یادداشت:

این گزارش روزنامه وال استریت جورنال، پرده از روی یکی از جدی ترین و تکان دهنده ترین موضوعات بر می دارد، فساد  و غفلت در شفاخانه نظامی محمد داود خان یا همان چهار صد بستر سابق. این در حالی که سربازان رشید این سرزمین با جان بازی و فداکاری در سنگرهای دفاع از نوامیس و عزت افغانستان، حاضر به هرگونه قربانی اند، برای سرقوماندان اعلی قوای مسلح افغانستان، مقام ها در وزارت دفاع افغانستان و نیز برای داکتران و نرس های ما در این شفاخانه خجالت آور است که با چنین روشی با قهرمانان این سرزمین برخورد کنند. حتا اگر این گزارش حاوی حقایق کامل نباشد، بر رییس جمهوری افغانستان به عنوان سرقوماندان اعلی قوای مسلح افغانستان و مقام ها در وزارت دفاع است تا در این رابطه بیشتر تحقیق کنند و کسانی را که چنین خیانتی را مرتکب شده اند طبق قانون مجازات کنند تا دیگر از این گونه حوادث تکرار نگردد.

کابل – ماموران امریکایی مستقر در بزرگترین شفاخانه نظامی افغانستان که در آنجا به عنوان مربی خدمت میکنند، سال قبل به کشف موضوع تکاندهنده ای دست یافتند: روزانه ده ها سرباز مجروع و آسیب دیده بخاطر عفونت های ساده و جزیی و حتا تحمل گرسنه گی به هلاکت می رسند، زیرا شماری از داکتران و نرس های رشوه خوار در بدل مراقبت های ابتدایی و غذا از آنها تقاضای اخذ رشوه می کنند.

گزارش حاضر جزییات تازه همراه با شواهدی است که از دیر زمان در ارتباط با سو اداره در شفاخانه نظامی محمد داود خان وجود دارد.  بخش بیشتری از مصارف این شفاخانه که شامل تادیه معاشات و تجهیزات میگردد، از پول مالیه دهندگان امریکایی پرداخت می گردد. 

با وجود کشف و اعلام این موضوع توسط مقامات امریکایی، وضعیت مرگبار بیماران این شفاخانه برای چندین ماه متوالی ادامه یافت، چون مقامات افغان پیوسته به رد این موضوع میپرداختند و در مقابل فشار مقامات امریکایی بخاطر اجرای اقدامات جدی در این رابطه، مقاومت می نمودند. این بود که برخی اسناد و شواهد از سوی نشریه  وال استریت جورنال به نشر رسید.

چشم پوشی مقامات ارشد افغان از این غفلت های مرگبار شفاخانه نظامی، نشاندهنده عمق ریشه های فساد در اداره رییس جمهور حامد کرزی است، هم چنانکه این موضوع توانایی های واشنگتن را در امر مهار کردن این وضعیت، نیز با سوال مواجه می کند.  مشاورین امریکایی از آن زمان تا کنون در پی بهتر ساختن وضع این شفاخانه اند.

به عنوان نمونه یک افسرپولیس به نام علی نور حضرت که در پاییز سال قبل در اثر حمله راکتی طالبان جراحت برداشته بود، در این شفاخانه بستری شد. وی را در آغاز داکتران امریکایی تحت مداوا قرار داده بودند. بر اساس اظهارات برادرش، وی آخرین روزهای زندگی اش را با گرسنگی گذرانده بود، تا موقعی که برادرش تکه زمینی را که یگانه منبع درآمد خانواده بود، به فروش رسانید تا به نرس ها و داکتران شفاخانه به خاطر مراقبت و غذا رشوه بپردازند. در عکس های بدست آمده علی  با تن نحیف و استخوانی دیده می شود که چشمانش از شدت درد سنگین به نظر می رسند. اسناد دولتی نشان میدهد که وی به تاریخ 27 دسمبر وفات یافته است.

