طالبان با  فروریختاندن پیکره های بامیان نشان دادند که ضد ارزش و ضد فرهنگ بشری هستند  و جز تلقیات  و باور های بدوی و عشیره یی ،  با همه دستاورد های تاریخی و مدنی انسانها و جهان امروز سازگاری ندارند  و هرانچه نشانه یی از تمدن و شهروندی در خود داشته باشد ، ویران می کنند ، چیزی به نام  ترقی و تحول اجتماعی و بشری نمی شناسند  و پیوستن با آرمان های انسانی و مظاهر  تجدد و تمدن را تکفیر و تلعین می نمایند .

خط فکری و مشرب سیاسی ـ فرهنگی آنها مشخص بود و بر همان منوال نیز عمل می کردند . اما خط مشی سیاسی ـ فرهنگی دولت آقای کرزی که رنگ آمیزی دموکراتیک امریکایی را نیز با خود حمل می کند ، در عمق و بنیاد ، کمتر از میتود های دگماتیک  و تاریخ زده طالبی نیست.
 چنانچه محدود ساختن حقوق و آزادی های مدنی ، آزادی بیان ، سانسور و فشار روز افزون بر ژورنالیستان و نویسندگان و فرهنگیان جامعه ، همه خبر از رنگ باختن دموکراسی زود گذر و مستعجلی می دهد ، که در آغاز  فریبا و فریبنده بود  .

اینک بار دیگر ژرفای این دموکراسی شیرازه گسیخته ، خود را با قدرت نمایی جنگسالاران از یکسو و طالبان از سوی دیگر می نمایاند و وزیر اطلاعات و فرهنگ آقای کرزی ، با بیرون اندختن تصویر شاه امان الله از ان وزارت ،  چهره ی خشم آژنگ طالبی خود را نشان می دهد و در واقع بار دیگر  فرمان ملا عمر  را توشیح و انفجار  و ویرانی فرهنگ و آرمان فرهنگی را دستور می دهد ، چه تفاوتی از لحاظ فکری و اعتقادی میان جناب وزیر و امیرالمومنین  ملا عمر وجود دارد ؟   چه تفاوتی از نظر ایده آل ها و آرمانها ، میان شکستن پیکره های بامیان  و پاره پاره کردن تصویر شاه امان الله ، وجود دارد ؟ 
 یقیناً که هیچ  !   زیرا هر دو ،  سر جنگ و تخاصم با  فرهنگ و خردگرایی دارند ، هر دو با  جهان امروز و ارزش های تمدنی و ثقافتی آن مخالف اند ، هر دو  مظاهر  ترقیخواهی و رشد  فرهنگی و اجتماعی را  مردود می شمارند و هر دو  دستور و فرمان مطلق  صادر می کنند  و بر نظر و آرای مخالف  خود خط بطلان می کشند ، مذاکره و تفاهم را باور ندارند ،  توتالیتر اند  ، غیر خودی را نفی می کنند و جایی برای دیگران در روی زمین خدا نمی بینند .

 منابع خبری روایت می کنند که انگیزه دشمنی جناب وزیر فرهنگ با شاه تحول پسند و ترقیخواه افغانستان ، اشتراک نظر شان با دیدگاه آقای “ متقی “ یکی از رهبران پیشین طالبان است که در زمان  انفجار تندیسه ها به خبرنگار  رادیو “ صدای امریکا “ که پرسیده بود چرا این مجسمه ها را ویران می کنید ، در حالی که در طول قرنها  تمامی حکومات اسلامی  آن را حفظ کردند ؟  و متقی گفته بود که نخیر این بت ها در گذشته وجود نداشته و آنها را امان الله خان اعمار کرده است ! 

جای هیچگونه تعجبی ندارد اگر اطلاعات تاریخی رهبران طالب درین حد باشد و باز هم جای هیچگونه اعجابی باقی نمی ماند اگر  وزیر فرهنگ  نیز این عجز و بی اطلاعی تاریخی را داشته باشد ، زیرا  چنین می نماید که هر دو ، هم وزیر و هم  طالب دارای دیدگاهها ، اطلاعات و باور های یکسانی اند و بر  تاریخ و بر ارزش های تاریخی و فرهنگی ارزشی قایل نمی باشند .

بودا های بامیان در دهم مارچ 2001م تخریب شدند و اینک هفت سال کامل از ویرانی آنها می گذرد . در همان مارچ 2001 به یادبود بودای بامیان و غرض تسکین و تسلای عواطف زخمی شده بسیاری از ما ،  سرمقاله  یی در زرنگار شماره 98 / مورخ 15 مارچ  2001م  زیر عنوان “ بودا می خندد “ نوشتم ، که اینک بار دیگر قسمت های ازان را با هم درینجا می خوانیم . چرا که این توطئه سازمان داده شده و این فاجعه دردناک هنوز از پس هفت سال  همچنان زخم می کارد و درد می آفریند .

