|
خانوادهی بزرگ نوشاهیه که از چهارصد سال به اینسو، سنگردار عرفان، زبان و ادب دری فارسی و فرهنگ خراسانزمین در شبهقاره بودهاند؛ صدها اثر ماندگار نظم و نثر بر گنجینهی غنامند فرهنگ فارسی زبانان افزوده اند.
نوشاهیان نه تنها در اشاعه نور عرفان، زبان و ادب در کشورهای نیمقاره نقش ماندگاری داشته اند، بلکه در اواسط سدهی دوازدهم هجری حتی شهر کابل نیز از آفریدههای شاعر و دانشمند معروف این خانواده ـ علامه محمد ماہ صداقت کنجاھی که مقیم کابل بود ـ فیضیاب گردیده است.
امروز نیز فرزندان دانشمند این خانوادهی فرهنگی نه تنها وظیفهی پاسداری از میراث های غنامند فرهنگ دورههای غزنوی، غوری، خلجی، لودی، تیموری و بابریان شبهقاره را فداکارانه برعهده دارند؛ بلکه در زوایای مختلف فرهنگ و زبان مان در افغانستان، پاردریا و ایران نیز پژوهشهایی اساسی و با اهمیتی را به زبانهای دری و اردو انجام داده اند.
داکتر عارف نوشاهی یکی ازین مشعلداران دانشپروه خانواده نوشاهیه است که طی پنجاه و پنج سال عمر شریف خویش پنجاه و پنج اثر تحقیقی را که در ذیل فهرست نموده ایم؛ در زمینههای ادبیات دری فارسی، تاریخ، نسخہ شناسی، رجال و عرفان، تقدیم جامعهی فرهنگ و دانش نموده است که پانزده کتاب آن به زبان اردو و چهل کتاب به زبان دری فارسی به رشتهی تحریر درآمده است.
به پاس قدردانی از چنین دانشمندی که از روزگار نوجوانی به این سو، طی سی و پنج سال، بیشتر از سی و پنج هزار صفحه در بارهی زبان، ادبیات، تاریخ، رجال و فرهنگ ما و منطقهی زیست مان رقم زده است که پیوندهای فرهنگی آن به همت فرزندان بزرگ سرزمین ما چون محمود غزنوی، شهاب الدین غوری، ظهیرالدین محمد بابر، احمدشاه ابدالی و امثال آنها با هم گره خورده اند؛ جمعی از فرهنگیان افغانستان تصمیم گرفته اند که در اخیر ماه سپتمبر امسال، پنجاه و پنجمین سال تولد ایشان را گرامی دارند.
به این وسیله اهل دانش و پژوهش افغانستان، ایران، تاجیکستان، پاکستان، هندوستان و اوزبیکستان را برای سهمگیری درین بزرگداشت فرا میخوانیم. لطفاً مقالات پژوهشی خویش در زمینههای نسخهشناسی، ادبیاتِ دری، متنشناسی و فهرستنگاری و یا پیام ها و خاطرات تان را در بارهی این دانشمند و کارهای علمی او را بهآدرسهای زیرین ارسال فرمایید:
35 Shoreham Drive.
Appt. # 1104
North York, Ontario
M3N 1S5
Canada.
و یا ایمیل آدرس:
As9980035@gmail.com
آخرین مهلت پذیرش مقالات تاریخ بیستم و پنجمِ ماه سپتامبر ٢٠١٠م بوده؛ مقالات پژوهشی زیر عنوان بزرگداشت نوشاهی به شکل مجموعهی مدونی به چاپ خواهد رسید. پیام ها و خاطرات از شبکهی تارنمای جهانی نیز منتشر خواهد شد.