در اسنادی که تاریخ پنجم نومبر را در خود دارد و به واسطه مربیان امریکایی مستقر در شفاخانه نظامی در ارتباط با سو استفاده و فساد در این مرجع تهیه گردیده است، چنین مواردی در مورد حضرت تذکر یافته است:  «سو تغذیه و گرسنگی»   و  «غفلت عمدی».

شیر حضرت برادر علی اظهار می دارد آنچه در شفاخانه نظامی محمد داود به وقوع پیوسته است، سبب شده تا خویشاوندانش در ولایت مشرقی ننگرهار،  به پیوستن به نیروهای امنیتی افغان علاقه ای نشان ندهند. وی ابراز می دارد: «وقتی برای ما خدماتی موجود نباشد، چرا ما برای کشورمان خدمت نماییم؟ »

مسایل عاطفیی از این دست پرسشی را مطرح میسازد که چگونه ارتش نوپای افغانستان پس از خروج قسمتی از نیروهای امریکایی در سال 2014، با شورشیان طالب به مقابله برخواهند خواست؟

شفاخانه نظامی محمد داود که یکی از بزرگترین مراکز طبی اردو در افغانستان است، در حال حاضر در تبانی با مرکز طبی ارتش والتر رید  در ایالات متحده امریکا فعالیت می نماید.

بر اساس اظهارات یکتن از مربیان امریکایی مستقر در شفاخانه محمد داود، در اوایل سال 2006 مقامات امریکایی شواهدی را بدست آوردند که نشاندهنده نواقص کاری شدید در این شفاخانه بود، به شمول مواردی که نشان می داد بیماران  دچار سؤ تغذیه شدیدی اند. وی به اظهاراتش می افزاید که ما دریافت هایمان را به وزارت دفاع ملی افغانستان گزارش دادیم، اما هیچ عملکردی در راه بهتر سازی وضع در این شفاخانه انجام نگرفت.

در سال 2008، بر اساس اسناد تهیه شده از سوی بخش تعلیمی ناتو در افغانستان، برخی داکتران ادعا نمودند که مدیران و مجریان شفاخانه به بیماران مورفینی را می دهند که کیفیت بدی دارد. پسانتر این موضوع با دریافت مورفین تقلبی آشکار گردید و روشن شد که ادویه با کیفیت امریکایی در شفاخانه محمد داود با این ادویه بی کیفیت تعویض شده است.

بخش تعلیمی ناتو در افغانستان که از سال 2009 توسط جنرال ارتش ایالات متحده امریکا ویلیام کولدویل به پیش برده می شود، تنها در سال جاری 11.6 بیلیون دالر امریکایی را به غرض احیای اردوی ملی و پولیس ملی افغانستان به مصرف رسانیده است.

بر اساس نتایج بدست آمده در اواسط سال گذشته، یکی از مشکلات بزرگ فرا راه مقامات امریکایی در شفاخانه محمد داود حضور جنرال جراح احمد ضیا یفتلی که تعلقات سیاسی با حلقه های قدرت در افغانستان داشت، بوده است. مقامات امریکایی در ماه می سال 2010 وی را در رابطه با ناپدید شدن ادویه شفاخانه مورد بازپرس قرار دادند و از وی تقاضا نمودند تا در این مورد تحقیق نماید. بر اساس گزارش مقامات و مربیان بخش تعلیمی ناتو در افغانستان در نهایت وی مظنون به به سواستفاده از این ادویه ها شد. سواستفاده و دستبرد ادویه این شفاخانه قبلا  از سوی اسوشیتد پرس نیز گزارش شده بود.

در ای میلی که به تاریخ 25 اگست سال 2010 از سوی جنرال جرالد کاروزه یکتن از مربیان ارشد بخش تعلیمی ناتو در افغانستان عنوانی جنرال کولدویل ارسال شده است، وی فساد موجود در سطوح افراد بالایی وزارت دفاع را  وسیع و عمیق توصیف نموده و از جنرال کولدویل تقاضا نموده تا بر وزیر دفاع فشار وارد نماید تا به آنها اجازه داده شود در زمینه های گوناگونی اقدام به تحقیقات نمایند. هم چنان در این ای میل گفته شده که تیم حقوقی تعیین شده از سوی لوی درستیز اردوی ملی افغانستان، با گشودن دوسیه ای علیه جنرال یفتلی، تحقیقاتی را در رابطه با اختلاس حدود بیست میلیون دالر از وزارت دفاع و دستبرد تجهیزات و وسایل طبی به ارزش 153 میلیون دالر امریکایی از شفاخانه نظامی محمد داود به پیش می برند.

