حدود دو، سه سال قبل بود که اثرتاریخی انگیزنده و آموزنده یی بنام " از خاطراتم" را دریافتم  و آنرا دران موقع، با ولع و اشتیاق فراوانی مطالعه کردم، زیرا اثر مزبور به قلم یکی از فرزندان مغضوب   و غمدیده ی میهنم ( جناب خالد صدیق چرخی )، نگاشته شده بود.                                            

آری ! وقتی ذکری از " چرخی " و " چرخی" ها بر زبان هم وطن  و یا روی صحایف کتب تاریخی سرزمین خونبارم میرود؛  دو دنیا و دوجبهه ی متضاد سیاسی و انسانی بر لوح اندیشه و خاطره ی ما  نقش می بندد:  استبداد کورو بی لگام یک رژیم سیاسی غیر مردمی و مظلومیت یک خانواده ی بزرگ و خدمتگزار مردم .  درون این دو جبهه ی ترسناک و عبرناک را وقتی میتوان دید و شناخت که به رویداد های تاریخی دهه ی دوم  و اوایل دهه ی سوم قرن بیستم ( دوران زعامت اعلیحضرت امان الله خان، فرمانروایی حبیب الله کلکانی و حکومت خاندانی نادرشاه و برادرانش)  مورد کنکاش قرار داده شود.      

بهرحال، برای نسل درد مند و بی سرنوشت  امروزین میهن ما و نسل  فردایی که حتماً به جُست و جوی حقایق و اصل چگونه گی رویداد های سیاسی – تاریخی قرن رفته ی سرزمین پدری شان خواهند پرداخت، جای مسرت خواهد بود  که خاطرات زنده مانده های دوران استبداد ، حقیقت جریانات تاریخی ،  اسناد و وثایق  پنهان مانده و کتمان شده  قدم به قدم  و سال به سال نگاشته شده و به چاپ میرسند تا خلا های ایجاد شده ی تاریخی کشورعزیزما،  تا جای ممکن ، پُرساخته شود.                          

بهمین اساس، خوشبختانه اخیراً، کتاب دو جلدی دیگری از سوی جناب خالد صدیق چرخی فرزند زندان دیده و مقهور روان شاد  جنرال غلام صدیق خان چرخی ، یکی از شخصیت های شناخته شده ، نیکنام و خدمتگزار مردم افغانستان که به تعداد یکهزارصفحه را احتوا نموده  است ، تحت عنوان " برگی چند از نهفته های تاریخ در افغانستان "، با قطع و دیزاین موزون  و صحافت بسیار زیبا و پشتی رنگه، به به تیراژ یکهزار جلد در ایالات متحده ی امریکا بچاپ رسیده است .                                        

جناب خالد صدیق چرخی در آغازین صفحات اثر بکر و پُرمحتوای خویش چنین مینگارد: "  این برگها را اهدا میکنم اولتر از همه به مرحومۀ مغفوره، بی بی مریم  ملقب به کوکوجان، همسر عمویم غلام نبی خان چرخی، بنیانگذار دبستان آموزشی برای اولاد صفیر خانوادۀ چرخی در زندان و بعداً به همه مادران دودمان چرخی و مادران سایر خانواده هاییکه در زمان استبداد، عزیزان شان را از دست داده اند، ولی در راه تربیه و تعلیم فرزندان خویش، از هیچ گونه سعی و مجاهدت مضایقه نفرموده اند. "

مؤلف گرامی ، اثرش را به شش فصل و بدین گونه تقسیم نموده است : جنگ های سه گانۀ افغان و انگلیس، نگاهی به دورۀ پادشاهی اعلیحضرت امان الله خان، سلطنت امیر حبیب الله (خادم دین رسول الله)، سلطنت نادر شاه، کشته شدن نادر شاه و رویداد های بعدی و تبعید شدگان.                         

درتحت هر فصل ِ این اثرارزشمند، مطالب ِجالب، مستند، تکان دهنده ، عبرت انگیز و تا حد زیاد، بکر و تازه درج گردیده است .                                                                                         

مؤلف عزیز، در پایان مقدمه ی فشرده یی که نگاشته است ، بیت زیبا، بمورد و پیام بخش  " صائب تبریزی " را چنین آورده است :  هشدار که چون بلبل ما بال فشا نَد   از صد قفس آواز پرَ و بال برآید.

