دهیواد په حینو سیمو کی دشچو تبادله دبدو په اروند.

دشحو خرحلاو ددول دول پیسو په تیره بیا ددالرو په وراندی دمتال په دول تورخم ته نژدی په یوهسیمه کی حوانی نجونی تر سل زره دالرو پوری خرحیری او کله چی دخاوند لاس یی بند سی او یا بل حون ورته په لوره پیسه د رانیولو پیدا شی حتی تر شپر حلی هم یوه شحه خرح او تبادله گیری.

چی دا واقعیت د یوی اتلس کلنی نجلی له خولی په یوه تلویزونی خپرونی کی چی له امریکئ نه خپریژی نشر شوی او په اطمینان دا خبر تولو اوریدلی دی.

په غربی ولایاتو لکه هرات اورزگان او کندهار کی د شحو سوحل د تیلو په مرسته چی د تاو تریخوالی په اندول یی شکاره کوی چی په خوا دی عمل زموژ په هیواد کی ساری نه درلود.

دنجونو او شحو منع کول دشونی او روزنی نه دهغو د شونحیو سوحل  او تعلیمی حایونو ته د هغو نه پریشودل د معلمینو او رون هاندو شحو وژل چی دلته  دبیلگی په دول د یو حو نومونه دزرهاوو او لکهاوو له دلی نه اخلم : دوی شونکی خویندی  چی په یوه ورح یی شهیدانی کری دشفیقه او گلالی په نومونو  تکره او خور ژبی نطاقه  صایمه مقصودی اکبر دشه احساس خاونده نادیه انجمن دکندهار دشحودشورا مشره صفیه عمه جان دبدخشان نه  د سکینه په نامه  یوه شحه چی په دبرو یی سنگ ساره کرل په کابل کی د شمشاد دخوصوصیتلویزونی  شبکی تکره نطاقه شیکیبا حانگی وژل په دیرو نژدی وختونو کی دیوی شحی دپشو دگوتو پری کول اویادحیتیت درانیولو په بدل کی دتنظیمی حکومتونوپه دورانکی دمکرورویانودبلاکونو دشپرم پور نه دحان اچول همدا دول  دکنر په سیند کی په گده ایزدول دشحو حان اچول.

دادزرهاوو بیلگو نه لزی نمونی دی چئیادونه یی ضرور ده حکه راتلونکی نسلونه ددی حوادتو او بدمرغیوپه وراندی انسانی دنده لرئ چئد یو فولادی موت په حیر له خپلو دشمنانو سره په قاطع دول مبارزه وکی.

راحی چی ددوی ددی حان تیریدنی په خاطر چی دخپل هیواد دانسان او تیره بیا دشحو د بسیا ژوند او پر مختگ لپاره یی گاللی دا هود او پیمان وکوو چی موژ له دوی سره پدی انسانی تگ لاری کی حان برخه  من بولو او دژوند تر وروستی سلگی پوری به دا مبارزه په گده پر مخ بیایو.

ددی هود دسرته رسولو لپاره په هیواد کی دننه او بهر تولو رون هاندو او پر پرمختگ مینو شحو موژ ستاسو سره یو او پدی بر یالیتوب کی ستاسو دهوداوپیمان دلاری مل او ملگری یو.

نو راشی د هیواد نه لیری په امریکا کانادا استرالیا اروپا اود تولی نری په هر گوت کئ چی یو دا هحه او هاند تود او فعاله وساتو او خپل ژغ ددی غوندی له لاری دنری دشحو تولوفعالینو  دشحو په کار کی تولو سازمانونو دبشر د حقونود شحو په هکله کمیسیون داروپایی اتحادیه دشحو فعالینو او

همدا دول وملگرو ملتونو ته ورسوو چی نور دافغانستان شحی جگره محرومیت ناخوالی دژوند په تولو چارو کی نه غواری.

نور اثغانی شحی د میلیننو رنحیدلو شحو حق تر پشو لاندی کول د زغملو ور نه بولی موز افغانی شحی له تولو نریوالو نه غوارو چی :

ـ ـترنظامی او جگره ایزو مرستو پرته پکار ده چی دشحو دتنویر  تعلیم او تربیی لپاره لازم او ضروری اقدامات تر سره شی .

ـ  په کار ده چی دشحو دبیکاری دله منحه ورلو لپاره لویی او وری اقتصادی پروژی د نریوالو مرستندیو تولنو له خوا حمایه او تمویل شی تر حو شحی پر خپل حان اتکاه پیدا کری .

ـدشحو دسواد او روزنی لپاره یوازی دافغانستان دولت د روزنی وزارت نه شی کولای دا کار پر مخ بوزی .

زما نظر دادی چی دلته په اروپا کی دشحو تول فعال سازمانونه او فعالین په گده یو پلان طرح او عملی للری چاری ورته ولتوی تر حو داوطب شوونی په خپله خوشه هیواد ته ولیزل شی چی دشحو دتنویر سواد زده کری لپا ره دهیواد په دننه کی دشحو په مرسته عملی گامونه پورته کری حکه تر هغو چی شحی خپله خپل حق ونه پیزنی اودهغه دلاسته راورلو په قدر ونه پوهیزی دریم کس عملی مرسته نه شی کولای . یعنی هر کله پی شحی خپل حق وپیزنی هغه وخت خپل دحق غوشتنه هم کولای سی .

ـهمدا دول هغه حوانی افغانی نجونی اوشحی چی دلته روزل کیزی باید خپل وجایب هیر نه کری او د یو معین پلان په جوکات کی خپل هیواد ته لاری شی او خپل زده کری په تجربی او عملیکری دننه په هیواد کی .