جنرال یفتلی در طی یک گفت و شنود تیلفونی، کلیه اتهامات وارده علیه خودش را رد نمود و از اظهارات بیشتر در این مورد خودداری ورزید و افزود که وی فقط به مقامات وزارت دفاع افغانستان جوابده است و بس.

جنرال کولدویل در پاسخ به ای میل کاروزه نوشته است که دولت بایستی مسوولیت مبارزه علیه فساد در ارتش نظامی این کشور را به عهده بگیرد. هم چنان وی به اظهاراتش افزوده است که ما قادر نخواهیم بود که راه حلی برای این مشکل برای آنها بیابیم. ما فقط آنها را ترغیب خواهیم کرد تا کارهای درستی بکنند.

گفته می شود که دولت ایالات متحده در کل تلاش می کند تا دولت افغانستان را قادر به آن سازد به حل مشکلات خودش پرداخته، تا به این ترتیب یک آماده گی برای خروج مشروط نیروهای امریکایی برای سال های بعدی فراهم گردد. جنرال کولدویل در طی یک گفت و شنود اظهار داشت: « ما می توانیم ارتش قدرتمندی بنا کنیم، میتوانیم نیروی عالی پولیس را ایجاد نماییم، اما اگر ما از لحاظ قانونی صاحب صلاحیت های اجرایی نباشیم، بنا مشروعیت اجرایی در این دولت نخواهیم داشت. »

به تاریخ 14 سپتامبر جنرال کولدویل که از سوی لوی درستیز ارتش ملی افغانستان جنرال شیرمحمد کریمی همراهی می شد، به منظور ارجگذاری به سربازان مجروح از سوی دولت امریکا، از این شفاخانه دیدار کردند. این دو در پای بستر یک سرباز افغان که به حالت زار و نحیفی قرار داشت، توقف نمودند. جنرال کولدویل از این سرباز افغان سپاسگزاری نمود و جنرال کریمی مدال ارتش ایالات متحده امریکا را به وی تفویض نمود.

جنرال کولدویل اظهار داشت که من از دیدن حالت آن سرباز سخت متاثر شدم، اما تا آنزمان نمی دانستم که اهمال و غفلت در این شفاخانه بصورت سیستماتیک جریان دارد.

کسانی که در آن اتاق شفاخانه حاضر بودند می گویند دقایقی پس از آنکه جنرال امریکایی اتاق را ترک گفت، سرباز افغان که برای هفته های متوالی تغذیه نشده بود، مدال را دور انداخت.

در اگست سال 2010 گروهی از مربیان کار آزموده که شمارشان به بیشتر از بیست تن می رسید، به شفاخانه نظامی محمد داود آمدند. آنها به بخش های مختلف شفاخانه سر زدند و گروهی از کارکنان این شفاخانه را که با بیماران تماس کمتری داشتند، با کارکنان جدید تعویض نمودند.

در ماه بعدی، مربیان جدید به جمع آوری اسنادی پرداختند که وضع ناگوار و موحش شفاخانه در آنها درج شده بود. زخم های سربازان را کرم زده بود و نرس ها و داکتران از بردن بیمارانی که اعضای بدن شان قطع شده بود، به دستشویی ابا می ورزیدند و آنها برای روزهای متعددی بسترهایشان را کثیف می کردند. 

بر اساس اسناد جمع آوری شده، بسا از این بیماران در اثر عفونت های جزیی و ساده می مردند زیرا بنداژ هایشان برای هفته های متوالی تعویض نمی شد، در حالیکه حداقل چهار بیمار دیگر در اثر سوتغذیه به هلاکت رسیده اند.

