب است. نویسنده معتقد است که مقوله ی « وحدت ملی » قاعده ای روشنی از مفاهیم و عناصر ی را در بر می گیرد که عمده ترین های آن، حکومت ملی - فرهنگ ملی - منافع مشترک و توافق شده ی ملی - توزیع عادلانه ی امتیازات و امنیت ملی ست. یکایک این مفاهیم به شیوه ی علمی و آکادمیک به تشریح گرفته میشود.
چهارمین و آخرین فصل کتاب به « منازعات بیست ساله و تولید مفاهیم و تحول ساختار ها » اختصاص یافته است. این بخش در برگیرنده ی حوادث و رویداد های دو دهه ی اخیر و جستار ی جامعه شناختی سیاسی احزاب مجاهدین و خاستگاه های اجتماعی و قومی آنان است. درین فصل کوشش شده تا علل و عوامل درونی و بیرونی بحرانی که تا اکنون نیز ادامه دارد به کنکاش گرفته شود.
با توجه به رشته ی تخصصی نویسنده " حقوق و علوم سیاسی " ما در این کتاب با بحث های سیستماتیک و کارشناسانه سر و کار داریم. واقعیت های عینی و بحران زا ی نهفته در بطن تاریخ و فرهنگ کشور ما نشان میدهد که تا طرز دید ما از بنیاد تغیر نکند " حکایت همان است که بود " و می شود گفت که ایجاد تحول و تغیر در زیر ساخت های ذهنی و فرهنگی جامعه، پیام اصلی کتاب را تشکیل میدهد. به نظر من که نظر و پیشنهاد یک خواننده است، کتاب به شکل علمی و بسیار دقیق مسایل اتفاق افتاده در کشور را مورد غور و بررسی قرار داده و بدون اغراق یا تعارف های معمول، نویسنده در ارائه ی تحلیل میتودیک قضایا بسیار موفق عمل کرده است. تنها کمبودی که مشهود است، ارائه ی راه حلی جامعه شناسانه برای عبور از بحران " هویت ملی " ست. اهمیت این موضوع و حیاتی بودن اش، ارزش آنرا داشت که در اخیر کتاب در فصلی مستقل به آن پرداخته میشد و تا جائیکه من اطلاع دارم نویسنده محترم، نظر به مهم بودن موضوع هویت ملی و نقش کلیدی آن در ساختن جامعه ی واحد ملی، جلد دوم « افغانستان و سازه های ناقص هویت ملی » را در دستور کار خویش دارند که مطمئنآ به این مهم نیز توجه خواهند کرد. امیدوارم که به زودی در پهلوی کار های تازه ی دیگر ایشان، این اثر در دسترس علاقه مندان قرار بگیرد.
« افغانستان و سازه های ناقص هویت ملی » جلد اول، به زودی از طریق " آنلاین " در سایت نویسنده محترم نشر خواهد شد.
حسین پویا
03 – 02 – 2007 آدرس
************ |
