جیزهء آزادی

همراهی با شیطان

سبهاش چندر بوس

از ایشر داس

ساعت 20:40 شب هفتم فبروری سال جاری، تلویزیون Arte آلمان فیلم مستند «Pakt mit dem Teufel» را نمیش داد که در آن از مبارزه و تلاش آقی سبهاش چندر بوس «Subhash Chandar Bose»  و همرزمانش حوادثی بازتاب یافته بودند. البته برخی از آنها با یک گوشهء فراموش شده تاریخ آلمان نیز ارتباط دارد.

سبهاش چندر بوس جهت رهیی وطنش از یوغ انگلیسها بر آن میشود که براساس مقولهء « دشمنی دشمن دوست است» از هند فرار کرده و از طریق افغانستان و روسیه مقارن جنگ دوم جهانی به آلمان میرسد و میکوشد به هر وسیلهء ممکن حمیت هتلر را که دشمن انگلیسها بود، در مبارزهء آزادیخواهانهء هندوستان جلب کند.

او سالیانی در آلمان میماند و با دوشیزهء المانی پیوند زندگی میبندد. سپس او خود پدر دختری نیز میگردد. نامبرده در آن برش زمان توانست با حمیت از آلمانیها گروهی از مبارزین مسلح در هند را به میان آورد.

Anita Pfaff انیتا پَف دختر سپهاش چندر بوس
 

البته در اثر حملهء ناگهانی ارتش هیتلر به روسیه، خوابها و آرزوهی بوس جامهء عمل نمیپوشند و حوادث رنگ دیگری بخود میگیرند. پسانها او از چاپان مبارزین همنظرش را رهنمیی و کمک میکرد. البته انگلیسها بری از بین بردن سپاهیان بوس تلاش بیشتر میورزند ولی نیروی آزادیخواهی باعث تقویت روحیهء مبارزین میگردد. بوس از خاک روسیه نیز چندی به رهبری سپاهیانش پرداخت.

روز هژدهم ماه اگست 1945 در اثر دلیل ناآشکار طیارهء نظامی او در تیوان سقوط کرد. برخی را نظر برین بود که انگلیسها بری از بین بردنش توطیه یی را سازمان داده بودند.

شماری برآن اند که او در روسیه مخفی شد و سقوط طیاره صرف یک صحنه سازی سیاسی و دور ماندن از تعقیب انگلیسها بود. برخی به ین باور دارند که خاکستر سبهاش هنوز هم در یک باورگاه بودیی در شهر توکیو (جاپان) با حرمت گذاشته شده است. ین نیز شنیده شده که سبهاش چندر بوس در سیبریا چشم از جهان پوشیده است. البته کمیسیونهی مختلف حکومت هند با معمی از بین رفتن بوس مصروف گردیده اند.

فیلم مستند "همراهی با شیطان" با حوادث زندگی و مرگ بوس نیکو پرداخته است که کار طاقت فرسی  یک تیم متشکل از فیلمبردار با همراهی یگانه دختر بوس، در زادگاهش هندوستان، آلمان، روسیه و چاپان را به وجه احسن به نمیش میگذارد.

فرادی نمیش ین فیلم مستند، یمیلهیی دریافتم که داری ین پرسش بودند: یا واقعاً سبهاش چندر بوس در کابل نزد هندوی افغان مدتی پناه برده بود؟

جهت اریهء پاسخ قناعت بخش ناگزیر به موادی مراجعه کردم که ینک خدمت شما عزیزان تقدیم میگردد:

سبهاش چندر بوس در شمار آن مبارزین راه آزادی هندوستان می ید که سخت مورد پیگرد انگلیسها قرار داشتند. سبهاش در دهلی تحت نظارت بود، ولی به منظور سازماندهی لازم سپاهیان آزادی ضروری بود که از خانه بیرون ید. لذا او با تبدیل قیافه از زادگاهش فرار کرده به پشاور که تا آن دم بخشی از قلمرو هند بود، نزد یک هندوستانی پشتون تبار میرسد تا به روسیه مسافرت کند.

تاریخ 23 جنوری 1911 دو دوست پشتون تبار سبهاش چندر بوس به نامهی اکبرشاه و محمد شاه با همکاری هربهگت رام تلوار و هرکش تلوار، او را به خانهء دوست دیگری به نام آبادخان میبرند و از آنجا او را میسپارند به دوست افغانی که "اتم چند مهرا" نام داشت و در گذر "قندهاری کوچه" که محلی است در میانگاه گذر شوربازار و هندوگذر در همجواری کوچهء حضرت، زندگی میکرد. اتم چند مهرا مهمانش را مدت چهل و پنج روز پناه داد.

آورده اند که انگلیسها با آگاهی ازین قضیه سه هندوستانی پشتون و هندو را یکی پی دیگر اعدام کردند و چون در کابل هم همکارانی داشتند، باعث آن شدند که از اتم چند مهرا که نمادی سرافراشتهء افغان بودن بود، نیز نام و نشانی نماند.

برخی از هندوان کابل جوانمرد اتم چند مهرا را با آقی اتم چند مهرا که پسر محترمه بَبُوی سقوی (خواهرخوانده حبیب الله کلکانی)، یکی میپندارند که به کلی اشتباه است.

***

بری آگاهی بیشتر از زندگی سبهاش چندر بوس ینجا را کلیک کنید:

http://en.wikipedia.org/wiki/Subhash_Chandra_Bose

افزون بر فلم "همراهی با شیطان"، چندین فرآورده هی هنری و مستند سینمیی و تلویزیونی دیگر نیز در پیرامون شخصیت، کار و مبارزه سبهاش چندر بوس به زبانهی هندی، بنگالی، انگلیسی تهیه شده اند:

1) "نیتاجی سبهاش چندر بوس: قهرمان فراموش شده" به کارگردانی شیام بنی گال، 2005

2) "نیتاجی سبهاش چندر بوس" به کارگردانی هیمین گوپتا، 1966

3) "سبهاش به خانه برنگشت"، (فلم سینمیی بنگالی)، 1958

4) "نخستین شخص" به کارگردانی بیمل ری، 1950

5) "سدهء پیکار" (فلم سینمیی امریکیی)، 1994

6) "جنگ پلنگ جهنده" (فلم تلویزیونی انگلیسی)، 1984 

 ************