بر اساس اظهارات یکتن از مربیان این شفاخانه، در سپتامبر گذشته از جنرال کریمی دعوت شد تا در شورای که تحت ریاست جنرال کانادایی، داوید نیسمیت معاون قوماندان انکشاف نظامی بخش تعلیمی ناتو، تشکیل یافته بود، حضور یابد. مقامات ناتو جنرال کریمی را وادار ساختند تا در زمینه مشکلاتی ازقبیل غیبت منسوبین اردو و ناپدید شدن ادویه این شفاخانه پاسخ دهد. اما مقامات افغان و مسوولین ارشد شفاخانه نظامی که در این جلسه اشتراک داشتند، از بحث روی مسایل مطرح شده دور می شدند و پیوسته تقاضای ارتقاع پست هایشان و دریافت معاش بیشتر را داشتند.

یک هفته دیگر نیز بدون پیشرفت گذشت و مربیان به جمع آوری شواهد و اسناد بیشتر در رابطه به اهمال و غفلت در این شفاخانه پرداختند. این شواهد شامل نمودار های طبی با جزییات بیشتر و عکس های که نمایانگر بیماران نحیفی بودند با زخم های بزرگ و عمیق ناشی از  انتظار مداوم در بستر که حتا استخوان هایشان نیز از آنها نیز به چشم می خورد، بود.  

به تاریخ 4 اکتوبر همان سال در ای میلی که از سوی یکتن از مربیان به جنرال نیسمیت ارسال شده بود از بخش مراقبت های جدی این شفاخانه چنین شکایتی درج گردیده است:  بخش ای. سی. یو یکی بخش های است که تحت تاثیر بیشتر واقع شده، جایی که عدم توازن،  خویشخوری  و نارسایی باعث وقوع مرگ بیماران بصورت روزانه می گردد، برخی مواقع چندین واقعه در روز.

بر اساس ادعای دو افسر نظامی امریکایی، در همان برج، جنرال کولدویل با جنرال عبدالرحیم وردک وزیر دفاع ملی افغانستان دیدار نمود و وی را وادار نمود تا بازجویی های جدیدی را در رابطه به کارکردهای جنرال یفتلی آغاز نماید. جنرال وردک و سخنگوی این وزارت در مقابل درخواست های مکرر، پاسخی ارایه نکردند، جز اینکه اظهار داشتند جنرال یفتلی هنوز تحت بازجویی قرار دارد.

بر اساس اظهارات یکتن از مقامات امریکایی که در این تحقیقات دخیل بود، جنرال وردک هشدار داد که پیگرد جنرال یفتلی دشوار خواهد بود، چونکه این جنرال جراح ارتباطات سیاسی فراوانی دارد. جنرال یفتلی در طی دهه 90 در کنار برخی از رهبران مجاهدین علیه طالبان جنگیده بود.

در اکتوبر گذشته بازجویی ها از جنرال یفتلی به جایی نرسید و وی در پستش باقی ماند. جنرال کاروزه، سربازرس ارتش، جنرال مارک فاسل و افسر قوای هوایی امریکا شایلر گیلر رییس بخش مربیان شفاخانه نظامی از وزارت دفاع ایالات متحده امریکا درخواست نمودند تا بازرس دیگری را به غرض پیشبرد تحقیقات به شفاخانه نظامی گسیل دارند.

ایتلاف از فرستادن گیلر بخاطر یک گفت و شنود رو در رو خودداری نمود و نیروی نظامی کانادا نیز از فرستادن جنرال نیسمیت که دیگر به کانادا برگشته بود، امتنا کرد.

بر اساس اسنادی که تحت عنوان ناکامی در رهبری به غرض کمک به تحقیقات وزارت دفاع امریکا، در نوامبر سال 2010 از سوی بخش تعلیمی ناتو در افغانستان تهیه شده است، سربازان مجروح بدون ترزیق مورفین و حتا ادویه مسکن تحت عمل جراحی قرار می گرفتند و یک بار که یکتن از بیماران درخواست ادویه مسکن نموده بود، یکی از منتظمین به رویش با مشت کوبیده بود.

