کابل ناتهـ، Kabulnath

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Deutsch
هـــنـــدو  گذر
آرشيف صفحات اول
همدلان کابل ناتهـ

دريچهء تماس
دروازهء کابل

 

 

 

 
 
   


استاد عبدالمحمد هماهنگ
هنرمندی که نیم قرن هنرنمایی کرد

حیدر اختر
 
 
 


چشمان دوستداران موسیقی در افغانستان وبه خصوص در خارج از کشور پراشک شد و دلهای شان تپیدن گرفت تا خبرمرگ آخرین قافله سالار موسیقی غزل افغانستان یعنی استاد عبدالمحمد هماهنگ را ازطریق رادیو ها ویا تلویزیون های شان شنیدند.
این تنها خرابات و خراباتیان نیست که درماتم وسوگ نبود استاد بزرگ موسیقی نشسته اند بلکه تمام دوستان وعلاقمند هنر وآواز استاد هماهنگ درسراسرجهان اندوه گین شده اند.
هنردوستان ، درطول چند سال شاهد فروریزی پایه ها و دیوار های خرابات هستند که یکی پی دیگری ازبین رفته و استادان مشهور ونامدار موسیقی ما جای شانرا خالی گذاشتند.
بازهم شندیم که خرابات درسوگ نشسته ویکی دیگر از هنرمندان والایش را از دست داده است که جایش برای همیشه درجمع هنرمندان خالی خواهد بود
حاجی عبدالمحمد ویا بهترگفته شود استاد عبدالمحمد هماهنگ نام آشنا وپرآوازه برای همه علاقمندان هنرموسیقی بوده و می باشد. وی بیشتر از نیم قرن است که با صدای صاف و رسای خویش دردل مردم جا داشته و دارد .
عبدالمحمد مشهور به بچه طلا درسال ۱۳۱۶هجری خورشیدی در گذر خواجه خوردک یا خرابات امروزی دیده به جهان کشود. پدرش طلامحمد نام داشت از اینرودرآغاز، دربین دوستان و هم درگذر خرابات بنام « عبدالمحمد بچه طلا» یاد می شد.
پدر هماهنگ در آغاز آوازخوانی می کرد و بعدها منحیث دلبربا نواز درگروه های هنری سهم می گرفت. زمانی که عبدالمحمد دوره طفولیت راگذشتاند پدرش وی را نزد محمد غازی جهت فرا گرفتن هنرطبله نوازی به شاگردی نشاند و بیشتر از چارسال باانگشتان کوچکش بروی زیر وبم طبله هنر آفرینی کرد، زیر ا پدر ش می دانست که یک هنرمند به خصوص هنرمندی که بخواهدسراینده شود نخست باید به تال های طبله بلدیت داشته باشد و موقع خواندن بداند که طبله نوازکدام تال را مینوازد ویا آهنگ که می خواند با کدام تال خوانده شود ویا به اصطلاح می چسپد .
عبدالمحمد مشهور به بچه طلا نخست نزد استاد رحیم بخش زانوزد وازآن استادگرامی چیز چیزی را فرا گرفت . مدتی زیادی دوام نکرد که وی به حلقه شاگردان استاد شیدا پیوست واستاد شیدا از آواز ر سای عبدالمحمد حظ می برد بنا تخلص « شیدایی » بروی گذاشت ومدت زیادی بنام عبدالمحمد شیدایی هنرنمایی کرد. سرانچام عبدالمحمد نزد استاد محمد حسین سراهنگ سرتاج موسیقی افغانستان « گر » ماند واستاد سراهنگ تخلص هنری اش را از « شیدایی به هماهنگ » تبدیل نمود و تا اخرین روزهای که استاد حیات داشت ازوی استفاده کرد وبه معلوماتش دربخش موسیقی کلاسیک به خصوص در غزل خوانی افزود
خوب به خاطر دارم که دریکی ازمحافل موسیقی که درکوچه خرابات کابل برپا شده بود و درآن محفل استاد فتح علی خان نیز حضور داشت درجمع هنرمندانی که مجرایی دادند یکی هم عبدالمحمد هماهنگ بود که راگی را به زیبایی خواند که مورد علاقه شرکت کننده گان محفل قرا گردید وزمانی که هماهنگ ستیژ را ترک می گفت ، استاد فتح علی خان بغل را باز کرده هماهنگ را درآغوش کشیده وهنرش راتحسین کرد « ۱ »
