|
یادداشت مترجم:
جایزه نوبل در خزان هر سال اعلان می شود. من در گذشته چندین پیام قبولی
جایزه نوبل در ادبیات را ترجمه کرده ام و حالا که برنده سال 2023 اعلام
شده، خواستم این خبر کوتاه را با خوانندگان گرامی کابل ناتهه شریک سازم و
در آینده اگر همتی بود سخنرانی این خانم را نیز ترجمه خواهم کرد. در ضمن در
این خبر از یک قیام یاد شده و از یک نویسنده که من تا حدی با هردو مطلب
آشنایی داشتم و حیفم آمد که کمی در آن مورد هم معلومات ندهم.
قیام گوانگجو که در این خبر از آن یاد شده است از ۱۸ تا ۲۷ ماه می سال ۱۹۸۰
رخ داد. این قیام و سرکوب آن توسط دولت تقریبا در عین ماه ها و سال رخ داد
که در افغانستان نظام خلق/پرچم حاکم بود و وقایع شبیه آن در کشور ما هم رخ
داد. عکس العمل دولت وقت در افغانستان هم بسیار شبیه به عکس العمل
دولتمداران کوریایی بود. در هردو کشور، نظام از تانک‌ها، هلیکوپترها و
نیروهای نظامی برای سرکوب معترضان استفاده کرد که منجر به تلفات زیادی شد.
نکته متفاوت دیگری که می خواستم کمی شرح بدهم در مورد عبدالرزاق گورنا،
نویسنده تانزانیایی-بریتانیایی است. او در سال ۲۰۲۱ برنده جایزه نوبل در
ادبیات شد. گورنا به خاطر آثارش که به بررسی تأثیرات استعمار و سرنوشت
پناهندگان در میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها می‌پردازد، مورد تحسین قرار گرفته
است. او در سال ۱۹۴۸ در زنگبار متولد شد و در حال حاضر استاد بازنشسته
ادبیات انگلیسی و پسااستعماری در دانشگاه کنت است. از آثار برجسته او
می‌توان به رمان‌های "بهشت" و "کنار دریا" اشاره کرد که هر دو به موضوعات
مهاجرت، تبعید و هویت می‌پردازند.
حامد علی پور
هان کانگ، نویسنده اهل کوریای جنوبی که بیشتر به خاطر رمان سورئال و سخت
متفاوت‌اش، "گیاه‌خوار"، شناخته میشود، روز پنجشنبه جایزه نوبل ادبیات را
دریافت کرد. او اولین نویسنده از کشورش است که این جایزه بزرگ را دریافت
می‌کند. ماتس مالم، دبیر دائمی آکادمی سویدنی که این جایزه را سازماندهی
می‌کند، در یک کنفرانس خبری در استکهلم گفت که هان این افتخار را "به خاطر
نثر شاعرانه و خشنی که با تروماهای تاریخی روبرو میشود و شکنندگی زندگی
انسانی را آشکار می‌کند" دریافت کرده است. "گیاه‌خوار" که در سال 2007 در
کوریا منتشر شد، پس از ترجمه به انگلیسی در سال 2016 جایزه بین‌المللی
"بوکر" را دریافت کرد. این رمان درباره یک زن خانه نشین افسرده است که وقتی
از خوردن گوشت دست می‌کشد، خانواده‌اش بسیار متعجب میشود. بعداً، او به طور
کامل از غذا خوردن دست می‌کشد و آرزو دارد به درختی تبدیل شود که بتواند
تنها از نور خورشید زندگی کند. پروچیستا خاکپور، در نقدی بر "گیاه‌خوار"
برای نیویورک تایمز، گفت که "هان به درستی به عنوان یک نویسنده باایده در
کوریای جنوبی شناخته شده است."
جایزه نوبل به خانم هان همه را متعجب ساخت. قبل از اعلام این خبر، نویسنده
مورد علاقه بیشتر منتشران برای جایزه امسال کان شو، نویسنده آوانگارد چینی
بود که رمان‌های متعددی که هیچ کدام را نمیتوان در یک دسته بندی گذاشت،
بود.
آندرس اولسون، رئیس کمیته نوبل، در بیانیه‌ای در روز پنجشنبه گفت که "هان
در نوشته‌هایش آگاهی منحصر به فردی از ارتباطات بین روح و بدن ، زنده و
مرده دارد و در سبک شاعرانه و تجربی‌اش به یک نوآور در نثر معاصر تبدیل شده
است."
