تاريخ ميخاييل گرباچف  را منحيث رهبري كه گلاسنوست* و پروسترويكا** را پيش كشيد وباعث فروپاشي شوروي گرديد، از ياد نخواهد برد. در هفته اول آپريل خبرنگار مجله تايم با گرباچف 75 ساله در جزيره راد نشست و گفتگوي را در مورد كتاب جديدش، پروسترويكا را بدانيد، روسيه تحت رهبري ولاديمير پوتين و زنده گي بعد از مرگ همسر مورد علاقه اش ريسه در سال 1999، انجام داد.

شما چرا كتاب جديد تانرا در باره پروستريكا نوشته ايد؟

ما فكر ميكنيم كه معرفي پروسترويكا در اتحاد شوروي (در سال 1985) يكي از جمله سه حادثه مهم تاريخي- انقلاب 1917 و پيروزي در جنگ جهاني دوم بود.  در 20 سالگي آن ما فكر كرديم اهميت دارد كه به آن توجه گرديده و توضيح شود. زمانيكه در روسيه در باره پروسترويكا بحث و گفتگو ميشد اكثراً به آن به ديده يك پديده نكبتبار براي كشور ميديدند. من فكر ميكنم كه اكنون مردم به دگرگون شدن آغازيده اند و رأي شماري نشان ميدهد مردم از پيامد آن در كشور استقبال ميكنند. هفتاد و هفت فيصد مردم روسيه ميگويند كه ميخواهند در يك كشور آزاد و دموكرات زنده گي كنند. اينست ثمرهء پروسترويكا.

هنوز كيها فكر ميكنند پروسترويكا پديده بدي براي روسيه بوده؟

طبقه حاكم سابق، كمونيستهاي ‍ سابق و كهنه سربازان. من ميدانم كه هم اكنون آنها زنده گي پر مشقتي را ميگذرانند. مگر من از آنان ميخواهم كه در باره آن فكر مجدد بكنند.

ريشه اصلي مشكلات كنوني در زنده گي روزمره روسها چيست؟

بوريس رييس جمهور اسبق. يلتسين كشور را نابود ساخت. او گذاشت كه سرمايه كشور را چند کس تاراج كنند. و غرب هيچگاهي يلتسين را مورد انتقاد قرار نداد. من فكر ميكنم كه رييس جمهور ولاديمير پوتين كثافاتي را كه يلتسين موجب آن گشته رفع ميكند.

آيا پوتين به راه درست روان است؟

پوتين تلاش دارد كه به سوي پاليسيهاي دموكراتيك بيشتر اجتماعي به خاطر آوردن اصلاحات و توجه به بهداشت، تعليم و تربيه و نظير آن به پيش برود. مگر روسيه اكنون در شروع يك خيزش ديگر است كه غرب آنرا نميخواهد. امريكا سرمست در يگانه ابر قدرت بودن جهانست. اين تحميل اراده خود بر ديگرانست. مگر آمريكا در پي بدست داشتن آنست. اين برعلاوه قدرت مسؤوليتهايي هم است. من اين را منحيث يك دوست خوب آمريكا ميگويم.

آمريكا از انكشافات غير دموكراتيك  در روسيه چون كنترول كرملين بر اطلاعات جمعي تشويش دارد.

امريكا زماني بايد از موضوعات داخلي روسيه نگراني داشته باشد كه روسها داشته باشند. بلي، اطلاعات جمعي مورد دستزني قرار دارد. برخي شيوه هاي تمركز قدرت اعمال ميشود. اين به مصلحت مردم نيست. دموكراسي شكننده است.

شما فكر ميكنيد ما به سوي يك جنگ سرد ديگر روان هستيم؟

من فكر ميكنم كساني هستند كه رييس جمهور بوش را در جهت نادرستي سوق ميدهند. من فكر نميكنم كه آمريكا بتواند اراده خود را بر ديگران تحميل بتواند. اين وابسته به پيشقدمي در برخورد است، ناديده گرفتن شوراي امنيت ملل متحد و التزام شرعي جهاني – همه اينها نشانه هايي به سوي يك شب تار است.

آيا كاندولا رايس يكي ازين كسها است؟

اوه! من اينگونه نمي انديشم. وي يك خانم وارد است. وي يك شخص با فرهنگ و آشنا با روسيه است. او از آنهايي است كه اقدام به حل ديپلماتيك معضله هاي سياسي كرده است. مگر او به همان مشكلات زماني دچار است كه كولن پاول بود.

زنده گي پس از مرگ همسر شما ريسه در سال 1999 براي شما چگونه بوده است؟

اين موضوعي است كه ميتوانم اكنون به خاطر آرام برايتان بگويم. بعد از مرگ او مدتي فكر ميكردم كه ديگر چيزي مثبتي در زنده گي وجود ندارد. من پي بردم كه زنده گي فاميلي چقدر مهم ميباشد. من بيشتر زنده گيم را با دخترم ايرينا و دو نواسه ام ميگذرانم. آنها زنده گي پر مصروفيتي دارند. مگر هر كار را به گونه مثال رفتن به بيرون يعني رستوران با هم انجام ميدهيم.

شما از زنده گي خوش هستيد؟

بلي، مگر مشكلاتي وجود دارد. گردش برايم مشكل است. و جيرهء تقاعد ماهانه من صرف 40000 روبل است (در حدود 1400 دالر آمريكايي)

شما سرگرمي جديدي داريد؟

من واقعاً علاقه به حالت جسمانيم دارم. دخترم مرا زياد تشويق ميكند. من ورزشگاهي در خانه دارم كه در آن ميله، چرخ محرك، بايسكل و وسايل وزن برداريست. من واقعاً به آن سيمهاي فنري علاقه دارم. آنها واقعاً عالي اند. ما علاقه داريم كه بپزيم. بيشتر به غذاهاي روسي علاقه دارم و همچنان به غذاهاي ايتالوي و مديترانه اي. شركت من در تهيه غذا بيشتر همانند راهنماي نظري است ولي وقتي آماده گرديد، من سهم در صرف آن بيشتر ميگردد. (خنده) همينست كه به مردم بايد توضيح بدم كه چرا من وزن نميبازم.

* گلاسنوست: آزادي بحث و بيان و حق انتقاد

** پرسترويكا: جنبش دموكراسي اجتماعي در اتحاد شوروي سابق توسط ميخايل گرباچف (مترچم)