مولانا :
هیچ می دانی چه می گوید رباب ؟
ز اشک چشم و از جگر های کباب
ابوالمـــــعانی بــیـــــدل:
...
دریوزه چشم داریم از کاسه های طنبور
در حق ما بلند است دست دعای مطرب
...
نا محرمان عیش اند بیگانــگان ســـــاقی
و ز درد بی نصیب اند نا آشـــنای مطرب
...
قانون به زخمه نازان، دف از تپانچه خندان
بر ساز ما فتاده ست یکســـــر بلای مطرب
موسیقیِ درمانگراست؛ به قول نیچه: موسیقی، چیزیست که با آن میشود حماقت
مثلِ زندهگی را تحمل کرد.
در پویهء حراست از فرهنگ و هنر موسیقی اصیل کشور، روز دوشنبه هفدهم جدی/
دیماه سالروان خورشیدی پالایش هنر موسیقی دربوته پژوهش پس از تعطیل اجباری
و تحمیلی، مجال و فرصتی برای تنفس یافت. این بختیاری فرهنگ دوستانه
بارونمایی کتاب موسیقی اصیل هزاره نوشته استاد وحید قاسمی که دومین
اثرپژوهشی موصوف است جوانه زد ودمی تازه کرد با کوششی از سوی رادیو
تلویزیون ملی، با برگزاری جشنواره موسیقی هزاره ، به ابتکار استاد وحید
قاسمی در تالار بزرگ رادیو افغانستان .
پر واضح است که چهار دهه سیطرهٔ نکبت بار فرهنگ زدایی ناشی از گرد و غبار ،
دود و آتش و خون ، گسست های زیانباری را بر شیرازه فرهنگ تا بیخ و بن
شالوده های مدنی آن و سراسر زیستار این جغرافیا تحمیل داشته است. بادریغ ,
دنبالهء چنین سیطره منحوس هستی زدا دورنمایی نه چندان امید بخش و بایسته یی
را در دیدرس دارد، اما چه باید کرد ؟ در حالیکه این باید ها دربرابر نباید
ها رویارویی ممتد به درازای عمرهستی داشته جاری وساری خواهند ماند، به
پرداخت دیگر، همان باور پارین و پندار کهن : جنگ اضداد روال ناگزیر هستی را
می سازد . ازین رو ناگزیر از پذیرش بوده و باید پذیرفت .
به نحوی از انحآ ناگزیری پذیرش اضداد را محکوم و مجبوریم. بم و باروت همان
گونه که جز تشدید توحش و تخریب از چانته بیرون نمی دهد می تواند با قساوت و
شقاوت نابخردانه مبدل به نیروی ویرانگر تاریخ شده با گستاخی مبادرت به
انهدام افتخارات یک ملت کند. بشریت شاهد آن است که این نیروی فرهنگ ستیر
ناآگاه در سرزمین ما دو تندیس ایستاده عظیم الجثه بودا های شکوهمند و بی
همتای بامیان را که به قول روانشاد احمد علی کهزاد باستانشناس وتاریخنگار
با در نظر داشت سنجه های علمی در ردهء هشتمین شگفتی های جهانی به شمار
میرفتند نابود گردانیده ولکه ننگ بر جبین خود را د ر تاریخ سیاه خود کمایی
نماید . علیرغم اینهمه ؛ در موازات چنین نا به سامانی ها به گونهٔ متفاوت،
تداوم هستی پرور و زندگی ساز با افت و خیز های لنگ لنگانش راه خویش را می
پیماید، باری در راستای التیام بخشی و درمانگری اجتماع جنگ زدهء مقهور
ناآگاهی جهت پرسازی خلأ ناشی از شقاوت و جهالت ، مشعلداری ازناکجا آباد
خرابات آستین بالازده و باشیرازه بندی دفتر "زیر و بم " ترنم باران روح
نواز را در بغل به ارمغان آورده و نهال دوستی می نشاند تا باغستان هنر
موسیقی شکوفایی اش را در رویایی با سیاهی باروت و تباهی بم درج سیر زمان
کرده و قید تاریخ گردانیده ؛ راهی نبردگاه نیکی با زشتی، جنگ سیاهی با
روشنایی و فرهنگ ستیزی با فرهنگ منشی سازد.
بیجا نیست درین گیر ودار، از گام های پسین برداشته شده در عرصه فرهنگ پروری
در مواجهه با موج فرهنگ زدایی و ستیزه گری با هنر درمجموع و شقاوت ویژه در
برابر هنرموسیقی کشور یاد کردی صورت گیرد. بایسته است که ازانتشار تازه
ترین اثر پژوهشی ویژه هنر موسیقی زیر عنوان زیر وبم نوشتهٔ استاد وحید
قاسمی تمجیدی کرد و این گام فرهنگی را ستود . نشر واشاعهء زیر وبم در عرصه
تحقیقات معطوف به هنر موسیقی از زمرهء معدود آثاری پس از چند کتاب دیگرچون
: قانون طرب از قلم سرتاج موسیقی استاد سرآهنگ فقید، سرگذشت موسیقی
افغانستان نوشتهٔ استاد مددی و ازصدا تا آهنگ به قلم محترم انجنیرقیام می
باشد، که به دسترس قرار گرفته و اقبال چاپ یافته است. گام متین و وزین
استاد قاسمی را به فال نیک گرفته و ازین قلم برای ایشان صمیمانه تبریک عرض
میگردد.
