|
همه مطلع میباشیم که استاد قاسم افغان در طول حیات هنری اش ، تعداد زیادی از علاقمندان موسیقی را به شاگردی پذیرفت. اکثرشاگردان ایشان اهل خرابات بودند. درجمله شاگردان استاد، محمد صابر یکی دیگر از شاگردان ممتاز وی بود که سال های ازطریق هنرموسیقی درخدمت مردم قرار داشت .
محمد صابر،پسر محمد عمر رباب نواز ( با مرحوم استاد محمد عمر رباب نواز اشتباه نشود) خواهر زادۀ استاد نتو هنرمند شناخته شده کشور می باشد که درسال 1297 هجری خورشیدی درکوچه خواجه خوردک کابل یا خرابات امروزی چشم به دنیا کشود .
دوران کودکی را درجمع خانواده هنرمندش گذشتانده شامل مکتب شد . درپهلوی درس وتعلیم نخست نزد پدرش محمدعمر رباب نواز اساسات موسیقی را نیز آموخت. پدرش محمد صابر را نزد استاد قاسم افغان که درآن زمان ممتاز ترین استاد کشور بود برده وبه شاگردی نشاند تا موسیقی را به صورت اساسی بیاموزد بعداز مراسم« گر» مانی محمد صابر به آموختن موسیقی پرداخت .
چون محمد صابر از آواز خوبی برخوردار بود وهم درپهلوی کثرت وریاضت موسیقی، تعلیمات را به مکتب نیز ادامه میداد از سواد خوبی برخوردار بوده وبه اشعار شعرای پیشین مثل مرزا عبدالقادر بیدل ، حافظ شیرازی ، سعدی ، شیخ عطار وهم شعرای معاصر چون شایق جمال و عشقری علاقه فروان داشته وغزل های ناب را از دیوان شان یادداشت نموده به حافظه می سپرد و در قالب راکهای که از استاد خویش آموخته بود به صدای رسا می خواند .
محمد صابر برعلاوه موسیق ، به پیشه های دیگر هم دست زد واز استادان وکسبه کاران آن زمان چیزهای آموخته ومدتی هم مشغول کار ، در رشته های بوت دوزی، خیاطی و بافت بود . « 1 »
محمد صابر از آوان فعالیت رادیو کابل وقت همکاری هنری اش را با رادیو آغاز نموده و در پهلوی دیگر هنرمندان آن زمان برنامه های هنری اش را ازطریق امواج رادیو به گوش شنونده گانش می رساند و مردم نیز به آواز محمد صابر علاقه مند بودند.
در زندگی صابر موضوعی دلچسپ وجود دارد که آن را می نویسیم :
در آوان جوانی، صابر با یک دختری آشنا شده و ازدواج نمود . خانواده دختر که درآن زمان ازجمله دولتمداران وقت بود، به آن ازدواج راضی نبودند. بنابر آن موضوع را به مقامات بلند دولتی وقت رسانیدند . سردار هاشم خان به قوماندان امنیه وقت که طره باز خان بود هدایت داد درصورتیکه صابر خانمش را طلاق بدهد خوب ، در غیر آن به دستیگری صابر پرداخته او را راهی زندان کنند.
محمد صابر نخواست خانمش را طلاق بدهد ومدت زیاد در زندان دهمزنگ محبوس ماند . پدر نگارنده درآن وقت درجمله محبوسین سیاسی در زندان دهمزنگ بود، می گفت که شب های جمعه محمد صابر باجمع ازمحبوسین سیاسی در زندان دهمزنگ محفل موسیقی را نیز برپا می کرد و غزل ها ی ناب را باآواز بی نهایت زیبا ، گیرا و به اصطلاح هنرمندان موسیقی« سوریله » وبا همان شور جوانی که داشت می خواند . تا اینکه با میانجگری استاد قاسم افغان ، محمد صابر را مجبورساختند که خانمش را طلاق بدهد. زمانیکه محمد صابر بدون رضایت از خانمش جدا شد ، همان روز از زندان رهایی یافت . « 2 »
استاد محمد صابر درطول عمرش پنج بار ازدواج نموده بود وصاحب دوازده فرزند بود که هیچ کدام از فرزندان محمد صابر به هنر موسیقی روی نیاوردند زیرا خواست پدرشان چنین بود.
محمد صابر برعلاوه که به غزل خوانی مهارت زیاد داشت ، آهنگ فلکلوریک را نیز به آب وتا بش می خواند که ازجمله میتوان از آهنگ مشهور « علم گنج » نام برد .
درمحافل عروسی آهنگ های فلکلوری « آهسته برو » ، « بادا بادا الهی مبارک باده » و آهنگ « حنا بیارید » به سبک مخصوص خودش می خواند به گفته استاد عبدالوهاب مددی محمد صابر یگانه شاگرد استاد قاسم افغان بود که کمتر دنباله رو سبک استادش بود بلکه طرز وسبک به خصوص خودش را داشت .
استاد محمد صابر درمیان هنرمندان حرفه یی خرابات شاگردی نداشت ولی بعضی ازهنرمندان مانند عبدالله ریحان ، اسماعیل چاریکاری ، ونور محمد شوقی از وی استفاده های هنری نموده وبه سبک محمد صابر هنر نمایی می کردند.
محمد صابر درداخل کشور به خصوص درشهر کابل علاقمندان بسیار داشت وهم دربسا از ولایات کنسرتهای نیز اجرا نموده است و یک بار هم به کشور هند سفر هنری داشت . « 3 »
وبالاخر محمد صابر این هنرمند توانا در ماه قوس 1366 هجری خورشیدی به اثر بیماری طولانی درشهرکابل وفات نموده و درشهدای صالحین محترمانه به خاک سپرده شد خدواند بیامرزدش .
رویکرد ها :
1 ) سرگذشت موسیقی معاصر افغانستان نوشتۀ : استاد عبدالوهاب مددی
2 ) خاطرات مرحوم محمد اکبر اختر « پدر نگارنده »
3 ) قانون طرب : تالیف استاد محمد حسین سراهنگ . |