ناگهان انفجار و آتشبار های سنگین  به غرش آمدند ، توپها و راکت اندازها ، هزاران گلوله آتشین را بر پیکر صبور و خاموش بودای آرام شلیک کردند . غوغای تفنگها و انفجارهای مشتی غوغاگر بدوی ، آرامش  عمیق نیروانای Nirvana  بودا را آشفتند .

 خاموشی جاودانه  هزاران ساله بودا  شکست .  لبخندی زد و باورش نیامد که بار دیگر گرفتار  “ کارمای  Karma “  دورانی شده باشد و از اعماق جاودانگی نیروانایی  ، به سوی زایش دوباره و آشوب دیگری پرتاب شده باشد .  مگر بر جهان چه رفته است که تاریخ را  هم ویران می کنند  ؟  بودا بود که چنین پرسید ! مگر آنها هنوز  “ راه “  را نیافته اند ، که بر طریق ما سنگ می ریزند ؟  اگر بر شرایع درخشان  در پویه اند ، پس چگونه است که بر  “ سنسارا  Sansara “  باز گشته اند ؟     دیریست که ما  “ سنسارا “ را بر نوآموزان و مبتدیان طریق به ودیعه نهاده ایم . مگر هنوز از دایره بسته “ سنسارا “ عبور نکرده اند و بر سرگردانی همیش و سرگرانی پوچ نقطۀ پایان نگذاشته اند  ؟

باورش نیامده بود که آدمها در جریان “ دوباره زاییده شدن”  ،  از جایگاه “ رنج”  هنوز جدا نه شده باشند  و از درد ها  و “ ادراک های تهی”  ، آزاد نشده باشند ؟!  اما پرتاب وحشتناک خروارها آهن و سرب گداخته  در اعماق مرز های “ نیروانایی “  او را بار دیگر  در مدار رنجها کشاند ، بیدارش ساخت و “ بودا “ ساخت .

توفان ویرانگر باروت و آتش و پولاد  که از جهنم وحشت درون امیرالطالبین  سرکشیده بود ، چنان اژدهای هفت سر جادو و افسانه ، تشنه  انتقام و خون بود ، و بودای “ پایان رنجها “ که خون خود را در هزاره پیشین عصر بربریت ، از رگ رگ هوس جهانداری بیرون رانده بود و در بیخونی و بیمرگی می زیست  ، خونی نداشت تا جهنم درون  “ امیر “ را  از آن طعمه یی ساز کند .

نفرت و نفرین امیرالمومنین که فقط با خون تسکین می یافت و با خون های که از کشتارها و قتل عام ها سیراب نشده بود و نعره هل من مزید می زد ، با سنگپاره های تن او ، چگونه می توانست تسکین پذیرد ؟  هیولای دهن دریده یی که  سنگ و چوب این سرزمین طاعون زده را آلاییده و ملوث گردانیده بود ، درختان را سوخته و ریشه ها و بیخها را  از اعماق خاک ها بیرون آورده  و تا کنام ناپاک اربابان و ساحران کشانده بود ، طعمه و خون بیشتر می خواست .  نه تنها خون آدمها ، که خون تاریخ و فرهنگ ، که خون رشته های جان و هنر  و مایه های هوشیاری و بیداری را نیز می خواست ریشه کن کند و ببلعد .

خشم و خشونت امیر المومنین ، طلبه ها و یاران پاکستانی او ،  از بودای آرام و لطیف ، انتقام می کشیدند ، از فرهنگ و هنر باستانی این سرزمین  انتقام می کشیدند ، از  هویت و تاریخی که در پهنای سینه او ، گنجینه یی بود ،  انتقام می کشیدند . چرا که هویت باختگان تاریخ ، همه را چون خود بی هویت و بیریشه می خواهند.

سایه عظیم بودا و فرهنگ درخشانی که هستی همه زندگان را  عزیز و همتراز می داند ، چنان کابوسی ، چنگ بر گلوی هویت باختگان طالب و جادوان پاکستانی انداخته و آنها را که باوری به ارزش های انسانی ندارند ، سراسیمه می دارد . زیرا آنها می دانند که روزی بساط ننگ آنها برچیده می شود ، آنها می دانند که روزی بودا ، گیسوانش را  از فراز هیمالیا بر آبها و رود بارها برخواهد افشاند . از همین سبب است که ظلمتسرایان پاکستانی ،  به خصومت برخاسته اند و با تاریخ و فرهنگ دشمنی می ورزند .  گاهی بر بامهای کشمیر زوزه سر می دهند و زمانی در کوهپایه های هندوکش غوغا سر می کنند . خون می ریزند ، آتش می زنند ، باغ و تاکستانها را می سوزند ، موزیم ها را به تاراج می برند و آثار کهن باستانی را ویران می کنند  و امیرالمومنین ساختگی شان  فتوای بزرگترین خیانت و جنایت فرهنگی و تاریخی بشریت را صادر می کند .