فهرست این آثار ارزشمند و ماندگار داکتر سیدعارف نوشاهی بہ ترتیب سالهای انتشار آنها، ازین قرارند:
۱۔ منتخب اعجاز التواریخ (در قطعات تاریخ). تصنیف سید شریف احمد شرافت نوشاہی. بہ تدوین و کوشش عارف نوشاہی. ساهنپال: مکتبۂ نوشاہیہ. ۱۹۷۶. (فارسی)
۲۔ جامی (خاتم الشعراء نورالدین عبدالرحمن جامی احوال و آثار پر جامع تحقیقات). تصنیف علی اصغر حکمت. ترجمہ، تحشیہ و تکملہی عارف نوشاہی. لاہور: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان و رضا پبلیکیشنز. ۱۹۸۳. (اردو(
۳۔ فہرست نسخہ ھای خطی فارسی موزهی ملی پاکستان کراچی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۳. (فارسی (
۴۔ فہرست نسخہ ہای خطی فارسی انجمن ترقی اردوی کراچی. ساہن پال، ضلع گجرات: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان و ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۸۴. (فارسی (
۵۔ جہاد نامہ. اثری از مؤلف مجہول در قرن ھفتم ہجری و ظلم نامہی اکبر (ترجمۂ جہاد الاکبر منسوب بہ غزالی). بهاہتمام سید عارف نوشاہی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۴. (فارسی).
۶۔ چہار بہار (با ترجمہی اردو موسوم بہ خزائن الاسرار یا ملفوظات حضرت نوشہی گنج بخش) مرتبہی محمد ہاشم تھرپالوی. ترجمهی اردو توسط سید شریف احمد شرافت نوشاہی. بهاہتمام عارف نوشاہی. ساہن پال: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پا کستان و ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۸۴. (فارسی/اردو)
۷۔ فہرست چاپ ہای آثار سعدی درشبہ قارہ و چاپ ہای شروح و ترجمہ ھا و فرھنگنامہ ھا و تضمین ہای آثار وی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۴. (فارسی)
۸۔ بہ یاد شرافت نوشاہی. مدون عارف نوشاهی. ساہن پال ضلع گجرات: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان و ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۸۴. (فارسی)
۹ ۔ فارسی اصطلاحات سازی: کتابیات. با ھمکاری ڈاکٹر مہر نور محمد خان. اسلام آباد: مقتدرہ قومی زبان. ۱۹۸۵. (اردو)
۱۰۔ مناہج الطالبین و مسالک الصادقین. تالیف نجم الدین محمود بن سعد اللہ اصفہانی. باہتمام داکتر نجیب مایل ھروی و ہمکاری داکتر سید عارف نوشاہی. تہران: انتشارات مولی. ۱۹۸۵. (فارسی)
۱۱۔ فہرست کتابہای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانہی گنج بخشِ مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان در اسلام آباد. جلد اول. تألیف عارف نوشاهی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۶. (فارسی)
۱۲۔ مجموعهی اشعار پراگندهی محمد ماہ صداقت کنجاھی (درگذشتهی ۱۱۴۸ھ). فراہم آوردهی داکتر عارف نوشاہی. (با پیشگفتار استاد خلیل الله خلیلی) ساہن پال: ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۸۸. (فارسی(
