ایشور داس
درد روزگار
در آخرين هفته هاي سال پار عيسوي، زمين لرزهً و بحر لرزهً اقيانوس هند جهانيان را سوگوار ساخت. اين حادثه که عمدتأ مناطقي از کشور هاي اندونيزيا، هند، تايلند و سريلانکا را احتوا ميکرد، فاجعه يي بود بي همتا و بي سابقه. گمان ميرود غضب امواج بحر کمتر از ربع ساعت را در بر گرفته باشد، ولي با دريغ، تلافي زيان آنها سالهاي سال را نياز خواهد داشت. بخش زياد قربانيان اين زلزله ها تهيدستاني بودند که با دستان پر آبله و پذيرش دشواري هاي فراوان با گرفتن ماهي هاي بحر، نفقهء خانواده هاي شان را تهيه ميکردند و در ساحل در سرپناه هاي خود ساخت نفس ميکشيدند.
به پنداشت دانشمندان، در آن زمان شدت زلزله و سرعت امواج، در گذشته ها نظير نداشته، چنانکه در منطقهء آسيب ديده کشور تايلند ارتفاع موج بحر در هنگام بحر لرزه تا ده متر رسيده و سرعت آن هشت متر في شش الي هشت ثانيه و به بيان ديگر 24 الي 30 کيلومتر در ساعت بود. مي شود گمان برد که در آن نفس، امواج بحر مانند نهنگ گرسنهء خشماگين به اطرافش حمله کرده، همه هست و بود ماحول خويش را پاک بلعيده است.
در کشور هاي ياد شده در فرجام اين حادثه غم انگيز و دردناک، همه سو ويراني پرده از چهره بد ريخت و زشتش به دور افگنده و نگونبختي را پيام داد. آنهاييکه قرباني فاجعه شده اند قسمأ در اعماق بحر به خواب عميق فرو رفتند و برخي ها در انبوه زباله ها، در انتظار خاکسپاري يا آتشسپاري بي کفن و بي حرمت افتاده اند.
اين درد روزگار دشمنان پارينه را وادار به همسويي و سوگواري مشترک کرد، چه در سري لنکا "ببرهاي تامل" و در جزيره Aceh اندونيزيا که بوميان محل با توسل به سلاح در پي ايجاد مناطق خود مختار سياسي تلاش مي ورزند و درين راستا تاحال هزارها کشته داده اند، يکجا با کارمندان و نظاميان دولتي اشک ريختند و مشترکأ در کار هاي امداد رساني و جستجوي انسانها زنده و يا مرده آستين بر زده اند.
تا لحظه يی که براي خواننده فرهيخه سايت فــــردا اين سطر ها را مي نوشتم، از سوي ادارات رسمي رقم قرباني اين حادثه، در اندونيزيا به 94081 نفر، سريلانکا به 30195 نفر، هندوستان به 9479 نفر، تايلند5187 نفر، زوماليا به 200 نفر، برما به 90 نفر، ملداويا به 80 نفر، ماليزيا به 68 نفر، تانزينا به 10 نفر، بنگله ديش به 2 نفر و کينيا به 1 نفر تصديق گرديده بود.
بخش ديگر قرباني هاي اين فاجعه طبيعي را اروپايياني تشکيل ميدهند که طبق معمول چند روزي را دور از صداي ماشين و قيل و قال جهان سرمايه، در فضاي پاک و آفتابي کنار بحر در تايلند، سريلانکا و اندونيزيا براي سپري کردن رخصتي هاي ختم سال آمده آمده بودند. واضح است که جهانگردان اروپايي هم از گزند اين خشم در امان نمانده، بلکه در اثر آن کشته، مفقود الاثر و زخمي شده و سبب گرديدند تا کشور هاي شان خواهي نخواهي درين سوگ اشک بريزند.
شايان ذکر است که همبستگي جهان به کشور هاي آسيب ديده چشمگير بوده و ميتوان آماده ساختن سريع مبالغ هنگفت پولي، وسايل، تهيه وتدارک کادر فني و امداد رساني و جمع آوري اعانه جهت ياري و کمک به نيازمندان را نام برد. هنگري با اعانهء سه صد هزار يورو، المان 20 ميليون يورو و سويدن که تقريبأ سه هزار نفر درين حادثه مفقود الاثر دارد، با پرداخت اعانهء 55 ميليون يورو شامل جدولي با ميزان کل سه صد ميليون يورو ميباشند که از جانب جامعه مشترک اروپا آماده و به اختيار سازمان جهاني ملل و موسسه صليب سرخ گذاشته شد. در سطح جهان چاپان با اعانه 500 ميليون دالر و ايالات متحده امريکا با اعانه 350 ميليون دالر در مقايسه با ديگر کشور ها خوب درخشيده اند. برخي ناظرين معتقد اند که امکان دارد کشور المان ميزان کمک خويشرا به مبلغ 500 ميلون يورو بلند ببرد. ارقام ارائه گرديده حاوي وجوهي که از سوي موسسات و اشخاص انفرادي داوطلبانه در گوشه و کنار گيتي به منظور ياري رساني به نيازمندان پرداخت ميگردد، نميباشند.