پژوهشگرفرهیخته ی کشور ما ( جناب نصیر مهرین) که اهتمام این اثرماندگار را بعهده داشته است ، درجایی از یادداشت خویش پیرامون این اثر، چنین مینگارد :  " ... آوردن نکات تازه و جالب، ناگفته و ناخوانده هایی که پیرامون سرنوشت آزار دیده گان و قربانیان استبداد درین کتاب  آمده اند، آنچه  پیرامون مناسبات حکومت محمد نادرشاه و نامداران خانوادۀ چرخی میخوانیم، قدم  دیگری پنداشته میشود که به سوی اهمیت بررسی تاریخ استبداد و مضار آن برداشته شده است .درین راستا سزاوار یاد آوری است که اندک اندک از ریشه های نهفته و نخشکیده در تاریخ ما ، برگهای حقایق جوانه میزنند، هر اندازه این نهفته ها آشکار میشوند، عمر پذیرش و پذیراندن تحمیلی تاریخ مجعول به نزدیک های پایانی اش می رسد. "                                                                              

من که یکی از مشتاقان سر سخت کنَد و کاو در درون رویداد های تاریخی ، کشف حقایق و بیرون کشیدن حقیقت های پنهان ساخته شده  از عمق به سطح هستم، وقتی این اثر تازه را مرور کردم، واقعاً  به مطالب و موضوعاتی برخوردم که در سایر آثار چاپ شده  پیرامون مقطع جالب و اما خونین دهه ی دوم و سوم قرن رفته ی سر زمینم نیافته و نخوانده بودم. به ویژه که گفته اند؛  آن اثر تاریخی ارزش مضاعف دارد که یا مؤ رخ  درجریان حوادث تاریخی نفس کشیده و حضور داشته باشد و یا اتکای اثر تاریخی را، اسناد و وثایق قابل قبول  تشکیل دهد. حال،  خوشبختانه اثرکسی را میخوانیم که خودش درسن کودکی ( شش ساله گی )، با مادر و خواهر و برادر و حتا خدمه های خانواده و طفلکان شیرخواره به حکم حکمران قهار و سنگدل روز گار، به زندان افگنده شده و حدود بیست سال از عمر عزیزش را بدون اندکترین جُرم و گناهی ، درکمال معصومیت، درقفس محکومیت سپری کرده است .  

یکی از مزیت های قابل توجه این اثر، علاوه از بیان چگونه گی زجرهای وارده بر اعضای خانواده ی خودش و دیگران، درج زنده گینامه ی تعداد زیادی از روشنفکران آگاه، آزاده، وطنپرست و مبارز ضد استعمار انگلیس مانند شیهد انجنیر شیر محمد، شهید علی اکبرخان غندمشر، محمود خان هم صنفی عبدالخالق (قاتل نادرشاه )، غلام حیدر خان، محمد حسین خان، محمد اکبر خان، سعدالدین خان بها، سید احمد خان غند مشر، محمد یوسف رشاد، محمد غوث رشاد، محمد ناصر رشاد ، قوماندا سید امیرخان، عبدالله خان منصوری، سرور جویا، عبدالغفور خان توخی، غازی میرزمان خان کنری، غلام فاروق خان تلگرافی، محمد انوربسمل، محمد ابراهیم صفا، محمد اسماعیل سودا، محمد اکبراختر، شیون کابلی  و ده ها تن دیگرمیباشد که برای نسل جوان امروز و محققان و پژوهشگران ما بسیار جالب و مفید خواهد بود. 

جناب خالد صدیق چرخی، آدرس آتی را در صفحه ی پایانی اثر پرُ محتوای خویش درج نموده است :

  Web: www.khaledsiddiq.com

    Facebook : khaled Siddiq

درحالیکه نشرو پخش این اثربسیار ارزشمند تاریخی را برای مؤلف گرامی و هموطنان عزیز تبریک عرض میکنم، امید وارم تشنه گان حقایق تاریخی سرزمین باستانی ما افغانستان، بتوانند آنرا دریابند و از مطالعه ی آن مستفید گردند.  (پایان)