در کشور افغانستان، که تقریبا 99 فیصد آن را مسلمانان تشکیل می دهند، از موجودیت یهودیان از گذشته ها بدین سو ذکر به عمل آمده است.

بعد از اساس گذاری کشور اسرائیل در سال 1948 میلادی و دادن حق مهاجرت به تمام یهودیان جهان به مملکت اسرائیل در سال 1951 میلادی تقریبا 5000 یهود افغانی ترک افغانستان نموده به خاک اسرائیل مهاجرت نمودند. امروز در کشور اسرائیل تقریبا 10.000 یهود افغان زندگی می نمایند. و در شهر نیویارک ایالات متحدهٔ امریکا همین اکنون تقریبا 200 فامیل یهود افغانی زیست دارند.

 

در زمان لشکر کشی نظامی شوروی سابق از موجودیت تقریبا 300 یهود در افغانستان خبر داده شده است، که تعداد آنان در سال 1996 میلادی به 10 نفر کاهش یافت. این ها همه اهالی شهر کابل بودند. در زمان حکومت طالبان صرف دو فرد یهودی مذهب در شهر کابل اقامت داشتند: اسحق لیوی و زیبلون سیمنتوف.

 اسحق و زیبلون، که هر دو با هم در یگانه عبادت گاه یهودیان افغانستان در شهر کابل در کوچهٔ گل ها (گلفروشی) زندگی می کردند، در آغاز آشنایی شان همکاران خوب و صمیمی بودند و همدیگر را مشترکانه مؤظف به نگهداری و مراقبت از عبادت گاه شان، که در 29 ماه مارچ سال 1966 میلادی برای نخستین بار افتتاح شده بود، و کتاب مقدس تورات موجود در عبادت گاه شان می دانستند، که قدمت این تورات دستنویس به 400سال قبل می رسد.

بعد از مدتی این هر دو به دشمنان سر سختی مبدل شدند، که بالمقابل سعی و تلاش نابود ساختن همدیگر را داشتند. در زمان طالبان، که اسحق هنوز حیات داشت، این ها همدیگر را متقابلا نزد مقامات مربطٔ حقوقی آن زمان معرفی و متهم به دزدی کتاب مقدس تورات نمودند. نتیجهٔ این اتهامات بالمقابل این بود، که هر دو به واسطٔ طالبان دستگیر و زندانی شدند.

 

در سال های 60 میلادی تنها اسحق مسوولیت مراقبت و مواظبت از عبادت گاه یهودیان شهر کابل را عهده دار بود. در سال 1998 میلادی مقام مسوول اسرائیلی از عبادت گاهان یهودیان خارج از اسرائیل زیبلون را به سبب کهن سالی اسحق به افغانستان فرستاد، که بعد از مدتی کوتاهٔ از اسحق خواهان ترک افغانستان شد، به دلیل اینکه ماه های سرد زمستان کابل برای یک مرد کهن سال مانند او طاقت فرسا است و هم از دیدگاه او مصروفیت شخصی اسحق، که به خانم های مسلمان شهر کابل از آیندهٔ شان خبر می داد و به خانمان ازدواج شده مشروبات مخصوصی را جهت افزایش عشق و علاقهٔ شوهران شان تهیه می دید، خلاف اصول و اساسات مذهب یهودی بود. 

 

اتهامات متقابلهٔ این هر دو سبب شد، که در جریان زمان حبس شان برای اولین بار طالبان وارد عبادت گاه یهودیان در شهر کابل شده و اجناس پر بهایی را مانند چهار دانه زنگ مسی و یک خط بر گرانقیمت مسی را به غارت ببرند. بعد از رهایی از حبس زیبلون کوشش خروج کردن کتاب مقدس تورات را از افغانستان نمود و به دلیل آشفتگی اسحق، که او را دوباره نزد مقامات حقوقی آن زمان متهم به دزدی و فروش کتاب مقدس نمود، یک بار دیگر هر دو به واسطٔ طالبان دستگیر و زندانی شدند. این بار طالبان از موقع استفاده نموده کتاب تورات را به غارت بردند، که از آن زمان تا اکنون لادرک می باشد. قرار ذکر زیبلون یگانه شخصی، که می تواند از موجودیت این کتاب قدیمی و پر ارزش اطلاع داشته باشد، طالبی به اسم خیرالله خیرخواه است، که همین اکنون در زندان گوانتنمو ایالات متحدهٔ امریکا زندانی می باشد.

 

بعد از در گذشت اسحق در ماه جنوری سال 2005 میلادی تا امروز زیبلون سلطنت کنندهٔ یکتا و یگانهٔ عبادت گاه یهودیان افغانستان در شهر کابل می باشد. او هم آخرین یهود افغانی مقیم در افغانستان است.

زیبلون در سال 1960 میلادی در شهر هرات متولد شد، که زمان طفولیت و نو جوانی اش را هم در آنجا به سر برده می باشد. در شروع سال های 90 میلادی او مهاجر به کشور ترکمنستان شد، که در آنجا هم با خانمش، یک یهود ترکمنی، آشنا و ازدواج نمود. بعد از مهاجرت خانمش با دو دختر اش به کشور اسرائیل در اخیر سال های 90 میلادی دو باره به افغانستان بر گشت. در شهر کابل قبل از، از دست دادن اموالش در زمان حکومت طالبان مصروف شغل قالین فروشی بود.

 

او امروز از کمک های یهودیان اسرائیلی به تنهایی در شهر کابل زندگی می کند و با وجود یهود بودنش با خود عهد نموده، که کشورش را تا آخرین لحظٔ حیات ترک نکند، به دلیل افغان بودنش. ولی بعد از مرگ اش می خواهد مانند اسحق در کشور مقدس اسرائیل به خاک سپرده شود.

 

اختلافات و داد و گرفت های اسحق و زیبلون، که بر اساس گذارشات خبرنگاران امریکایی، که در آغاز سال های 2000 میلادی عساکر امریکایی را همراهی می کردند، برسر زبان ها افتاد، یک درامه نویس امریکایی را به اسم جان گرین فلد و یک شخصی اهل انگلستان را به اسم مایکل فلکسر وادار به درج دو پارچهٔ تیاتری ساختند.

جان گرین فلد پارچهٔ نوشته شده اش را، که به نام The Last Two Jews of Kabul می باشد، در سال 2002 میلادی در شهر نیویارک ایالات متحدهٔ امریکا به نمایش گذاشت. و در سال 2006 میلادی اثر مایکل فلکسر به نام My Brother's Keeeper به معرض نمایش قرار گرفت.

 

این هر دو پارچهٔ تیاتری به سبب جالب بودن شان و به ندرت به مشاهده رسیدن همچو اختلافاتی میان یهودی مذهبان مورد علاقه و دلچسپی زیادی تماشاچیان قرار گرفت و به اسحق و زیبلون آورندهٔ شهرتی در جهان غرب شد،که گمان آن هم نمی رفت.  

 

آرزو پوپل

کلن - جرمنی

اپریل