|
در ادامۀ حقوق زنان ...
صحنه یی از شلاق زدن طالبان پاکستانی
پس از تقویۀ نظامی طالبان از طرف حکومت کرزی، اشرف غنی و حامیان مطقه یی،
همینکه لازم دیدند تروریست ها را برائت بدهند و به عنوان افراد سیاسی و
نمایندۀ گروه بیاورند، همواره پرسشی مطرح بود که اینبار چه میکنند؟ به طور
مثال، پس از نشست های دوحه، ماسکو وجا های دیگر، پرسش های لازم پیرامون
رفتار طالبان در برابر زنان مطرح میشد. پاسخ را خبرنگاران خارجی وهموطنان
ما گواه استند که با نام بردن از شریعت به اصطلاح اتمام حجت می یافت.
از آنجایی که در تاریخ اسلام وبه ویژه پس از وفات پیغمر اسلام به بعد، موضع
گیریها پیرامون بسا مسائل و رویداد ها بربنیاد تفسیرهای متفاوت از آیات
قرآنی و حدیت ها صورت میگرفت، پرسشی به درازنای تاریخ همان زمان موازی با
آن حضور داشته است که شریعت در اسلام چیست؟
با حضوریابی ونقش مفسران ومراجع اهل نظر که تفسیر های متفاوتی را در فتوا
های خود نشان میدادند، گواه مذاهب و امام های چند گانه درتاریخ اسلام از
همان سدۀ نخستین به بعد استیم.
سرشناس ترین ودارندۀ پیروان بیشتر، این ها استند:
ابوحنیفه (۸۰-۱۵۰هجری.ق)
مالک (۹۳- ۱۷۹هجری.ق)
شافعی (۱۵۰- ۲۰۴هجری.ق)
احمد بن حنبل (۱۶۴- ۲۴۱هجری.ق)
جعفر صادق (۸۰- ۱۴۸ هجری.ق)
زید بن علی زین العابدین (۸۰- ۱۲۲هجری.ق)
داؤود ظاهری (۲۰۲- ۲۷۰هجری.ق)
"و مذاهب فقهی دیگر مانند حسن بصری، اوزاعی، اللیث، الثوری،سفیان بن عیینه،
ابن جریر طبری وغیره ..." (۱)
شایان یادآوری است که هرکدام از صاحبنظران مدعی فتوا، نظریات خود را بر
بنیاد شریعت شکل داده اند. اینجاست که پرسش شریعت چیست، مطرح میشود؟
شریعت: از نقطه نظر توضیح واژه یی، راه است که بیشتر در زبان عربی آنرا
طریق وطریقه مینمامند. از نظرمفهوم بربنیاد تعریف معاصر شریعتمداران حنفی
وطنی ما،"... شریعت احکام وهدایات خداوندی است، اما فقه ودر تمام احکام
شرعی عملی تفکر واستدلال بشری نیز دخالت دارد. شریعت نظام کامل الهی است.
اما درفقه و در عملیۀ استنباط احکام نظریات و افکارفقه ها نقش دارد. شریعت
کاملاً الزامی است و هر انسان مکلف به آنچه شریعت در ساحۀ عقیده و عبادت
واخلاق وحقوق مدنی واجتماعی آورده است پابندی کامل دارد..." (۲)
برداشت وتفسیر جداگانه همزمان با ادعای مشترک از اصل، هنگامی بیشتر پرسش
انگیز و در نهایت بی جواب مانده است که تعریف کننده کاملاً در برداشت و طرح
خود پای الزام ورویکرد کاملا دینی- مذهبی را در شکل طالبانی آن در میان می
آورد. در حالی که حقوق مدنی واجتماعی با توجه به نخستین تجارب در کشور های
دارندۀ دین های عیسوی، یهودی خود را با جدایی دین ودولت یافتند و هیچ
الزامی را پیش روی جامعۀ نیازمند به قوانین مدنی جدا از تأثیر دین ومذهب
قرار ندادند. آنجایی که پای اختیار در میان است نه الزام و اجبار.
اما مشکل افغانستان، نیازها و از جمله بهره مندی از قوانینی که حقوق
انسانها و مشخص تر زنان را پاسخ عقلانی بدهد، این هم است که گروه طالبان
تفسیر و برداشتی بس پس مانده از شریعت دارند. قرائت گروه طالبان وتعریف آن
از شریعت، در کارکرد ها و رفتار روزمره وضاحت می یابد. این رفتار و در واقع
روشن شدن برداشت طالبان از شریعت، به خاستگاه یا محل پرورش ذهنی محدود وتنگ
آن راه می برد. آنچه به شکل گیری مطالباتی انجامیده است، مدارس دینی
پاکستان، بسترزمان حضورقوای شوری در افغانستان و ویژه گی های ساختار قبیله
یی تغییر ندیده، تکمیل کننده وشکل دهندۀ آن شده است. در زمینۀ پرورش دهی،
از جمله موردی را می آوریم که در کنار سایر کتابها در پاکستان تدریس شده
است: "نورالایضاح، اثر حسن بن عمار بن علی الشرنبلانی، متفکر حنفی قرن
یازدهم، این مجازات(نماز نخواندن) را به صورت تصویری شرح داده است: «کسی
که عمداً به دلیل تنبلی یا بطالت از نماز غفلت کند، باید آن قدر شلاق
بخورد تا خون از بدنش جاری شود و سپس زندانی شود تا نمازش را بخواند یا در
حبس دچار درد جسمانی شود و بمیرد. این حکم برای کسی که از روی تنبلی ماه
رمضان را روزه نگیرد نیز جاری است.»
شایان ذکر است که نورالایضاح از دیرباز متنی محبوب در مدارس دیوبندی‌های
پاکستان بوده است که طالبان به‌عنوان یک شاخه رادیکال از آن برخاستند."(۳)
ادامه دارد
منابع:
(۱) فضل غنی مجددی.بحث های دینی وفتوا های فقهی.جلد اول. ص 25. 2012.ع.
در تهیۀ مطالب این کتاب چنانکه مؤلف یادآوری دارد، عبدالستار سیرت، یک تن
از وزرای وزارت عدلیۀ دهۀ چهل خورشیدی، مشوره های داده است.
(۲) منبع بالا ص 20.
(۳) تارنمای رخشانه. چرا به اصلاح شریعت نیاز داریم. نویسنده: مصطفی آکیول.
برگردان: صابر ابراهیمی. 3 قوس سال 1400خورشیدی
|