عبدالمحمد هماهنگ بعداز آنکه فریضۀ حج را ادا نمود بنام حاجی هماهنگ شهرت یافت . با اجرای آهنگ های شاد درمحافل خوشی هموطنان ومجالس رسمی روزبروز دردل مردم جا پیدا می کرد و به علاقمندانش افزوده میشد. حاجی عبدالمحمد هماهنگ طی مصاحبۀ که بایکی از بر نامه ها گفته بود که زمانی دولت درکابل آزادی زنان را اعلام داشت و زنان می توانستند بدون چادری دراجتماع داخل شوند وی درهمان روز درباغ زنانه کابل برنامه داشت و وی ازطریق مکروفونی که دراختیار داشت این آزادی را برای خانم ها تبریک گفت بود . « ۲ »
عبدالمحمد هماهنگ در طول فعالیت های هنری اش از مقام وزارت اطلاعات و فرهنگ و رادیو افغانستان به اخذ جوایز هنری نایل آمده است .
۱) جایزه درجه دوم در آوازخوانی کلاسیک درسال ۱۳۳۶ هجری خورشیدی از وزارت مطبوعات وقت .
۲) جایزه درجه اول در آوازخوانی فولکلوریک درسال ۱۳۴۲ از ریاست رادیو افغانستان .
۳) جایزه هنری به اساس آرای مردم درسال ۱۳۴۷ هجری خورشیدی از رادیو افغانستان
۴) جایزه اول آوازخوانی درماه اسد سال ۱۳۶۲ هجری خورشیدی از کمیته دولتی کلتور رژیم وقت . « ۳ »
به یاد دارم که درسال های ۱۳۴۸ هجری خورشیدی رادیو افغانستان برنامه موسیقی غزل داشت و دراین برنامه هنرمندان ممتاز به رادیو افغانستان آمده و برای نیم ساعت غزل های ناب را ثبت می کردند و این برنامه بعداز ختم اخبار فارسی یعنی حوالی ساعت ۹ شب ازطر یق امواج رادیو انتشار می یافت
دریکی از روزها نوبت استاد عبدالمحمد هماهنگ بود که جهت ثبت به رادیو بیایید حاجی عبدالمحمد هماهنگ درحالی که چپن سبز وپیراهن دنبان سفید دربر داشت وارد استدیو های رادیو شد درحالیکه چشمانش اشک آلود بود به متصدی برنامه گفت که امروز من غزل نمی خوانم بلکه می خواهم آهنگ فلکلوری « آهسته برو » و هم یک چاربیتی « شمالی » را می خوانم .
متصدی برنامه قبول کرد و استاد عبدالمحمد هماهنگ درحالیکه چشمانش پرنم بود با یک سوزی که در دل داشت این دو آهنگ را خواند و چه زیبا خواند که تا امروز در آرشیف رادیو افغانستان موجود است . « ۴ »
استاد عبدالمحمد هماهنگ به اثر جنگ های داخلی افغانستان را ترک گفته به کشور همسایه پاکستان مهاجر شد .در ایام مهاجرت هم مردمش را فراموش نکرده جهت اجرای کنسرت ها به کشور های امریکا ، آلمان ، استرالیا ، فرانسه ، هالند ، کانادا ، پولند و مسکو سفر نموده و کنسرتهای را اجرا نموده است .
باشرایط نسبتا بهتری که بعداز سال ۲۰۰۱ نصیب افغانستان شد وباره به افغانستان برگشت ولی خیلی ضعیف وناتوان ، هماهنگ دیگر آن شوریدی سابق را نداشت زیرا مشکلات مهاجرت همه چیز را از وی گرفته بود مریض وعلیل شده بودسه سال قبل نسبت مریضی قلبی که حاید حالش شده بود جهت تداوی به هندوستان رفت و بعداز عملیات قلب دوباره به وطن برگشت . ولی مریضی قلبی و شگر دامنش را رها نکرد تا اینکه شب۱۷جوزای سال ۱۳۹۱ مطابق۶ جون ۲۰۱۲ میلادی داعی اجل رالبیک گفته وبه روز پنجشنبه ۱۸جوزا درشهدای صالحین محترمانه بخاک سپرده شد روحش شاد باد.

رویکرد ها :
۱) خاطره نویسنده .
۲) مصاحبه استاد هماهنگ با رادیوبی بی سی
۳) سرگذشت موسیقی معاصرافغانستان نوشته استاد مددی
۴) خاطره نویسنده .

 

بالا

دروازهً کابل

 

شمارهء مسلسل ۱۶۹،          سال    هشتم،                    جوزا   ۱۳۹۱ هجری خورشیدی                    اول جون ۲۰۱۲ عیسوی