۱۳۔ فہرست مخطوطات اردو کتابخانہی گنج بخش اسلام آباد. لاہور: مغربی پاکستان اردو اکیڈمی. ۱۹۸۸. (اردو)
۱۴۔ بھارت میں مخطوطات کی فہرستیں (کتابشناسی فہارس نسخ خطی در ھند). لاہور: مغربی پاکستان اردو اکیڈمی. ۱۹۸۸. (اردو)
۱۵۔ پاکستان میں مخطوطات کی فہرستیں (کتابیات). (کتابشناسی فہارس نسخ خطی در پاکستان) جلد اول. اسلام آباد: مقتدرہ قومی زبان. ۱۹۸۸. (اردو)
۱۶۔ حافظ ، محرم راز. (کتابشناسی ترجمہ ھای دیوان حافظ شیرازی). اسلام آباد: رایزنی فرہنگی سفارت جمہوری اسلامی ایران. ۱۹۸۸. (اردو)
۱۷۔ فہرست مخطوطات کتب خانہی نوشاہیہ. اسلام آباد: ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۸۹. (اردو)
۱۸۔ ثلاثۂ غسالہ (کتابشناسی آثار فارسی و عربی تالیف شدہ در بنگال). تألیف حکیم حبیب الرحمن. ترجمہ و تعلیقات عارف نوشاہی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۹. (فارسی)
۱۹۔ فہرست کتابہای فارسی چاپ سنگی و کمیاب کتابخانہی گنج بخش اسلام آباد. جلد دوم. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۹۸۹. (فارسی(
۲۰۔ ایران اور افغانستان میں مخطوطات کی فہرستیں (کتابشناسی فہارس نسخ خطی در ایران و افغانستان ). لاہور: مغربی پاکستان اردو اکیڈمی. ۱۹۹۳. (اردو(
۲۱۔ فہرست مخطوطات کتب خانہ قریشی (فارسی، عربی، اردو، پنجابی مخطوطات کی فہرست). لاہور: مغربی پاکستان اردو اکیڈمی. ۱۹۹۳. (اردو(
۲۲۔ ثلاثۂ غسالہ (کتابشناسی تالیفات اردو، فارسی و عربی منطقہی بنگال). تالیف حکیم حبیب الرحمان. تعلیقات و تدوین عارف نوشاہی. لاہور: مغربی پاکستان اردو اکیڈمی. ۱۹۹۵. (اردو(
۲۳۔ فہرست مشترک نسخہ ہای خطی فارسی پاکستان. تالیف احمد منزوی. اضافات، تجدید نظر و اہتمام عارف نوشاہی. جلد چهاردهم. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۳۷۵ش/۱۹۹۷. (فارسی)
۲۴۔ ارمغان علمی (بهپاس خدمات علمی وا دبی ڈاکٹر وحید قریشی). تدوین: رفیع الدین ہاشمی، عارف نوشاہی و تحسین فراقی. لاہور: مجلس ادبیات مشرق و القمر انٹرپرائزرز. ۱۹۹۸. (اردو)
۲۵۔ سفر نامہی اوچ (شجرہ نامہ). تالیف سید شریف احمد شرافت نوشاہی. بہ اہتمام عارف نوشاہی. بہاول پور: اردو اکیڈمی. ۱۹۹۹. (اردو)
۲۶۔ کمال عترت (فرہنگ اردو ۔ فارسی). تالیف میر محمدی عترتؔ اکبر آبادی. با مقدمهی اردو و تصحیح عارف نوشاہی. اسلام آباد: مقتدرہ قومی زبان. ۱۹۹۹.
۲۷۔ احوال و مقامات نوشہی گنج بخش. تالیف میرزا احمد بیگ لاہوری. بہ تصحیح و مقدمہ اردو از عارف نوشاهی. طبع اول. اسلام آباد: ادارهی معارف نوشاہیہ. ۱۹۹۹. طبع دوم با پارہیی اصلاحات. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۲۰۰۱. (فارسی(
۲۸۔ حضرت نوشہ گنج بخش (تاریخ وفات اور وطن کی تحقیق) به کوشش عارف نوشاهی. لاہور: ناشر سید امتیازالحق نوشاہی. ۲۰۰۰. (اردو(