در این اسناد مسایل دیگری نیز افزوده شده است: واقعاتی نیز وجود داشت که نرس ها و منتظمین از بیماران بخاطر مراقبت و معالجه درخواست پول نموده بودند. در واقعه دیگری یکتن از بیماران بخاطر نپرداختن پول درخواست شده، برای روزهای متوالی در بستر کثیفی باقی مانده بود.

در یک سند دیگری که بصورت جداگانه در همان ماه ترتیب و ارایه گردیده است آمده که یکتن از سربازان نیروی پولیس ملی که تاج الدین نام داشت، در ظرف 40 روز حدود بیست کیلو وزن کم کرده بود. عکس های از این بیمار که حالت نزار و استخوانی وی را مینماید، در این دوسیه موجود است.

در همان برج، مربیان امریکایی به تدوین لایحهحقوق بیماران پرداختند که شفاخانه را مجبور به رعایت استندرد های طبی می نمود. این لایحه به بیماران می رساند که کلیه خدمات طبی باید رایگان باشد و به کارکنان شفاخانه گوشزد شده بود تا مراقبت های روزمره را به انجام رسانند. بر اساس اظهارات مقامات امریکایی، پس از چند روزی که این لایحه چاپ شد و در دیوارهای شفاخانه نصب گردید، کارکنان افغان این شفاخانه، لوایح را پاره نمودند و از دیوارهای پایین ریختند.

جنرال کولدویل در ماه دسامبر همان سال به بازدید از شفاخانه پرداخت. بر اساس اظهارات یکتن از حاضران در شفاخانه، وقتی جنرال در مورد بیماری که بار قبل به وی مدال تفویض نموده بود، پرسید، به وی یکی از بیمارانی را که سالم تر به نظر میرسید، نشان دادند. وقتی جنرال شفاخانه را ترک میگفت، یک افسر امریکایی که اشک در چشمانش حلقه زده بود، به جنرال در مورد این کلاهبرداری گفت و افزود که آن قهرمان جنگ افغانستان که بار قبل مدال گرفته بود، اکنون از جهان چشم پوشیده است.

یکتن از آگاهان در مورد مسایل بعدی که پیش آمد چنین معلومات داد: در میانه دسامبر همان سال، زمانی که جنرال دیوید پتریوس  که در آنزمان فرمانده ناتو در افغانستان بود، در جریان یک دیدار با رییس جمهور حامد کرزی، نگرانی اش را در رابطه با مسایل جاری در شفاخانه نظامی ابراز داشت، جنرال یفتلی جراح شفاخانه نظامی افغانستان، از وظیفه اش بدون دلیل کناره گیری نمود.

از آن زمان تا کنون در شفاخانه نظامی تغییرات عمده ای صورت پذیرفته است. گروهی از مربیان نظامی ایتلاف بصورت پیگیر می کوشند تا بر نرس ها و داکتران این شفاخانه بخاطر اجرای وظایف شان و مراقبت دوامدار از بیماران، تغذیه درست و تعویض لباس و بستر هایشای بیماران، نظارت کنند. یکتن از مربیان اظهار داشت که از ماه فبروری تا حال هیچ مورد گرسنگی بیماران دیده نشده است. در ماه مارچ همین سال جنرال پتریوس در جریان یک کنفرانس خبری با خبرنگاران از این موضوع به عنوان تلاش های موفقانه امریکایی ها علیه فساد در اداره افغانستان نام برد. جا ندارد تا در اینجا از ادامه بازپرسی ها از جنرال یفتلی یادآوری به عمل آید. یکتن از مقامات امریکایی اظهار داشت که حفظ سوابق در این شفاخانه به شکل ابتدایی آن وجود دارد و دشوار است دریافت که بصورت مشخص چه مقدار تجهیزات و ادویه به سرقت رفته است. این در حالی است که جنرال یفتلی که تا هنوز معاش ماهوار نظامی اش را که از بودجه مالیه دهنده گان امریکایی پرداخت می گردد، دریافت می دارد، در یک گفت و شنود پیش بینی نمود که به زودی به جنرال سه ستاره (دگر جنرال)  ارتقا خواهد کرد.