محاکمه
خیابانی شهروندان کشور ادامه دارد. تصاویری در رسانهها پخش شده که نشان
میدهد در یکی از ولایتهای شمالی، مردی با دخترش در ملای عام شلاق
میخورند. آنانی که به این مرد و دخترش شلاق میزنند، به دستور یک ملای
محلی عمل میکنند. مبنای حکم ملای محل هم گواهی یک فالبین است. ظاهرا
فالبینی، گواهی داده است که این مرد و دخترش را دیده است که دزدی
میکردند. این محاکمه خیابانی سلاخی فرخنده را به ذهن همه تداعی میکند.
فرخنده را هم عدهای فالبین محاکمه خیابانی کردند و مردم کوچه و بازار هم
به حکم این فالبینها او را سوزاندند. متاسفانه در مورد تطبیق عدالت به
عوامل قتل فرخنده، اقدامات لازم صورت نگرفت. حکم دادگاه استیناف در مورد
عوامل قتل فرخنده، قناعت هیچ کس را فراهم نکرد. خانواده فرخنده هم گفتند که
حکم محکمه استیناف عادلانه نیست. رییسجمهور غنی پس از اعلام حکم محکمه
استیناف به برخی از فعالان مدنی گفت حکم این محکمه از نظر او هم عادلانه
نیست و باید مرحله تمیز عدالت اجرا شود.
اما تا هنوز از محاکمه تمیز خبری نیست. با آنکه قاضیالقضات جدید به کار
آغاز کرده است، اما هیچ گزارشی در مورد تمیزطلبی وکیل فرخنده و برگزاری
دادگاه منتشر نشده است. فعالان مدنی هم این رویداد وحشتناک را فراموش
کردهاند. تطبیق نشدن عدالت بر عوامل قتل و زجرکشی فرخنده حالا عدهای را
جرات داده است تا در یک ولایت دیگر کشور، پدری را با دخترش محاکمه خیابانی
کنند. دزدی یا هتاکی به ادیان، رفتارهای قانونشکنانهاند، اما بر مبنای
نظام حقوقی افغانستان، صرف محاکم رسمی صلاحیت رسیدگی به این اتهامها را
دارند.
بر مبنای قوانین افغانستان، صلاحیت قضایی اصلا قابل انتقال نیست. محاکم
رسمی صلاحیت انحصاری رسیدگی به جرایم را دارند. هیچ فرد یا نهادی دیگری
صلاحیت صدور حکم را ندارد. این اصل را اما بسیاریها به رسمیت نمیشناسند
و به محاکمههای صحرایی اقدام میکنند. اگر عوامل قتل فرخنده آن طوری که
لازم بود مجازات میشدند، شمار محاکمههای خیابانی در کشور کم میشد. اما
حالا این روند روبه افزایش است. حکومت باید رسما در مورد پرونده قتل فرخنده
اظهار نظر کند. قوه قضایی باید اعلام کند که سرنوشت تمیزخواهی پرونده
فرخنده چی شد.
همچنان کسانیکه پدری را با دخترش در ملای عام شلاق زدهاند باید بازداشت
شوند. جالب این است که یک فالبین در محاکمه صحرایی این پدر و دختر نیز نقش
داشته است. اگر فالبینهای عامل قتل فرخنده مجازات میشدند، امروز هیچ
فالبینی جرات نمیکرد تا زمینه محاکمه خیابانی کسی را فراهم کند. جنبش
عدالتخواهی برای فرخنده باید بار دیگر به صحنه بیاید. قوه قضاییه و حکومت
باید زیر فشار قرار گیرند تا این پرونده را بار دیگر روی میز بگذارند و
عدالت را در حق قاتلان فرخنده اجرا کنند. در مورد عوامل محاکمه پدر و دختری
که در ملای عام شلاق خوردهاند هم باید عدالت تطبیق شود.
بدون تطبیق عدالت بر عوامل محاکمه خیابانی، این نوع محاکمهها به یک فرهنگ
بدل میشود و ابهت دستگاه رسمی قضایی از میان میرود. آرزوی همه شهروندان
مسوول کشور این است که دستگاه رسمی قضایی کشور با تمام آلودگیاش صاحب
ابهت شود و همه مردم آن را به رسمیت بشناسند. همه باید قبول کنند که صرف
محاکمههای رسمی صلاحیت دارند تا متهمان را محاکمه کنند و بس. اگر عوامل
محاکمههای خیابانی همچنان آزاد باشند، دستگاه قضایی رسمی صاحب ابهت
نمیشود. |