منبع سایت « صبح بخیر افغانستان»

یعقوب ابراهیمی

هیولای فساد اداری در افغانستان

در حال حاضر به مشکل می توان سراغ کسی را یافت که جهت انجام کارش بعد از مراجعه به یکی از ادارات دولتی افغانستان، بدون پرداخت رشوه از آن خارج گردد. اگر چه وجود فساد در دستگاه های اداری افغانستان چیزیست که دیگر برای مردم به یک پدیدهء عادی مبدل شده است؛ ولی از جانب دیگر این موضوع به اندازه یی حاد شده است که اکنون حتی دولت مردان افغانستان نیز آن را به اشکال گوناگونی توجیه می کنند. از جانب دیگر مامورین دولت نیز دلایل فراوانی را به منظور توجیه اخذ رشوه از خود ارایه می دهند که عمده ترین آن پایین بودن میزان معاشات است.

ولی با وجود تمام این مسایل وجود فساد در دستگاه های دولت و پرداخت رشوه برای مامورین در ادارات چیزیست که روح الله یک باشندهء ولایت بلخ بهتر از همه به آن پی برده است.
وی که به منظور اجرای کاری به یکی از ادارات در ولایت بلخ مراجعه نموده است می گوید که از ابتدای مراجعه تا ختم کارش مبلغ 5000 افغانی را برای مامورین آن اداراه به قسم رشوه پرداخته است. اما وی خوشحالست ازین که ماه ها را مانند بسیاری مراجعین دیگر که توان پرداخت رشوه را ندارند عقب در های آن اداره سپری نکرده است. اما روح الله که وضعیت در تمام ادارات را ناگوار می خواند گفت آن طوری که وی تجربه کرده است دیگر فساد و رشوه ستانی جزء فولکلور اداری افغانستان شده است.

 "این واقعیت است است که فساد اداری جز کلتور مردم افغانستان شده است یک مامور که فارغ صنف 6 یا 12 است بهترین موتر دارد بهترین خانه دارد کسی نیست که بپرسد که در جریان سه سال ماموریت ات این همه را از کجا بدست آوردی."

درین حال ماموران ادارات که توجیه های مختلفی در رابطه به اخذ رشوه دارند؛ از عمده ترین دلایل آنها یکی هم پایین بودن میزان معاشات است.

یک تن از ماموران حکومتی در ولایت بلخ که از گرفتن نامش ابا ورزید به صبح بخیر افغانستان گفت که نبود معاش کافی برای آنها مامورین را مجبور به اخذ رشوه نموده است. وی همچنان علاوه کرد زمانی که معاش کافی برای ماموران از سوی دولت مقرر گردد آنها هیچگاهی دست به اخذ رشوه نخواهند زد. "کمبود معاشات است که یک نفر مامور نمی تواند با معاش کم تکافوی فامیل 6 نفره خود را کند آنها مجبوراند که رشوه ستانی کنند."
 

اگر چه فساد اداری در افغانستان ریشهء طولانی دارد؛ ولی این مامول چیزیست که بعد از ایجاد نظام جدید دولتی در کشور بیشتر از گذشته اوج گرفت. در ابتدا دولتمردان افغان اکثرا وجود فساد در دستگاه های اداری شان را پنهان نموده و تلاش می کردند آن اداره را به اشکال گوناگونی برائت دهند.

ولی دیگر افزایش فساد نه تنها همه چیز را روشن کرده است؛ بلکه اکنون مقامات دولتی نیز خود را در برابر آن عاجر میدانند. عطا محمد نور والی ولایت بلخ میگوید که دیگر دیگر ریشه کن نمودن کامل فساد در ادارات دولتی به یک امر محال مبدل شده است. وی که وجود فساد در ادارات آن ولایت را تائید می کرد گفت:
تا زمانی که سیستم اداری در سراسر افغانستان اصلاح نگردد، گفتن این که در این اداره یا آن اداره فساد وجود ندارد ادعایی بیش نیست. "

واقعیت است که در قضا، ثارنوالی و شاروالی همین جریان است ما تلاش داریم که اصلاحات به وجود بیاید ولی تا وقتی که به صورت عمومی اصلاحات اداری بوجود نیامده مشکل به آسانی حل نمی گردد."

اما این در حالی است که کارشناسان وجود فساد و رشوه ستانی در افغانستان را چیزی می دانند که ریشه در رده های بالای دولت دارد. قیوم بابک کارشناس مسایل سیاسی در مزارشریف می گوید تا زمانی که ادارات افغانستان در تمام رده ها به اصطلاح فلتر نگردند پاکسازی این ادارات از وجود فساد غیرممکن است.

"علت فساد اداری در افغانستان این است که در قضا در پارلمان و در حکومت افراد کاری نیستند آنها خود منابع فساد اند آنها به زیر دستان خود هم می آموزند که بدون رشوه ستانی کاری نکنند. علت عدم کار آیی افراد دولتی و مهره های خود دولت است که اهلیت کار را به مردم افغانستان ندارند."
 

فساد اداری که دیگر به عرف اداری در افغانستان مبدل شده است از عمده ترین عوامل بی ثباتی در کشور به شمار می رود. اگرچه دولت از همان آوان به تلاش های ناموفقی در راستا دست زده است ولی تا حال هیچ کدام این کوشش ها در راستای نابودی فساد از دستگاه های اداری ثمر بخش نبوده است. از ایجاد ریاست مبارزه با فساد اداری و ارتشاء گرفته تا ایجاد ادارهء جدیدی زیر نام کمیسیون مبارزه با فساد اداری و بالاخره اعلان جهاد علیه فساد اداری از سوی لوی ثارنوال کشور تماما تشریفاتی است که دیگر برای مردم به یک نمایش غیر عملی مبدل شده است.

 زیرا آنها می بینند که با وجود تمام این کوشش ها هیولای فساد اداری همچنان بی دریغ آنها را می آزارد.

***********