هان 53 ساله است و در سال 1970 در گوانگجو، کوریای جنوبی به دنیا آمد. پدرش
نیز نویسنده بود، اما نه خیلی موفق. خانواده او از نظر مالی در مضیقه بودند
و به طور مکرر نقل مکان می‌کردند. هان در مصاحبه‌ای در سال 2016 با تایمز،
گفت که اینهمه کوچ و ناپایداری "برای یک کودک کوچک بیش آزاردهنده بود، اما
من چون همیشه در میان کتابهایم غرق بودم، خودم را آرام احساس می کردم."
وقتی هان 9 ساله بود، خانواده‌اش چند ماه قبل از قیام گوانگجو، زمانی که
نیروهای دولتی به جمعیت معترضان طرفدار دموکراسی شلیک کردند و صدها نفر را
کشتند، به شهر سئول نقل مکان کردند. هان در مصاحبه سال 2016 گفت، این
رویداد دیدگاه‌های او را درباره ظرفیت خشونت انسانها شکل بخشید و شبح آن
نوشته‌هایش را تا امروز متاثر ساخته است. در رمان "اعمال انسانی" منتشر در
سال 2014 او به عنوان مثال، یک نویسنده شاهد حمله پلیس به گروهی از فعالان
است.
هان در دانشگاه یانسه در کوریا ادبیات خواند و اولین آثار منتشر شده‌اش شعر
بودند. اولین رمان او، "آهوی سیاه"، که در سال 1998 منتشر شد، یک داستان
رمزی درباره یک زن گمشده بود. در مصاحبه سال 2016، هان گفت که در آن زمان
بود که ایده یک داستان کوتاه درباره زنی که به گیاه تبدیل میشود به ذهنش
راه یافت، که در نهایت به "گیاه‌خوار" تبدیل شد.
اگرچه به مقایسه برندگان قبلی جایزه نوبل، هان نسبتاً جوان است ولی او
سالها بزرگتر از رودیارد کیپلینگ است که در سال 1907 در سن 41 سالگی این
جایزه را بدست آورد.
هان نویسنده هشت رمان و همچنین چندین رومان کوتاه و مجموعه مقالات و
داستان‌های کوتاه است. از دیگر رمان‌های او می‌توان به "کتاب سفید"، که
همچنین برای جایزه بین‌المللی بوکر نامزد شده بود و "درس‌های یونانی"، که
در سال 2023 به انگلیسی منتشر شد، اشاره کرد.
در "درس‌های یونانی"، یک زن توانایی صحبت کردن خود را از دست می‌دهد و سعی
می‌کند آن را با یادگیری یونانی باستان بازگرداند. ایدرا نووی، در نقدی
برای تایمز، این رمان را "تجلیلی از اعتماد غیرقابل توصیف در استفاده زبان"
نامید. آنخی موکرجی، استاد ادبیات در دانشگاه آکسفورد، در مصاحبه‌ای
تیلفونی گفت که او آثار هان را برای تقریباً دو دهه هر ساله تدریس کرده
است. او گفت، "نوشته‌های او به طور بی‌رحمانه‌ای سیاسی است - چه سیاست بدن،
چه جنسیت، چه مردم در حال مبارزه با دولت – اما او هرگز از تخیل ادبی دست
نمی‌کشد"، موکرجی افزود: "هرگز مقدس‌مآبانه نیست؛ بسیار لطیف، خنده‌دار و
سورئال است."
جایزه نوبل برجسته‌ترین جایزه ادبیات است، و برنده شدن آن نقطه اوج کار یک
نویسنده، شاعر یا نمایشنامه‌نویس است. برندگان گذشته شامل تونی موریسون،
هارولد پینتر و در سال 2016، باب دیلن بوده‌اند. همراه با پرستیژ و افزایش
عظیم فروش، برنده جدید 11 میلیون کرون سوئد، حدود 1 میلیون دلار، دریافت
می‌کند.
در سال‌های اخیر، پس از مواجه شدن با انتقاداتی درباره تعداد کم برندگان زن
یا کسانی که از خارج از اروپا و آمریکای شمالی آمده‌اند، آکادمی تلاش کرده
است تا تنوع نویسندگان مورد نظر برای جایزه ادبیات را افزایش دهد.
از سال 2020، آکادمی جایزه را به یک نفر غیر از سفیدپوست - عبدالرزاق
گورنا، نویسنده تانزانیایی که رمان‌هایش میراث استعمار را تجزیه و تحلیل
می‌کند - و همچنین دو زن: لوئیز گلیک، شاعر آمریکایی، و آنی ارنو، نویسنده
فرانسوی آثار خودزندگی‌نامه‌ای، اهدا کرده است.
برنده سال گذشته جان فوسه، نویسنده و نمایشنامه‌نویس اهل ناروی بود که
رمان‌هایش، مملو از جملات طولانی و اغلب دارای زمینه‌های مذهبی هستند.
|