۲۹۔ احوال و سخنان خواجہ عبید اللہ احرا ر (۸۰۶ تا ۸۹۵ھ). مشتمل بر ملفوظات احرار بہ تحریر میر عبد الاول نیشاپوری؛ ملفوظات احرار (مجموعهی نا شناختہی دیگر)؛ رقعات احرار و خوارق عادات احرار تالیف مولانا شیخ. بہ تصحیح و با مقدمہ و تعلیقات عارف نوشاہی. تہران: مرکز نشر دانشگاہی. ۱۳۸۰ش/۲۰۰۲. (فارسی(
۳۰۔ مقالات عارف (درزمینهی ادبیات فارسی ونسخہ شناسی) تهران: بنیاد موقوفات داکتر محمود افشار. ۱۳۸۱ش/۲۰۰۳. (فارسی)
۳۱ ۔ معدن الدرر فی سیرۃ الشیخ حاجی عمر (نسخہ خطی قرن نھم). تألیف شمس الدین محمد بن سلیمان مرشدی. بامقدمہ، تصحیح و تعلیقات داکتر عارف نوشاہی و داکتر معین نظامی. تہران: نشر کازرونیہ. ۱۳۸۳ش/۲۰۰۴م. (فارسی)
۳۲ ۔’’احیا و تصحیح متون فارسی در شبہ قارهی پاکستان وہند‘‘(مصاحبہ با دکتر عارف نوشاہی) و ’’ تاریخچهی مطالعات ایرانی و مباحث متن پژوھی در پاکستان‘‘(متن سخنرانی دکتر عارف نوشاہی در مرکزنشر میراث مکتوب بہ تاریخ ۲۴/۴/۱۳۸۳ مطابق ۱۴/۷/۲۰۰۴) بعنوان ضمیمہی شماره ۲ آینهی میراث. تہران: مرکزنشر میراث مکتوب.۱۳۸۳ش/۲۰۰۴م. (فارسی)
۳۳۔ کتاب شناسی توصیفی فہرست نسخہ ہای خطی پاکستان (و بنگلهدش). تألیف عارف نوشاہی. قم: کتابخانهی بزرگ آیۃ اللہ مرعشی نجفی. ۱۳۸۳ش/۲۰۰۵م. (فارسی(
۳۴۔ نقدِعُمر (مجموعهی مقالات تحقیقی اردو در زمینہی ادبیات فارسی). لاہور: اورینٹل پبلیکیشنز. ۱۴۲۶ھ/۲۰۰۵م. (اردو(
۳۵ ۔ فہرست نسخہ ھای خطی فارسی کتابخانۂ گنج بخشِ مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان در اسلام آباد. جلد پنجم،تالیف احمد منزوی. گردآوری، تجدید نظر و با زنویسی عارف نوشاھی. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ۱۳۸۴ش/۱۴۲۶ھ/۲۰۰۵م. (فارسی(
۳۶۔ حزین نامہ (شامل آثار نو یافتهی شیخ محمد علی حزین و دربارهی او). گردآوری و پیشگفتار عارف نوشاہی. تہران: ضمیمهی شماره ۳ آینۂ میراث. ۱۳۸۴ش/۲۰۰۵م. (فارسی)
۳۷۔ مجالس جھانگیری (مجلسھای شبانهی دربار نورالدین جھانگیر از رجب ۱۰۱۷ تا رمضان ۱۰۲۰ھ. ق.) تالیف عبدالستار بن قاسم لاہوری. بہ تصحیح عارف نوشاہی و معین نظامی. تہران: مرکز پژوھشی میراث مکتوب. ۱۳۸۵. (فارسی)
۳۸ ۔ ارشاد. تالیف ابو محمد عبداللہ بن محمد بن ابی بکر قلانسی. بہ تصحیح عارف نوشاہی. تہران: مرکز پژوھشی میراث مکتوب. ۱۳۸۵ش/۲۰۰۶م. (فارسی(
۳۹۔ تذکرهی شعرای نوشاہیہ. تالیف سید شریف احمد شرافت نوشاہی. ترتیب، تکمیل و مقدمہی عارف نوشاہی. لاہور: اورینٹل پبلی کیشنز. ۲۰۰۷م. (اردو(
۴۰۔ مقالات عارف (دفتر دوم). تہران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. ۱۳۸۶ش/۲۰۰۷م.
۴۱۔ مثنوی گلزار محبت. سرودهی محمد اکرم غنیمت کنجاہی. بهکوشش عارف نوشاهی. گجرات: المیر ترست لائبریری. ۲۰۰۸م.
