|
کابل ناتهـ، Kabulnath
|
لیلا صراحت روشنی
خاکستری
خوشه و گندم نارس را که دزدیدم یادت هست؟ همیه غمناکی در گلو گاهم از آنگاه آرام آرام میسوزد دود و خاکستر می سازد نفسم را بشنو ! از صدای نفسم حتا خاکستر می رویید بی چرا نیست مگر که صداهایم همه خاکستری اند؟ **** شعر هایم که فروپاشیده ست گفتن دارد؟ نه، هرگز در درون همه باورهایم یک لیلا شب و روز میباشد از هم باور کن تکه های وطنم استند شاید *** سرخ باشم ؟ نگو! بند دلم می گسلد دل بی صاحبی که پرپر شد سرخ بود شعله های که کلبه ها را بلعیدند سرخ بودند و خاکستر بر جا ماندند خون هایی که پرشدند و پاشیدند روی تقویم تمام سال سرخ استند هنوز رنگ برگ پاییز رین دلتنگ غروب سرخ سرخ رنگ کابوس هایم حتا سرخ سرخ اند *** تو عزیز دل من گفتی: با یک آغوش گل سرخ به دیدارم خواهی آمد من به خود لرزیدم لرزیدم لرزیدم *** بگذار روی خاکستر آوایم خواب شوم ققنوسی شاید بال گشاید (()) (()) (()) (())
شبگیرپولادیان
خاکستری و سرخ «روی تقویم تمام سال»
چارچوب ساختاری این پارچه به یک تابلوی نقاشی میماند، با ترکیب و تلفیق دو رنگ خاکستری و سرخ. رنگ به صورت نمادی در آمده که عناصر درونی و عاطفی اندیشه با بافت تصویری تمامیت می یابند.
همه زندگانی لیلا گویی در واژه های حساب شده و تراکم این شعر فشرده شده و دورنمای این تابلوی دو رنگ را هستی بخشیده است. از نمادها و تصویرهای این شعر که همه گسترش یابنده و تو در تو اند، به معناهای فراوانی میتوان دست یافت، مانند پرتو هایی که از یک منشور دو رنگ به هر سو می تابند. برای روش شدن موضوع بهتر است، سطر به سطر افق های معنایی این شعر را بازکنیم:
سطر نخست با
حادثهء تکان دهنده «از دیدن خوشه گندم نارس» آغاز می شود. گندم نماد چه چیز می
تواند باشد؟
پدرم روضهء رضوان به دو گندم بفروخت ناخلف باشم اگر من به جوی نفروشم
اما لیلا با درنظرداشت این تعابیر بازتاب یافته در اساطیر دینی معنایی دیگری می آفریند که به خلاقیت خود او به عنوان یک زن بر میگردد. در روایت اسطوره کسی که نخستین بار این میوه ممنوع را می خورد ویا آدم را به خوردن آن تشویق میکند «حوا» همسرآدم است. در حادثه عصیان و شورشگری نوع انسان، طراح و مشوق اصلی جنس زن است. آری این زن است که پیش از همه به سرنوشت خود می شورد و با عبور از سکون و جمون تحمیلی انسان را به صورت موجود، مسوول، انحتار و خلاق در می آورد.
با توجه یه این مفاهیم و حادثه دزدیدن گندم شعر لیلا از هاله های ابهام بیرون می آید. لیلا میخواهد بگویند آنچه زندگی او را برخاکستر نشانده، بن مایهء همین آگاهی و شورشگری نوع او است. خاکستری از همین جا رنگ میگیرد. از همین جاست که این «هیمه غمناک» آتش گرفته در گلوگاه او آرام آرام می سوزد.
لیلا مولانا وار می خواهد به ما بگوید که زندگی واقعی و انسانوار سوختن و خاکستر شدن است. رنگ خاکستری در این تعبیر، نه گفتن، ایستادن و دگرگون شدن است. نه گفتن صدایی است از ژرفای گلوی سوخته و آتش گرفته یی که هم ابعاد صدا های آن خاکستری از.
معنای زندگی واقعی لیلا نیز از همین عصیان و سوختن آغاز میشود. او در کوره تغان دردها و رنج های ناشی از دوزخ اجتماعی که چارسو دود و خاکستر می پراگند؛ چونان شمعی آرام آرام ساخت و سوخت و سرانجام به خاکستر نشست. فضای خاکستری در تاروپود لحظه به لحظهء شعر گسترش می یابد. خاکستری پوستهء بیرونی حقیقت خاکستر شدن است و خاکستر شدن آخرین مرحله سوختن بشیرهء بازمانده در کورهء تابناکی است که پس از شعله ورشدن و گسترش راز ناک در هوا و زمین برخاک ما در فرو می نشیند.
لیلا همه برآیند های ساختن ها و سوختن هایش را که به هیئت خاکستری در آمده اند به وجود شعرهایش می بخشد. شعرهایی که می پندارد، فروپاشیده اند و درست مثل خاکستر فروپاشیده است، مثل خاکستر تن سوختهء حلاج که در معبر بارها فروپاشید و عاشق وار تا همیشه ترجیع بند «رنا رعق» را مکرر کرد.
لیلا در برابر حقیقت وجودی شعرهایش که خاکستر تن و روان دردمند و سوزناک اوست، شگفت زده می پرسد، آیا این واژه گان پراگنده مفسر کدام معنا خواهند بود؟ بیدرنگ پاسخ او منفی است، چرا؟ آیا معنایی را که می خواهد در جامهء واژه گان نمی گنجد؟ ویا شعر به خودی خود چیزی نیست که ارزش «گفتن» را داشته باشد؟
بقیه در شماره آینده ...
*********** |
