کابل ناتهـ، Kabulnath



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Deutsch
هـــنـــدو  گذر
آرشيف صفحات اول
همدلان کابل ناتهـ

دريچهء تماس
دروازهء کابل

 

 

 

 
 

   

میرحسین مهدوی

    

 
معنای توافق هسته‌ای چیست

 

 

 

 

تحریم های شدید جهانی علیه ایران در سال ۲۰۰۲ وضع شد. آمریکا و غرب ایران هسته ای، به ویژه ایرانی که به سلاح های هسته ای دسترسی داشته باشد  را تهدید جدی علیه منافع خود و صلح جهانی قلمداد می کردند. به همین دلیل سازمان ملل، نانو و کشورهای مستقل زیادی برای انجام یک تحریم اقتصادی شدید سریعا به توافق رسیدند. هدف از این تحریم ها وادار کردن ایران به انصراف از تلاش برای دست یابی به سلاح های اتمی بود.  این تحریم ها سالانه میلیارد ها دلار خسارت به اقتصاد ایران وادار کرد و این کشور را عمیقا منزوی ساخت.

بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی، تلاش های دیپلوماتیک ایران با جدیت، طرح و عزم ملی برای شکستن این تحریم ها آغاز شد. این تلاشهای دیپلوماتیک به شکلی مدیریت و رهبری شد که بتواند کارساز باشد. برای این منظور ایران نگرانی های جامعه ی جهانی نسبت به برنامه های هسته ای خود را باید جدی می گرفت. امری که دولت های قبل از روحانی از درک آن عاجز بودند. ایران باید نشان می داد که در صدد ساختن بمب اتمی نیست و این مسئله ی ساده ای نبود. اعتماد سازی میان دو گروه متخاصم و در فضایی که مملو از بد بینی بود کاری بود واقعا کارستان. دیپلوماسی دولت روحانی از همان روزهای نخست تلاش برای ایجاد اعتماد میان جهان و ایران بود، اعتمادی که بتواند احترام متقابل را تامین کند. اما این اعتماد و احترام بدون برقراری روابط معمول سیاسی میسر نبود. این درحالی بود که ایران با آمریکا هیچگونه رابطه ی سیاسی نداشت. تلاش برای ایجاد اعتماد به معنی تلاش برای ایجاد زمینه های گفتگوی سیاسی میان ایران و آمریکا بود.

کسانی که با مسایل ایران آشنایی دارند می دانند که خط قرمز سیاست سنتی  ایران دوری از آمریکاست. هم رهبر ایران و هم نهادهای محافظه کار و پرقدرتی چون سپاه پاسداران، ارگان های امنیتی و ...به عنوان موانع جدی در سر راه گفتگوی ایران  آمریکا قرار داشتند. دولت روحانی از یکسو با موانع جدی جهانی روبرو بودند و از سوی دیگر با مخالفت های بسیار مهم داخلی.

اقتصاد ایران در زیر بار سنگین تحریم ها در حال خرد شدن بود و این فشار ها حتی چهره های محافظه کار حکومت را واداشته بود تا برای خروج از بحران تلاش کند.  به همین دلیل مخالفت های داخلی برای پایان دادن به تحریم ها و تلاش برای یافتن راه حل سیاسی هر روز کمتر می شد. دیپلوماسی خرد محور دولت روحانی از این موقعیت البته به خوبی استفاده کرده و تلاش نمود که همه ی نیروهای داخلی را برای انجام این گفتگو بسیج نماید.

تلاش گسترده ی دولت روحانی برای رفع تحریم ها به معنای این بود که تحریم ها به شکل بسیار گسترده ای موثر بوده اند. خود همین موضوع به یک مسئله ی جدی سیاسی بدل شده بود. غرب می خواست که ایران به این مسئله اعتراف کند اما دولت های قبلی به چنین اعترافی تن ندادند. اما دولت روحانی با صراحت و وضاحت به تاثیر ویران کننده ی تحریم ها را اعتراف کرد. دولت روحانی نشان داد که حاضر است برای رفع این تحریم ها دست به هر کار ممکن بزند. گفتگوی مستقیم با آمریکا یکی از خطوط قرمز سیاسی خارجی ایران بود. ایران سالهای سال بود که با شعار "مرگ بر آمریکا" زندگی کرده بود. برای دولت روحانی گشودن باب گفتگو با دولتی که سالها آرزوی مرگش را کرده بود کار آسانی نبود. اما این دولت نشان داد که برای رهایی از چنگال دیو تحریم حاضر است که تن به این گفتگو نیز بود. گفتگو مستقیم ایران و آمریکا به معنی این بود که ایران رسما بپذیرد که در این جهان نمی تواند بدون دیگران زندگی کند. ایران پذیرفت که دوره ی شعار های مرگ بر آمریکا به پایان رسیده است. این به معنی جایگزینی دیپلوماسی گفتگو به جای پالسی جنگ و مرگ  بود.

البته توافق هسته ای برای ایران هم موفقیت بسیار بزرگی بود. غرب با امضای توافق نامه ی هسته ای پذیرفت که ایران همانگونه که در عرصه ی دشمنی و جنگ گزینه ی بسیار جدی است در وادی گفتگو و دیپلوماسی نیز حضور غیر قابل انکاری دارد. امضای این توافق نامه نشان داد که غرب علی الرغم شعارهای همیشگی اش نمی تواند در جهانی بدون ایران زندگی کند. ایران متهم به حمایت گسترده از حزب الله است، ایران متهم به حمایت از شورشیان شیعه در یمن است، ایران متهم به دشمنی آشکار با اسرائیل است. اسرائیل ، عربستان سعودی ، ترکیه، داعش و.... هیچکدام از این توافق هسته ای راضی نیستند  هر کدام به شکلی از اشکال تلاش کردند تا مانع انجام این توافق شوند. این توافق اما با همه ی این مخالفت ها صورت گرفت.  عملی شدن این توافق نشان داد که دیپلوماسی موفق می تواند در بد ترین شرایط ممکن هم گفتگو را جایگزین جنگ و دشمنی کند.

 

 

 

بالا

دروازهً کابل

الا

شمارهء مسلسل   ۲۴۴                  سال  یــــــــــــازدهم                      سرطان/اســـــد        ۱۳۹۴ هجری  خورشیدی       ۱۶  جولای     ۲۰۱۵