شنیدن خبر بیماری خانم خورشید عطایی ، تعجبم را سخت برانگیخت و اندوهگینم ساخت . باورم نمی شد که خورشید به این زودی زمینگیر شود و از فعالیت های اجتماعی و فرهنگی فاصله بگیرد ، که امید است هرگز چنین نشود و بار دیگر قامت راست کند و تلاش هایش را از سر آغاز کند .

با دلهره و ناراحتی ، به منزل خانم عطایی زنگ زدم ، که از حالش جویا شوم ، اما کسی تلفون را جواب نگفت . برای دختر نازنینش نبیله زنگ زدم ، نبیله عزیز ضمن اینکه شماره تلفون دستی مادرش را داد گفت مادرش ، قرار ملاقات با داکتر دارد می توانم برایش پیام بگذارم . این کار را کردم .

عصر همان روز بود که تلفون دفترم به صدا آمد : گفتم بلی !

صدای ضعیف و ناتوانی از آنسوی خط تلفون ، مرا به نام خواند .

صدای خورشید عطایی بود که برایم خیلی تکاندهنده بود . صدایی که گویی از فاصله های بسی دور به سختی بگوشم می رسید . صدایی که شکسته بود و کلمات کنده کنده و نفسگیر از حنجره اش بیرون می شد . صدایی که همیشه رسا و پر انرژی بود اما چنین ناتوان بگوش می رسید . جز از چند لحظه زودگذر و کوتاه ، بیشتر نتوانسم با خورشید حرف بزنم .عقده بیخ گلویم را فشرد . گوشی را گذاشتم و سوالی بزرگتر از گنجایش جان ، در ذهنم نقش بست . چرا پروانه های رنگین کمان  چمنستان سرزمین من ، زود از پرپر زدن می مانند ؟ چرا پرندگان خوش الحان ، صدای ترانه های شان کوتاه ست؟

 در حالیکه دو سه جلد مجموعه شعر ، از شاعران مختلف  را، زیر بغلم زده بودم با دو تن از دوستانم ، ناجیه طبیبی و سیمااحمر ، راهی شفاخانه یی شدیم که خانم خورشید در آن بستری بود .

خورشید عطایی ، زنی  است افراشته قامت ، بلند بالا ، استوارو زیبا. زیبایی و طروات اش در دوران جوانی ، زبان زد عام و خاص بود .

خورشید عطایی ، از چهره های شناخته شده  و فعال در جامعه ماست . کمتر کسی در کمونیتی ما ، با نام او نا آشناست .

فرهنگیان داخل و خارج از افغانستان ، با نام و اشعار او آشنایی دارند . اشتراک منظم و مرتب او در محافل فرهنگی و ادبی ، شعر خوانی و مقاله خوانی ها و نشر مجموعه های شعریش از شمارخاطره هایی ست که در حافظه کمونیتی ما  ماندگار و پا بر جاست.

 زندگی خورشید عطایی ، فراز ها و نشیب های زیادی را طی کرده است . وی در کوران زندگی  شخصی و خانوادگی ، سرد و گرم زیاد را چشیده است . فوران سختی ها و رنج های دراز مدت و بیکران  ، چه بسا در کمین او بودند تا سیر زندگی اش را بسوی یاس و نا امیدی سوق بدهند ، اما مقاومت و ایستایی بی بدیل وی در برابر این همه ناملایمات باعث گردید که این زن خردمند نه از دریچه بدبینی ، بلکه خوشبـــــینانه بسوی زندگی لبخند بزند و سخت سر و پا برجا ، با  رنجها و اندوه هایش  مبارزه نماید .

 وی از آوان جوانی ، تنهایی و تنها زیستن را به سختی تجربه کرد . وی به تنهایی زندگی کرد . به تنهایی سفر کرد و به تنهایی بار سنگین مهاجرت را همراه با حمایت از دو کودک نوپایش ، تحمل نمود .

خورشید بر علاوه اینکه زن فرهنگی ، قلم بدست و شاعر است ، فعال اجتماعی و مددگار زنان بیوه و یتیمان در داخل افغانستان نیزمی باشد . سفر های او در داخل افغانستان ، با تلاش های فراوانی همراه بوده است که قابلیت ارجگذاری و سپاس را دارد.

چند سال قبل وی در حالیکه از بیماری طاقت فرسایی رنج می برده و هنوز گوشت تنش از اثر تیغ جراح  شفا نیافته بود که بسوی افغانستان سفر می کند. در آن سال ، خورشید ، با شهامت تمام ، جان و تن پر دردش را ، فراموش می کند تا  اندکی به درد بی درمان بیوه زنان و یتیمان وطنش مرهم گذارد .

 تاسیس مکتب برای کودکان یتیم ، کمک های خیریه ، فراهم آوری خوراک و پوشاک برای زنان بیوه در دهات و روستای اطراف کابل از کار های برازنده ایست که انجام داده و تاکنون انجام می دهد.

خودش در این زمینه چنین می گوید : (  در شهر هایی چون کابل و مزارشریف  ، قندهار ، جلال آباد  و هرات جمعیت مردم بیش از حد است و دفاتر دولتی و موسسات خارجی نیز بیشتر در همین شهر ها متمرکز اند پس به همان پیمانه برای مردم کار و کاسبی نیز وجود دارد . اگر در شهر های بزرگ زنان و یا کودکان و ریش سفیدان دست به گدایی می زنند ، سر انجام کسانی پیدا می شوند که برای این گدایان پولی و یا سکه یی بدهند ، اما گدایی در دهات و روستا اگر امر نا ممکن نیست اما فقر و نیازمندی بیش از حد قابل دید است . پس بهتر است تا کمک های خیریه  بیشتر به زنان و کودکان دهات صورت بگیرد تا نیازمندان روستایی نیز سهمی برده باشند.