۴۲۔ تذکرهی شرافت نوشاہی. تالیف محمد اقبال مجدّدی و عارف نوشاہی. اسلام آباد: پورب اکیڈمی بههمکاری ادارهی معارف نوشاہییہ. ۲۰۰۸م.
۴۳۔ ارمغان ہندوستان (سفرنامهی ہند ۱۹۸۸م ہندوستانی فضلاء سے ملاقاتوں کا احوال اور بعض علمی خطوط). اسلام آباد: پورب اکیڈمی. ۲۰۰۸م. (اردو)
۴۴۔ رسائل غنیمت (رقعات غنیمت و مناظرهی گل و نرگس) بهکوشش عارف نوشاهی. گجرات: المیر ترست لائبریری. ۲۰۰۹م. (فارسی):
۴۵ ۔ کنزالاکتساب (در فن مھرکنی و ہنرہای وابستہ). سرودهی رحمتی بن عطاء اللہ (بہ سال ۱۰۵۷ھ). بہ کوشش دکتر عارف نوشاہی و ہمکاری اقصٰی ازور. تهران: ضمیمهی نامهی بہارستان. سلسلهی متون قدیمی. ۱۳۸۷ش/۲۰۰۸م.
۴۶۔ خواجہی احرار (در شرح حال و بررسی آثار خواجہ عبیداللہ احرار). تحقیق، تصنیف و ترجمہی عارف نوشاہی. ترجمہ با ھمکاری شعیب احمد. اسلامآباد: پورب اکیڈمی. ۲۰۰۹م.
۴۷ ۔ فہرست مخطوطات آزاد (فھرست مشروح نسخہھای خطی فارسی،عربی و اردوی مجموعهی محمدحسین آزادِ کتابخانهی دانشگاه پنجاب لاہور) تألیف عارف نوشاہی و محمد اکرام چغتائی. لاہور: شعبۂ اردوی اورینٹل کالجِ پنجاب یونیورسٹی. ۲۰۱۰م.
۴۸۔ تذکرهی نوشاہیہ (در شرح حال حضرت سید حاجی محمد نوشہ گنج بخش قادری «درگذشتهی ۱۰۶۴ھ»؛ مشایخ، اولاد و خلفای او) تألیف محمد حیات نوشاہی. با ترجمهی اردو و شرح حال مؤلف از سیدشریف احمد شرافت نوشاہی. تصحیح، تدوین، مقدمہ و تعلیقاتِ عارف نوشاہی. اسلام آباد: ادارهی معارف نوشاہیہ. ۲۰۱۰م.
آثار زیر چاپ:
۱۔ کتابشناسی آثار فارسی چاپ شدہ در شبہ قارہ (از آغاز صنعت چاپ تا سال ۲۰۰۵م) در سہ جلد. تہران: مرکز نشر میراث مکتوب. (فارسی)
۲۔ فہرست نسخہھای خطی فارسی کتابخانهی مرکزی دانشگاہ پنجاب لاھور. تالیف عارف نوشاہی. تہران: مرکز نشر میراث مکتوب. (فارسی)
۳۔ فھرست نسخہھای خطی فارسی آرشیف ملی پاکستان در اسلام آباد. تالیف عارف نوشاہی. تہران: مرکز نشر میراث مکتوب.
۴۔ ثواقب المناقب اولیا اللہ
۵۔سیاہ بر سفید (یادداشت ھا، خاطرہھا و نکتہھا دربارهی نسخہھای خطی). تالیف عارف نوشاہی. تہران: مرکز نشر فھرستگان.
۶۔ در کوی خلیل (خاطرہھا دربارهی استاد خلیلاللہ خلیلی و برخی از یادداشتھای او). دوشنبه: انجمن فرهنگی و کتابخانهی استاد خلیلی.
۷۔ یار آشنا. نوشتهی استاد خلیل اللہ خلیلی. بہ حواشی و مقدمہی عارف نوشاھی. لاھور: اکادمی اقبال پاکستان. |