فراخدلي و آماده گي دولتها و جهانيان به منظور کمک نيازمندان و بازسازي مناطق زيان ديده ممثل سخن جاويدان جناب سعدي شيرازي است که هرگاه روزگار عضوي را به درد آرد، اعضاي ديگر را هرگز مجال تفرج و قرار دست نميدهد. زمين و بحر لرزهً آسياي جنوب شرق مسلمانان، هندوان، عيسويها و بوديست هاي منطقه را بدون کدام اميتاز و تفريقي يکسان سوگمند ساخت و در يک چشم زدن هست و بود شان را از بين برد، مگر همدلي و نوع دوستي انسانهاي فراخدل جهان در تلاش منابع مالي، تهيه و فرام آوري مواد خوراکه، آب آشاميدني، دارو و دستکم وسايل زنده گاني اميد ميفزايد. انسان نيک انديش در هر گوشهء جهان رضا و خشنودي خداوند را در آسايش و رفع احتياج انسان نيازمند و درد رسيده مي نگرد. عارف والا انديش جناب شمس الحق تبريزي اين پندار و باور را به گونه والا و گيراتر حکايت فرموده:
«با يزيد بسطامي»... به حج مي رفت. اورا، عادت بود که در هر شهري که در آمدي، اول، زيارت مشايخ کردي، آنگه، کار ديگر. سيد، به بصره، به خدمت درويشي رفت.
[درويش] گفت که: ـ يا با يزيد، کجا ميروي؟.
گفت: ـ به مکه، بزيارت خانه ي خدا.
گفت: ـ با تو زاد راه، چيست؟
گفت: ـ دويست دارم!
گفت: ـ بر خيز، و هفت بار، گرد من طواف کن، و آن سيم را بمن ده!
بر جست، و سيم بگشاد از ميان، بوسه داد، و پيش او نهاد.
[درويش] گفت يا بايزيد: کجا مي روي؟ آن (کعبه) خانه ي خداست، و اين دل من، خانه ي خدا! اما، بدان خدايي که خداوند آن خانه است، و خداوند اين، که تا آن خانه را، بنا کرده اند، در آن خانه در نيامده است، و از آن روز که اين خانه را بنا کرده، ازين خانه، خالي نشده است.
يکي از پرسش هاي مهم و اساسي که در رابطه با نحوه ياري و امداد به آسيب ديده گان حادثه ياد شده، نزد اکثر مردم بوجود آمده، همانا رسيدن کمک ها و صرف مبالغ هنگفت اعانه ها بلاواسطه به نيازمندان ميباشد. با فهم اينکه درين عرصه سازمان ملل متحد منحيث تنظيم کنندهً کمک ها و رفع نيازمندي ها عرض اندام کرده، نقش و موقف سازنده اش درين مساله از پشتباني ابر قدرت ها برخوردار است، با آنهم نگراني فزاينده وجود دارد که مبادا مبالغ اعانه ها در راه هاي ديگر و نا مطلوب به مصرف رسند و دست انسان مصيبت ديدهً زلزلهء بر و بحر، سالها براي آب، نان، ادويه و سرپناه داراز بماند. دشواري هاي گوناگون محيطي، بيوروکراسي حاکم در کشور هاي نامبرده شده و عدم احساس مسووليت اداره هاي محلي، بنياد نگراني ها ميباشد.
خواننده گرامي بهتر ميدانند که در فرجام کنفرانس بن در ارتباط بازي سازي افغانستان عزيز، ميليون ها دالر از سوي کشور هاي جهان کمک گرديد. در روند سه سال گذشته به کدام پيمانه از بودجه بازسازي در راه عمران و احياي مجدد عرصه هاي مختلف زنده گي وطنداران ما به مصرف رسيده و پيآمد هاي عيني آن تا کدام حد در جامعه افغاني محسوس است؟ و درهمين مدت از کمک هاي جهاني از سوي موسسات خارجي و داخلي در راه هاي غير ضروري و بي مسووليت به مصرف رسيده، امري است سزاوار محاسبه دقيق و بازپرسي. تا جاييکه به مشاهده رسيده، برخي عمده وطنداران ما از داشتن حد اقل نيازمندي هاي زنده گي محروم اند. دسترسي به ، مواد غذايي، معارف، بيمارستان، محيط سالم زيست و امنيت آرزو هر افغان است. آيا از ميليون دالر کمک شده هر هموطن نيازمند ما بهره برده است؟
با استفاده از
1ـ ارقام اعانه ها و کشته شده گان از روزنامهء «دهرم اشتتر اشو» شماره چهارم جنوري 2005
2ـ مقالات شمس الحق تبريزي، خط سوم، به اهتمام دکتر ناصر الدين صاحب ازماني، چاپ ايران