نوشته ی : اسماعیل فروغی

به بهانه ی پانزدهمین سالیاد جاودانه شدن بیرنگ کوهدامنی ــ سیمای آشنای نقدوشعر وچاپ مجموعه ی" طلوع سبزشگفتنِ "

یازدهم دسامبرسال 2007 میلادی ، آفتاب عمریکی ازستاره گان تابناک شعرفارسی درافغانستان غروب کرده است . درین تاریخ ، بیرنگ کوهدامنی ــ شاعرارجمند " سلام برشقایق " که با چکامه ها وترانه های سرشارازامید ودادخواهی، همه را به زنده گی و تلاش فرامی خواند، زنده گی را بدرودگفت وجامعه ی فرهنگی مارا برای همیشه داغدار کرد. اوسخنوری بیداردل ودانشوری روشن ضمیر، خوش قلب ، حلیم ومتواضع بود.
ما درکابل همسایه بودیم ــ همسایه ی دربه دیوار. روزها وشب های شاد وناشاد زیادی را باهم سرکرده بودیم .اوانسانی بی مدعا بود. قلبی به بزرگی آسمان داشت و بخشش وبزرگواری ومهربانی خصیصه ی اصلی اوبود .
ارچند بیرنگ کوهدامنی دیگردرمیان ما نیست ؛ اما با مقالات وآثارگرانبارپژوهشی ــ ادبی اش وباشعرهای قشنگ وبلندمرتبت اش درقلب های تعداد بی شماری ازدوستداران شعر،جاودانه زنده خواهد ماند.
محمدعاقل بیرنگ کوهدامنی یکی ازشاعران برجسته ی نیم قرن اخیردرکشورماست که درتحول وتکامل شعرما درقالبهای کلاسیک اثرگذاربوده است. اوهمانگونه که خود گفته است هرباربا هرشعرقشنگ اش ، پیام آفتاب برلب ازجلگه های عطرافشانِ نور سرمی رسید و درفش آزاده گی ،عشق و دادخواهی را همچنان دراهتزازنگه می داشت .

" سواره می رسم ازجلگه های عطرافشان ــ زآفتاب خبردارم ازستاره نشان
من ازسیاهی شب بیمناک و بیزارم ــ سلام من به شقایق به آفتاب رسان "

بیرنگ کوهدامنی که همواره درشعراش زمان و زمانه را فریادزده ، ندای پرشور عشق و آزادی برلب دارد ؛ حالا بازدرتازه ترین مجموعه ی شعری اش ( طلوع سبزشگفتن ) هم ندای پرشورعشق ، بیداری وعصیانگری را مکرراً فریادمی نماید .

خوشحالم ازینکه به بهانه ی سالیاد شکوهمند جاودانه شدن بیرنگ کوهدامنی ، من هم دوستداران شعررا ازانتشاراین تازه ترین مجموعه ی اشعارایشان، بشارت می دهم .
این مجموعه که به کوشش محترم حسین محمدی ، بامقدمه ی استاد لطیف ناظمی وبه همکاری مستقیم همسرارجمند کوهدامنی ــ بانو فرحنازکوهدامنی به چاپ رسیده است ، علاوه براشعارچاپ نشده ی بیرنگ زیرنام " سکوت کوچه " ؛ شامل تمام دفترهای شعر او(سلام برشقایق ، تلخ ترین فصل خدا ، من ناله می نویسم و سکوت کوچه) است که من چاپ آن رابرای تمام دوستداران شعر، بسیارخجسته ، با ارزش وقابل قدردانسته واین کارشایسته را برای جناب حسین محمدی صمیمانه مبارک و شادباش می گویم .

جای تذکراست بدانیم که بیرنگ کوهدامنی درپهلوی سرودن شعر، به کارهای ارزشمند پژوهشی ادبی ــ فرهنگی هم مشغول بوده است. اونقد می نوشت ، پژوهش می کردوگزینه های ارزشمند شعر، داستان وتحقیق را به شیفته گان ادب وهنرتقدیم می نمود.
از زمره ی آثاروکارهای ارزشمند بیرنگ کوهدامنی می توان ازینها نام برد :
ـــ سلام بر شقایق ( دفتر شعر)
ـــ در اشراقِ واژه ها (نقد و بررسی)
ـــ فرهنگ آدم های شاهنامه (پژوهش)
ـــ ترکمنستانی را که من دیدم( سفرنامه)
ـــ به سوی خورشید (گزینه ی شعر امریکای لاتین)
ـــ سرود صبحگاهی (گزینه ی داستان کوتاه امریکا لاتین)
ـــ از میان ریگ ها و الماس ها( گزینه ی شعر های احسان طبری)
ـــ تلخ ترین فصلِ خدا( دفتر شعر)
ـــ من ناله می نویسم ( دفتر شعر)
ـــ طلوع سبز شگفتن ( مجموعه ی شعر )


با دوغزل ازبیرنگ کوهدامنی یاد او راجاودانه می خواهیم :

( ۱ )
شب تاریک و سنگستان و منزل دور و من خسته ــ
به رویم روزن امید فردا ، تاخدا بسته

من آوازرهایی را نمیدانم چسان خوانم ؟
قفس ازآهن وخنجر، لبم خونین ، پرم بسته

اذانی راکه می خواهم کنم ازبر نمی خیزد
ازین مسجد ، ازین گنبد ،ازآن بالای گلدسته

نه همگامی درین وادی ، نه همراهی درین جنگل
سرِراهم به هرسنگر ، هزاران دیو بنشسته

چه هنگامی بتابد آن طلوع سرخ آزادی
درین خانه ، درین وادی ، درین بازار و این رسته

 

( ۲ )

به کجای شب نویسم غزل شبانه ی خود

 ــ غزل شبانه ی خود سخن زمانه ی خود
به کدام گوشه باید تن خسته را کشیدن

 ــ به کرانه ی کدامین غم بیکرانه ی خود
سخنی به سینه دارم نتوانمش سرودن

 ــ غم خود به سایه گویم ، به صدف ترانه ی خود
چه شگفت روزگاری که پرنده کوچ کرده

 ــ به هوا به باد داده ، خس وخارولانه ی خود
دل من به باغ سوزد به جوانه های سبزاش

 ــ که به گوش بادگوید همه شب فسانه ی خود
ره آن پرنده روشن که پی شکوه پرواز

 ــ بگذاشت آب خودرا ، بگذاشت دانه ی خود

اسماعیل فروغی ـ یازدهم دسامبر 2022 ــ جرمنی