جناب محمد یوسف صفا در شماره گذشته سایت کابل ناتهـ،  مطلب جالبی را تحت عنوان « صغیر ستیزی محمد هاشم عم نادرشاه » به نشر رسانیده اند. آن نوشته آشکار می کند که خانوادۀ نادرشاه به خصوص  محمد هاشم صدراعظم چه جفا هایی رادرمقابل زندانیان سیاسی ، خانواده وحتی اطفال صغیر ایشان مرتکب شدند. به طور مثال یا بهتر گفته شود مشت نمونه خروار،جریان محروم نمودن تحصیل که حق مسلم یک کودک باشد. محترم یوسف صفا از مرحوم محمد یعقوب صفا پسر ارشد استاد محمد ابراهیم صفا و هم محمد امین بسمل نواسه استاد محمد انور بسمل یاد آورشده بود .

اینجانب خواستم مثال دیگری هم بیاورم. 

محمد هاشم صدر اعظم به این هم بسنده نکرده  ونواسه دختری مرحوم ناظر محمد صفر خان یعنی محمد بشیر رفیق  را که متعلم صنف پنجم لیسه نجات بود هم از مکتب اخراج نمود.

   محمد بشیر رفیق  پدرخویش را در چهل روزه گی از دست داد . مادرش که دختر ناظر محمد صفرخان بود با طفل خویش به خانه پدر آمد تا سرپرستی داشته باشد. زمانی که محمد بشیر دوره طفولیت را گذشتاند شامل مکتب نجات شد به صنف پنجم رسیده بود، که واقعه قتل نادرخان رخ داد و تمام خانواده ناظر محمد صفرخان راهی زندان شدند  وبه امر شخص صدراعظم حق تحصیل از تمام اطفال خانواده  درمکاتب دولتی سلب شد .

    مادر محمد بشیر رفیق هرقدر کوشید تا پسرش را دریکی از مکاتب شامل نماید تمام دروازه های مکاتب را به رویش بسته یافت نا گزیر به وسیلۀ یکی ازاقارب  محمد بشیر رفیق را نزد استاد قاری عبدالله خان ملک الشعرا فرستاد تا به طور خصوص  تحصیل نماید  مرحوم قاری عبدالله خان  علوم متداوله را به محمد بشیر آموخت .

   محمد بشیر رفیق نخست ماموریتش را دربانک ملی افغان آغاز نمود وبعدا به مطبوعات روی آورد درشعبات مختلف مطبوعات کار کرد تا اینکه  مرحوم عبدالرحیم نوین وزیر اطلاعات کلتور نظام جمهوریت  خواست محمد بشیر رفیق را به حیث معین دوم وزارت اطلاعات وفرهنگ تعیین نماید و پیشنهادی بدین منظور به سردار محمد داود خان رئیس جمهور وقت  تقدیم نمود ولی سردار محمد داود خان شاکرد سردار محمد هاشم خان  در حاشیۀ پیشنهاد نوشت که لزوما به تقاعد سوق داده شود و مرحوم محمد بشیر رفیق باوجودی که سنش به تقاعد نرسیده بود خانه نشین شد ولی دست از قلم نبرداشت تا که نفس می کشید  می نوشت نشرات داخلی و خارج مرزی شاهد این مدعا ست .