|
سردار عنايت الله خان پسر برزگ امیر حبیب الله خان (امیر شهید) درسال 1289 ش، 1910 م با دختر بزرگ مرحوم محمود طرزی بنام «خیریه» که یکی از بهترین خطاط و مترجم آن عصر بود، ازدواج نمود ثمر ازدواج ایشان دوازده فرزند بود در سال 1302ش، مطابق1923میلادی فرزند دهم ایشان «لطیفه» بدنیا آمد
زمانیکه امان الله غازی از سلطنت کناره گیری نمودند، سردار عنایت الله خان برادر بزرگش برای سه روز زمان امور سلطنت را بدست گرفت، چون دسایس خاینانه انگلیس برایش واضح گردید و جبیب الله کلکانی بقدرت رسید، وی با تمام اعضای فامیلش درسال 1308ش، 1929م افغانستان را ترک گفت. اول بکشورهندوستان رفت و بعد طرف عراق حرکت کرد در آنزمان امیر فیصل پادشاه عراق بود واز طریق شهر بصره وارد خاک ایران گردید رضا شاه پهلوی کبیر پادشاه ایران از ایشان دعوت نمودند و درتهران اقامت گزید، در آن زمان لطیفه سراج کودکی بیش نبود،
او مکتب را از ابتدا در کشور همسایه و همزبان ایران اغاز و ختم نمود درسال 1325ش
1946 م پدرش سردارعنایت الله خان در تهران وفات نمود چندی بعد شاه محمود خان صدراعظم افغانستان در عهد اعلحیضرت محمد ظاهر شاه برای فامیل سردارعنایت الله خان اجازه ورود به افغانستان را اعلان کرد و دوباره بوطن برگشتند.
عکس از افغان ـ جرمن انلاین
طوریکه قبلأ اشاره گردید فامیل سراج از جمله علم برداران نهضت دموکراسی وبخصوص نهضت نسوان به شمار میروند، لطیفه سراج مثال برجسته این ادعاست وی با رسیدن بکابل بحیث معلم دری، تاریخ و جغرافیه در لیسه عالی ملالی و بحیث معلم زبان دری در شفاخانه مستورات به تدریس نرسهای ان شفاخانه پرداخت. او تنها معلم و اموزگار نبود ممثل ومشوق نهضت زنان نیز بود. با قلب مهربان نوجوانان را در راه رشد و ترقی و دموکراسی تقویت میکرد.
او و خواهرش زینب عنایت سراج از جمله مشوقین تیاتر زینب ننداری نیز می باشد. او در رشد و تقویت تیاتر زینب ننداری هم دوش با خواهرش زحمات زیاد را متقبل شد. برعلاوه کارهای عقب ستیج در نوشتن درام نیزهمکاری نمود چنانچه درام معروف (افسانه) که در تیاتر زینب ننداری نمایش داده شد از ساخته های وی بود
این خانم پیشتاز زمانی به نطاقی اغاز کرد که اکثریت مردم و مخصوصأ زنان از داشثن سواد ابتداییه هم محروم بودند.
زمانیکه اقای عبدالغفور برشنا امرعمومی نشرات رادیو افغانستان بود در قدم نخست برنامه ها را در خانه به اوازش ضبط مینمود و بعد از امواج رادیو نشر میگردید بعد از برداشت، انعکاس جامعه رسما به رادیو رفت و اخبار راسا تبصره های سیاسی و برنامه های مختلف را قرائت نمود. خانم آمنه ملکزاده و رقیه حبیب ابوبکر نیزاز جمله اولین نطاقان زن بودند که همراه با خانم سراج به رادیو امدند وبه نطاقی پرداختند.
بعد از انکه درهای فرهنگی بروی زنان باز گردید تعداد زیاد خانم های منور درجمع نطاقان اناث پیوستند.
در تاریخ افغانستان اولین بار صدای رسای زنان در قرائت اخبار که در کنار نطاقان مرد که مستقیمأ نشر میشد از امواج رادیو افغانستان در کشور ما طنین انداخت، بعد از ان شنیدن اخبار کیفیت خاص داشت واز یکنواختی برامد.
در تیاتر تمثیل نقش یک هنرمند است که با حرکات وصدا بیننده را مصروف تماشا می سازد مگر تکمیل کننده بخش اساسی درام در ستیج کارهای عقب ستیج است که او با خواهرش زینب عنایت سراج و دیگر خانم های ارجمند انجام میدادند. نظر به خدمات ارزشمندی که در ساحه فرهنگی کشور انجام داد از طرف مطبوعات کشور مورد تقدیر و تفقد قرار گرفت. اولین جایزه نطاقی را از طرف محترم «بینوا» بدست آورد و چندین تقدیرنامه از طرف وزارت اطلاعات و کلتور وقت حاصل کرد.
درسال 1358 ش، زمانیکه قوای شوروی سابق افغانستان را اشغال کرد، دوباره از آغوش میهن جدا شد، به پاکستان رفت و از آنجا به امریکا پناهنده شد. وی در خارج از کشور نیز فعالیت های چشمگیر فرهنگی انجام داده است. در سال 1980 میلادی زماینکه به امریکا اقامت گزید ازطرف دولت امریکا به حیث نطاق دری در رادیو صدای امریکا مقرر شد و برای مدت ده سال وظیفه نطاقی را پیش برد اما نسبت مریضی شوهرعزیزش، جهت عملیات قلب مجبورا از ایالت ورجینیا به ایالت کلیفورنیا رفت ومدتی را در کنار بسترشوهرش سپری نمود.
با تاسف که اجل مهلت نداد محترم کبیر سراج داعیه اجل را لبیک گفت.
(انالله و انا الیه را جعون )
خانم های ارجمند کشورما چون لطیفه کبیر سراج و کوثر نورانی، رقیه حیب ابوبکر، آمنه ملکزاده و دیگران بخاطر دفاع از دموکراسی، عدالت اجتماعی، تساوی حقوق با سهم گیری شان در کارهای فرهنگی و اجتماعی در اولین روزها که دموکراسی تازه ترین نفس هایش را می کشید ان خود گذری نمودند، با شهامت در برابر ناملایمات تلاش و ایستاده گی کردند تا راه پر پیچ و خم را بر دیگران هموار سازند.
خانم کبیر سراج مدت یازده سال در خدمت معارف و تربیه اولاد وطن قرار داشت مگر نسبت عواملی از معارف کنار رفت وحدود 25 سال درساحه فرهنگی کشور رادیو و تیاتر خدمات ارزشمند انجام داد.
وی در سال 1338 ش 1959میلادی با کبیر سراج ازدواج نمود و حاصل ازدواج ایشان پنج پسر ودو دختر میباشد.
با تشکر از خانم ارجمند وفرهیخته «لطیفه کبیر سراج» که طی نامه در نوشتن این کتاب مرا تشویق و ذره نوازی نموده اند، ازایشان منمون و سپاسگزارم.
برگرفته شده از:
آوای ماندگار زنان، مؤلف ماریا دارو، برگهای 105-107
عکسها از ویسایت بی بی سی به فارسی |