جنون و جهالت ابوالهولی ، که از خشونت صحراها و ریگستانهای وحشت ، سر برداشته  و در حجره های تاریک قرون وسطایی ، عقده مند تر و خشن تر تراشیده شده اند ، چنان ترکش انباشته از زهرناک ترین  تیر های ظلمت و بربریت ، قلب بودای جلگه های تاریخی و پر صفای هندوکش را  می درد و می سوزد .

 عشق در برابر خشونت به زانو در می آید  ، نیروانا در مقابل  جهنم شرارتبار تعصب ، خاکستر می شود ، صدای “ دانایی و بیداری “  در برابر  خفقان فرمان و فتوا ، بیصدا می شود و تنها و تنها  جنون است که فرمان می راند و جهان و جهانیان از حیرت و دهشت ،  الکن می گردند .

نیلوفران  آبی رواق ها ، در تالاب خشکیده رنگها می پژمرند ،  خنیاگران و چنگ نوازان گیتایی ، با چنگ گسسته و نای شکسته ،  در هول سقوط ازان فراز نای برج و باروی بودایی ،  در پاره های گچ خاکستر شده ،  دود می شوند .

امیرالمومنین  در پس پرده سحرها و طلسم ها ، دندان می خاید و آتش خشم درونش زبانه می کشد . هنوز تسکین نیافته بود امیرالمومنین ، هنوز  عقده های اندر در اندرش  گشوده نه شده بود  امیر المومنین و فریاد می زد  امیر المومنین : باز هم بیشتر . . .  باز هم منفجر تر . . . .  و غریو انفجارها و غرش توپها زمین و زمان را  می لرزاند و پاره های تن بودا ذره ذره  ، قطره قطره در دوزخ شراره های نفرت و جهل ، که با همه مظاهر زندگی و حیات خصم دیرین است ،  ذوب می شدند .

صدای اعتراض ملیونها انسان روی گیتی ، گوشها را کر می کرد و ولوله ی بزرگی در جهان انداخته بود . اما  در گوش “ امیر “  چنان گلمیخی از سفاهت و بیخردی فرو کوفته بودند که هرگز این صدا ها را نمی شنید  و هیچگاه نشنیده بود .  چرا که او  درین جهان نه زیسته بود و با این جهان و صداهایش کاملا بیگانه بود . باستان شناسان انتلجنت سرویس انگلیس و  “ آی اس آی “ پاکستان  او را  در بیغوله های  متروک تاریخ کشف کرده بودند و ازانجا از اعماق گورستان مومیایی شده باستانی بیرون آورده بودند و بر سر و تنش ، دستار و عبایی پوشانده  و در پسخانه ی افسون آفرین فریبکاری ، بر اریکه امارتش نشانده  و دستور داده بودند تا او را از تماس با هوا و صدای این جهان باز دارند . چرا که او جز خاکستری از یادها و فریاد های فراموش گشته ،  چیزی بیش نیست . مبادا که باد های وزان جهان ، ذرات خاکسترش را بر باد دهند .

 در ناگهانی که امیر المومنین  چشم بند های پیروان خط امارت را سست شده می پنداشت ، بر تنوره آتشفشانی خشم های نابکار افسون شدگان ،  عزایمی از سحر و اوراد دمیدن گرفت ، تا از شراره  ویرانگرش ،  چشم ها را کور ، گوش ها را کر ، تعصب ها را آتشین و خونها را در جوش نگهدارد ، تا جهان آبادان ما را ویران کند و شیاطین را برانگیزاند  تا تابوت امارت امیرالمومنینی را  بر شانه های مرده گان قرون ماضیه در منطقه ما به نمایش بگردانند . . .

وادی بامیان را دود و خاکستر انباشته بود . باد ها زهر آگین ، آبها تلخ و تاریک ،  برف ها سیاه و پرندگان شکسته بال در آسمان ناله می کردند . از  سموچ ها و زاویه های کوهپایه ، روان سرگردان زرد پوشان “ سنسارایی “ مویه سر داده بودند  ، که ناگهان کوه و کمر جنبید ، وادی جنبید ، بامیان جنبید و غریوی از زمین برخاست و رعدی در آسمان شکست و همه از هراس خشکیدند . تانکها و توپها از غرش بازماندند ، آتشبارهای انتقامجو خاموش گشتند و وادی را سکوت پر کرد .  در میانه ی این سکوت ، ناگهان صدای خنده یی برخاست  ، بلند و هول .  عظیم و صاعقه وار .  خنده یی که از اعماق ناپیدای “ نیروانا “  می خندید ، از قعر ناشناخته کیهان می خندید ، بودا بود که می خندید ، بر  حقارت آدمکها و زباله ها می خندید .