|
دوست عزیز ایشور داس
هنگام
مطالعهء درخواست شما برای ابراز نظر پیرامون درستی ویا عدم درستی کاربرد
"اهل هنود" در گفتار ونوشتار، به اطلاع تان رسانیدم که من درمسافرت هستم.
اینک پس از بازگشت از مسافرت، ضمن اینکه نظر خویش را عنوانی تان می نویسم، با توجه به جوانبی از نبشته های منتشر شده از طرف اقایان کاظمی و پیام که
از نظر دستور زبان فارسی نیز به گونهء دقیق به موضوع پرداخته اند؛ خاطر
نشان می گردد که این قلم از تکرار دوبارهء موضوعات بی نیاز شده است .
پندارمن این است که طرح این موضوع، در
واقع به باز خوانی نقادانهء تاریخ ادبیات، واژه سازی ونامگذاری و . . .
کشورما نیز برمی گردد. واین بازخوانی همراه با تأمل بر پاره یی از
اصطلاحات و
نام های استعمال شده در پیشینه ها، زبان رایج و
پیروی شدهء پیشینه را برنمی تابد. زیرا استعمال
برخی از نام ها و واژه ها، یا محصول فقدان آگاهی لازم از زبان بوده اند ویا
معرف قدرت سیاسی مسلط و ناهنجاری های حاکم اجتماعی. با حضور
و
تداوم عمراین دوعامل ، ناروشنی ها و نادرستی ها در حوزهء زبان همچنان
نا
دقیق و نادرست مانده و
به تکرار نشسته اند .
نقد وطرح ضرورت بازنگری این موارد، در
واقع نشانی ار رشد شعور
و رشد لازمهء زبان دارد. زبانی که سنجش های
خردورزانه را نیز به مدد می طلبد وبا لزوم دیدهای ناشی از استبداد رأی و
کاربرد های لفظی نیندیشیده، موهن واز نظر دستور زبان غلط؛ ناسازگاری خویش
را
نمایان می سازد .
برعلاوهء سنجش هایی که عزیزان ما از
نظردستور زبان بعمل آورده اند،
افزودنی هستیم که بار اهانت آمیز نام ها
واصطلاحات بر دوش اجتماع و منتقدین اجتماعی نیز سنگینی میکند. چنین است
که دور کردن اصطلاح "اهل هنود" و آوردن نام ترکیبی رسا و دقیق ِ هندوهای
افغانستان ویا هندوان افغانستان ، کاربرد درست زبان را
با تأثیر پذیری ازخرد
اجتماعی، درهم میامیزد .
از منظر خرد وتکاربد تعقل ، زمان آنانی که
در پیشینه ها این اصطلاح را
وضع کرده و
در سیر زمان از آن پیروی شد، سپری
شده است
از روی اندک اسنادی که توفیق ورق گردانی
آنها دست داده است، برداشت
من این است که شادروانِ بزرگوار، کاتب فیض محمد هزاره، دریک نگاه
افغانستان شناسانه و مکث به اجزای تشکیل دهندهء آن،
در حالی که نام های
فرقهء هندی و فرقهء هندو را
به کار بسته است آن زبان رایج را نیز با استعمال "اهل هنود" به کار می
بندد . و او است که ضمن
اشاره به جای های زندگی هندو ها، پاره یی از خصایل و ویژه گی های اخلاقی
واجتماعی هندوهای افغانستان را زیر عنوان " فرقهء هندو " با این عبارات
آورده است :
" . . . در قندهار وغزنین وخوست وارگون و
کابل و جلال آباد وتوابع ومحال و
نواح آنها وقُری وقصبات مقیم ، وبه دکانداری وبعضی به نویسندگی در
دوایردولتی ومأموریت های اطراف و دیوان وشهر ها وبرخی به تجارت وصرافی و
زمینداری و دلالی معملات تجارتی و
زرگری و تحصیل لوازم معاشیه وامرار حیات می
کنند وبرخلاف سایر اهل هنود نان تنوری می خورند و
در معاملات داد وستد . . . راست کار
ودر اخلاق ملایم ومتواضع ونیک رفتار وکردارند . " *
وما با نظارت وجدان وفرهنگ احساس حق وبا
دوری گزینی ازاحساس تکلیف، احساسی که سوکمندانه بخش قابل ملاحظهء
پیکراجزای تشکیل دهندهء افغانستان را فرا
گرفته است، قادر توانیم شد
که به این بخشی از اجزای وطن نیز بیندیشیم. سهم
شان را در ادای وجایب ملی ومحرومیت شان را در اجتماع درنظر آوریم.
محرومیتی که تنها شامل حال آن ها نیست. محصول نظامی تاریخی، امتیازبخش و
نا عادلانه یی است که ملیون ها انسان را در سطوح و
حوزه های دیگر به فقر
و فلاکت وتبعیض نگهد اشته است .
انصراف از کاربرد "اهل هنود" و استفاده
از هندوهای افغانستان در نبشته های ما،
اگر همراه باشد با گسست فرهنگی از چنان ابعاد تاریخی
واجتماعی، زهی سعادت برای مردم افغانستان .
12 جون 2008
----------------------
* کاتب فیض محمدهزاره . نژاد نامهء افغان
.ص147. مقدمه، تحشیه وتعلیقه از حاج کاظم یزدانی.
به سعی واهتمام عزیزالله رحیمی . قم .ایران . 1372
هامبورگ .پنجم
جولای 2008
ایشور داس عزیز ،
سلام .
طرح بحث پیرامون
اصطلاح اهل هنود، درستی ویا عدم درستی آن، گام ابتکاریی شما بود که
خوشبختانه به نکویی برداشته شده است. تا آنجا که ملتفت شده ام، سخنوران
واندیشمندانی که درخلال چند هفته با سعهء صدر به موضوع مطروحه نگریسته اند،
تأکید شان مبتنی بوده است برتردید اصطلاح ِ نادقیق ِ(" اهل هنود" ) .
افزون بر آن موضوع
را در رابطه با مسایل اجتماعی وتاریخی افغانستان وبیعدالتی تاریخی وحاکم
درکشور دیده اند .
به منظور گسترش
ساحهء بحث و گسترش دامنهء نقد اصطلاح ِنادرستی که تا حال مروج بوده است؛
پیشنهاد می کنم که از طرف رسانهء کابل ناتهـ وشخص خود تان، ادیبان قلمزن
واندیشمندان موضوع مربوطه ونهاد های فرهنگی را دعوت به سهمگیری بیشتر برای
ابراز نظر نمایید. برای عملی شدن این منظور خو ب خواهد بود که شما نامه های
عنوانی رسانه های گروهی داخل کشور بفرستید.
پندار من این است
که با اتخاذ راه وروش تحمل آمیز از راه تعاطی نظریات باشیوهء سازنده؛
برداشت های در حوزهء انتخاب نام ها وتردید نام ها وواژه های نارسا واشتباه
آمیز در فضای سالم ترفراهم میاید واین گام برداشته شده، سَمت وسویی
امیدوارکننده تر می پیماید.
با طلب خوبی ها
نصیر مهرین . |