من اساس کار های خیریه ام را بر همین مبنا گذاشته ام . از همان ابتدا ، تا حد توان و امکاناتم تلاش نمودم که روستاها و دهات را کمک و یاری برسانم . کودک روستایی ، کمتر از کمک های خیریه مستفید می شود . کمتر از این طریق  به حمایتی دست می یابند . کمتر برایش کتابچه و قلم فراهم می گردد . تا جایی که من اطلاع دارم بیشتر موسسات خیریه که از سوی کشور های جهان و انجو ها حمایت می شوند در شهر های بزرگ متمرکز اند تا در دهات و روستا . مراجعی که این کمک ها را بایست به مستحقین آنها برسانند نصف بیشتر این کمک را اختلاس می کنند و در بازار سیاه بفروش می رسانند . لهذا با تجربه هایی که من از سفر هایم دارم ، حتی کودکان دهاتی که در اطراف شهر های بزرگ موقعیت دارند از این کمک ها چندان مستفید نمی شوند چه رسد به دهات و روستا های دور افغانستان . به همین دلیل در عده یی از روستا های دور افغانستان ، صنف درسی کودکان در زیر سایه های درختان و یا هم آفتاب سوزان برپا می شود . حتی آنها سقف گلینی برای درس خواندن ندارند . ))

تاسیس یتیم خانه در - قلعه چه -  ( بنیی حصار کابل ) از شمار خدماتی ست که  خورشید عطایی سال های متمادی برای رشد و فعالیت و حفظ آن زحمت کشیده است . کمک به زنان بی بضاعت و مستحق دهات اطراف کابل ، توزیع کتابچه و قلم و آرد و روغن و برنج و دوا برای کودکان مکاتب ، از برنامه های همیشگی و دایمی خانم عطایی بود که هیچ زمانی از انجام آن غفلت نکرد .

وی در بخشی از سخنانش چنین گفت :

(( زمانیکه اولین عملیات را  در شفاخانه گذراندم و عمل موفقانه پایان یافت ، ناچار بودم که مدتی زیر نظر دوکتور معالجم باشم . روزی دوکتور برایم گفت که دو هفته برایت تعطیلی میدهم . می توانی استراحت کنی . من که در انتطار چنین لحظه یی بودم ، بلافاصله برایم تکت سفر به افغانستان را تهیه کردم و برای شش روز ، افغانستان رفتم . قرار بود که در این سفر برای یک تعداد از زنان خوراکه و برای تعدادی از کودکان مکتب ، کتابچه و قلم برسانم . زمانیکه برگشتم  دوکتور معالجم از استراحت دو هفته رختصی ام پرسید . برایش گفتم که برای شش روز افغانستان رفته بودم . داکتر عصبی شد و گفت :  تو مگر دیوانه شده ای ؟ میخواهی خود را بکشی ؟

بسویش خندیدم و گفتم : چاره نداشتم . کودکانی منتظر من بودند ، باید سریعا خود را به آنها می رساندم . ))

خورشید عطایی صاحب دو مجموعه شعری بنام های (( دود دل )) به زبان دری و مجموعه (( خیالی سفر )) به زبان پشتو است . وی از دوران کودکی  و نوجوانی به شعر و ادب علاقه فراوان  دارد. بیشتر زمان اشتراک او در محافل شعرخوانی ، بدوران سال های نوباوه گی اش می رسد . وی در آن سالها ، شیفته آفرینش شعر و دیکلمه و مشاعره بود و  این آرزو روز تا روز در قلبش بزرگ و بزرگتر شد و به شگوفه نشست .

خورشید بعد از پایان تحصیلات ، برعلاوه اینکه گوینده و نطاق رادیو افغانستان بود ، در کتابخانه عامه کابل ، نیز کارمند و یک کتابدار موفق بود . به همین دلیل ، وی برای تجربه اندوزی در رشته کتابداری ، مستحق بورس  یک سال تحصیلی در کشور اتحاد جماهیرشوری شد .

 خورشید ، پس از چندی به کانادا مهاجرت کرد و برای سر و سامان داد به زندگی خود و کودکانش تلاش های فراوان کرد .

خورشید عطایی ، زن متواضع ، کم سخن و بی مدعاست . از شهرت طلبی بیزاراست . جز دو دختر جوانش که به مادر خود عشق می ورزند و در سال های بیماری مادر ، از هیچ کوششی برای بهبودی مادر دریغ نکرده اند ، دیگر کسی در اطرافش دیده نمی شود . اما همت و مقاومت خورشید ، در برابر مشکلات بلند تر از قله های هندوکش است . با آنکه روی بستر بیمارستانی در تورنتو افتاده ، کبوتر خیالش در آسمان های کابل  بال و پر می کشد و رویا ها و آرزوهایش جز مهرورزی و همدلی با کودکان یتیم  وطنش ، چیز دیگری نیست .

 تصمیم دارد با برخاستن از بستر، بار دیگر بسوی کابل پرواز کند تا دنباله برنامه های خود را اجرا و به عمل آورد .

هم اکنون صدای گام های  خورشید را در جاده های کابل می شنوم که هاله یی امید ها ، لبخند ها و شادی کودکان و زنان روستا های اطراف کابل ، در گردا گردش ، موج می زند .

پایان