در تداوم گام های مشابه در بخش پایایی و بالندگی هنر موسیقی کشور بایسته
است تا از فعالیت و کارکرد های پیگیر انستیتوت ملی موسیقی افغانستان به
رهنمود داکتر ناصر سر مست به نیکویی یاد آور شد که در سطح و سویه ارزشمندی
درخور ارجگزاری فراوان است . در سطح داخلی، آموزش اکادمیک هنر موسیقی به
قشرنوجوان و هنرجو کشور مطرحترین و ریشه یی ترین اقدام مثمر شمرده میشود که
آتیه های نخلستان هنر موسیقی کشور را نوید شادابی و مژده باروری میدهد. به
سلسله کار و پیکار فرهنگدوستانه همین انستیتوت یکی نیز ابتکار شناساندن
داشته های موسیقی افغانستان به جهانیان می باشد که درین راستا نقش بارزی را
به دوش کشیده و بازتاب شایانی را به سویهٔ جشنواره های موسیقی معتبر جهانی
به ارمغان آورده است.
پس از برگزینی استاد وحید قاسمی به ریاست موسیقی رادیو تلویزیون ملی ، اینک
سلسله کارکرد های آن اداره رنگ و رونق شایانی کسب نموده و شاهد آنیم که در
کوتاه مدت ، رساله تحقیقی در زمینه هنر موسیقی بومی کشور زیر عنوان موسیقی
اصیل هزاره همراه با یک حلقه سی دی حاوی نمونه پارچه های موسیقی هزاره از
قلم ایشان به دو زبان انتشار می یابد، رونمایی این دومین اثر پژوهشی جناب
قاسمی در پیوست با برگزاری جشنواره موسیقی هزاره در تالار بزرگ رادیو
افغانستان ، با نمایش یک فیلم مستند در زمینهٔ چگونگی موسیقی هزارگی از
ساخته های ایشان در آغاز جشنواره و پس از آن سخنرانی استاد صفدر توکلی و
اجرا های زنده چاشنیمند نوای دمبوره ، دف و نای با آواز خوانی دسته های
موسیقی هزارگی بامیانی و ... توسط هنرمندان جوان اعم از پسر و دختر ،
رویداد درخور ارجگزاری فراوان شمرده میشود تا میدان مصاف این مدافعان فرهنگ
پرور، در برابر جبهه آرایان فرهنگ ستیزی و شقاوتگران نابخرد خالی نمانده و
به مثابه علملبرداران فرهنگ وسازندگی استوارانه قامت بر افرازند .
توفیقات مزید فرهنگدوستان توآم با اقبال رونمایی یک اثر پژوهشی ، نمایش یک
فلم تحقیقی مستند خوب و اجرای موسیقی ویژه و ناب دست ناخورده هزارگی در
رویارویی با یورش ابتذال زیر پوشش فرهنگ ستیزی دریچهٔ پویایی و بالندگی و
سازندگی را بازنگهداشته، مایه آفرین پویایی و امیدواری در این عرصه می گردد
.
بایست کار و پیکار این فرهنگیان سخت کوش را که دشخواری های رسالت وتعهد
سنگین را بر خویشتن هموار نموده تا فروکاستی های عرصه فرهنگ و بلاخص هنر
موسیقی، این درمانگر روح آشفتهٔ جامعه بیمار را برطرف گردانند و بانجابت و
شهامت تمام در برابر یورش نابخردانهٔ فرهنگ زدایی قد بیافرازند، به دیده
قدر نگریست و آن را گرامی داشت و نباید ازداعیه فرهنگ مآبانه ایشان به هیچ
رو با ناسپاسی سبکسرانه عبور کرد.
در سخن فرجامین، گفتنی ست که اداره موسیقی رادیوتلویریون ملی در نظر دارد
سالانه جشنواره های دیگر ویژهٔ موسیقی بومی را راه اندازی نموده و برگزار
نماید. به باور استاد قاسمی و سایر صاحبنظران موسیقی هر گونه فروگذاشت در
زمینه گنجینه بیش بهای هنر موسیقی بومی کشور ، موجبات نابودی آنرا فراهم
گردانیده و آن را از اذهان می زداید. این غنای فرهنگی مستلزم مطالعه و
شناسایی بوده ، گرامیداشت و حراست شایان آن پاسداری از گنجینهء فرهنگی بی
بدیل کشور بشمار میرود.
|