رویداد های پشت پرده یک فلم ایرانی که ده سال قبل در افغانستان ساخته شده
است، حالا مایه جنگ لفظی بین یک کارگردان مشهور ایرانی و یک مقام بلند پایۀ
جمهوری اسلامی ایران شده و این جنگ لفظی راز های تازه یی را نیز در یک
زمینه دیگری از مداخله های ایران در امور افغانستان، برملا کرده است.
محسن مخملباف کارگردان فلم مشهور فلم « سفر به قندهار» ، به تازه گی در
نامه یی که به مصطفی تاجزاده عضو شورای مرکزی جبهۀ مشارکت ایران اسلامی
نوشته، مقامات کشورش را به مداخله قوی در امور افغانستان متهم کرده و گفته
است که حتی عناصری از رژیم ایران در زمان صحنه برداری فلم « اسب دوپا » در
شمال افغانستان، بم دستی پرتاب کرده بودند که در نتیجه دو تن از اعضای گروه
فلم سازی کشته شده و بیست تن دیگر جراحت برداشته بودند.
فلم « اسب دوپا » درست ده سال قبل، در سال ۲۰۰۸ میلادی ساخته شد. این فلم
عمدتآ به زنده گی یک پسر معلول افغان می پردازد و رویداد های زنده گی این
پسر را که مورد بی مهری و خشونت قرار می گیرد، به تصویر کشیده شده است. این
فلم توسط سمیرا مخملباف، دختر محسن مخملباف ساخته شده است، اما فلمنامه ان
را خود محسن مخملباف نوشته است و در زمان تهیه و در تقریبا در تمامی مراحل
این فلم، وی در کنار دخترش و سایر اعضای گروه فلم برداری قرار داشت.
محسن مخملباف در نامه اش به مصطفی تاجزاده که قبلا به عنوان معاون وزارت
کشور ایران نیز کار کرده ،نوشته است که در هنگام صحنه برداری بخش های از
فلم « اسب دوپا » افراد وابسته به گروه قاسم سلیمانی، نارنجکی را بر گروه
فلمسازان و بازیگران ایرانی و افغان پرتاب کردند که منجر به تلفات و جراحات
گردید و باعث شد کار صحنه برداری فلم برای مدتی متوقف شود.
در این نامه به صورت مشخص تذکر داده نشده است که آیا کسانی که در رویداد
پرتاب نارنجک دخیل بودند، ایرانی ها بودند و یا افغانهای که برای ایرانی ها
در داخل افغانستان کار می کنند و می جنگند.
در ایران از قاسم سلیمانی، یکی از اعضای رهبری سپاه پاسداران ایران، به
عنوان یک قهرمان یاد می شود. وی کسی است که گفته می شود هزاران تن از
جوانان افغان را در ایران برای نبرد سوریه استخدام کرده بود.
در واکنش به این نامه مخملباف، مصطفی تاجزاده ابراز نظر کرده است، اما
آقای مخملباف گفته است که مصطفی تاجزاده در بحثی تلویزیونی در مورد
افغانستان گفته است « افغانستان بعد از مداخله غرب به جای نرسیده، چرا که
نیمی از افغانستان امروزه در دست طالبان است». آقای مخملباف در مقام دفاع
از افغانستان بر آمده و پاسخ های نیز به آقای تاجر زاده نوشته است. اما این
کارگردان ایرانی در عین حال گفته است که بخش بزرگی از نا امنی های
افغانستان به وسیله ایران و پاکستان حمایت می شود.
اشاره این فلم ساز ایرانی
بیشتر به چالشهای امنیتی است که از سوی ایران و پاکستان به افغانستان متوجه
بوده است، اما به ساده گی از لحن و محتوای این نامه می توان دریافت که این
مداخله ها دامن فعالیت های فرهنگی را نیز در افغانستان محکم چسپیده است.
این نامه ، انگشت به عملکرد های پاکستان در برابر افغانستان نیز گرفته است،
امکان دارد که اشاره اقای مخملباف به پاکستان و مداخلات آن کشور در امور
افغانستان رابطه تنگاتنگ با برداشت های شخصی و مطالعه وی از وضعیت جاری در
منطقه داشته باشد، اما یقینا که پاکستانی ها نیز به نحوی مخالف فعالیت های
فرهنگی به ویژه کار های هنری که در جریان سالهای پس از سقوط طالبان در
افغانستان به راه افتاده، باشند.
هنرمندان هندی که در بیشتر سالهای اخیر به افغانستان سفر داشته اند، نیز
همواره از تهدید های امنیتی نگران بوده اند. جان ابراهام هنرمند بالیوود که
برای اجرای نقش مرکزی در فلم « کابل اکسپرس » در سال ۲۰۰۶ میلادی به
افغانستان آمده بود، در هنگام صحنه برداری قسمت های از فلم که در بیرون از
شهر کابل برنامه ریزی شده بود، نگرانی اش را از وضعیت امنیتی به صورت آشکار
با تیم کاری اش و نیروهای امنیتی افغان ابراز داشت. سنیل شیتی نیز در سفر
مختصری پس از سقوط رژیم طالبان در دیداری که با هنرمندان افغان داشت گفته
بود : « زمینه های کار های هنری بین افغانستان و هند به وجود آمده است، اما
هندی ها هنوز هم نگران امنیت شان هستند».
با آنکه این دو هنرمند به طور مستقیم از پاکستان یاد نکرده اند، اما به
ساده گی می توان دریافت که هدف از اظهارات آنان تهدید های امنیتی پاکستان
در افغانستان است.
مخملباف یکی از کارگردانانیست که شناخت زیادی با افغانها و افغانستان دارد.
او حتی در زمان حکمرانی طالبان به صورت مخفی به افغانستان سفر کرده بود و
به گفته خودش در این سفر وی بیشتر با جریانات در افغانستان آشنا شده است.
او در سال 2001 میلادی فلم هنری سفر به قندهار را ساخت. این فلم حکایت یک
دختر افغان به اسم نفس را بیان می کند که از کانادا برای نجات خواهرش به
قندهار می رود و در راه رفتن به قندهار به دشواری های جدی بر میخورد و
بالاخره به چنگ طالبان می افتد و زندانی میشود.
نامۀ محسن مخملباف و آنچه وی در مورد حکایت کرده است، هرگز از مراجع دولتی
افغانستان دنبال نشده است و قضیۀ کشته شدن دو هنرپیشه و زخمی شدن بیست تن
دیگر در رویداد پرتاب نارنجک که حالا گفته میشود کار مسقیم ایرانی ها بوده
است، بخشی از تلاشهای است که اوضاع در افغانستان همواره تیره نشان داده شود
و این گفته آقای تاجزاده که حضور غربی ها نیز نتوانسته است وضعیت را در
افغانستان بهبود ببخشد، به کرسی نشانده شود.
|