از کابل ناتهـ، دوستانی پرسیده اند فتح الله خان، که قصبه ای همجوار شهرنوی کابل به او منسوب میباشد، کی بود؟

برای ارائهء پاسخ همه جانبه به نوشتهء جناب استاد احمد علي کهزاد بسنده کرده ام، که درین رستا در صفحهء 274  بالا حصار کابل و پیش امدهای تاریخی  آورده است:

‏پیشتر متذکر شدیم که تیمور شاه در سال های اول سلطنت خود سخت تحت تاثیر شرایط زمان و حب و بغض رؤسای صاحب نفوذ قومی واقع شده بود با اینکه شاه استقرار خویش را در کابل به نفع خویش دانسته و مرکز سلطنت را در اینجا انتقال داد فوری طرف کینه جویی و حمله عبدالخالق خان کاکا قرار گرفت و به نحوی که دیدیم علیه تیمور شاه به کابل لشکر کثسی کرد.

یکی از کسانی که در دفع حمله عبدالخالق خان و در تحکیم مبادی سلطنت تیمور شاه در کابل دخالت دارد فتح الله خان سدوزائی است [1] که در عصر سلطنت احمد شاه درانی از ملتان به قندهار آمده لقب (وفادار خان) را حاصل کرد و در زمان سلطنت تیمورشاه به کابل امد و ندیم خاص شاه گردیده در موقع حمله عبدالخالق خان در حالیکه تیمورشاه وضع باریکی پیدا کرده بود و کمتر کسي حاضر به همکاری میشد ، فتح الله خان با هزار سوار معیتی خود در کوهدامن و کوهستان بود و چون از باریکی اوضاع اطلاع یافت فوری با سوران خود به کابل آمد و در مقابل حملهء ناگهانی عبدالخالق خان امادگی نمود و بطرف ششگاو غزنی حرکت کرد و به ترتیبی که مختصرا در صفحه های گذشته شرح یافت بالاخره موفقیت نصیب تیمور شاه شد و عبدالخالق کاکا اسیر و دستگیر گردید.

راجع به دخالت فتح الله خان و باریاب شدنش در بالا حصار کابل به حضور تیمورشاه و شکست یافتن و دستگیر شدن عبدالخالق خان در اثر قلمی سردار محمد عباسی خان چند سطری است که در جزئیات و لو مخالف سیرهء عمومی واقعات میباشد اینجا نقل میکنیم زیرا یکی از کوشش هایی که اینجا در نگارش این اثر به عمل می اید همین است که به شهادت متون مطالب جدیدی معرفی شود علی الخصوص که ان مطالب به کابل و بالا حصار شهر ارتباطی داشته باشد. اینک متن مورد نظر تقدیم است:

‏« وزیر دوم [2] فتح الله خان قوم درانی زیرک ابدالی است ملقب به وزیر وفادار خان ادم صاحب دیانت و در عهد خود به عقل و دانش افلاطون وقت خود بود . شرح احوال وزیر وفادار خان، چگونه لقب وفادار خانی داده شد: تیمور شاه پادشاه در شهر کابل در بالا حصار حکمرانی میکرد . در شهر قندهار عبدالخالق قوم سدوزائی درانی خانان خیل خروج نموده قوم درانی با عبدالخالق خان متفق شده شهر قندهار را قبضه نموده روانه سمت شهر کابل شدند متصل قلعه بالا حصار کابل کوه میباشد همان حد را بینی بادام مینامند عبدالخالق خان به معهء لشکر خود آمده در آنجا سنگر زده خیمه زن شدندو تیمورشاه در بالا حصار کابل محاصره و قلعه بند شد در ان وقت وزیر فتح الله خان در کوهدامن و کوهستان معه هزار سوار سکونت داشت چونکه ازین امر واقف شد معهء سوار وارد شهر کابل در بالا حصار گردیده عرض به خدمت تبمورشاه پادشاه نمود اگر امر باشد عبدالخالق سدوزائی که تیغ بر روی پادشاه کشیده انرا گرفتار نموده حاضر نمایم.

تیمورشاه پادشاه را نهایت سخن عجیب معلوم شد بع آن امر فرمود از هر قرار میدانند به عمل آرند، وزیر فتح الله خان معه سواران خود به وقت شب " چپو " بر لشکر عبدالخالق خان زده لشکر عبدالخالق خان برهم شده و عبدالخالق را قید نموده به دربار پادشاه حاضر نموده همان لحظه عبدالخالق خان را از هر دو چشم کور نموده و قید نمود تا مادام موت عبدالخالق خان قید بود.» [3]

فتح الله خان چهار پسر داشت: نصر الله خان، رحمت الله خان، محمد خان و سمندر خان که مشهور ترین همه سردار رحمت الله خان است که در کابل در دربار تیمور شاه راه پیدا می کند و در عصر زمان شاه که به اوج ترقی میرسد تا اینکه در اخیر سلطنت شاه موصوف به قتل میرسد.