شاید
شما در رستورانتهای کابل، با گیاهخوران روبهرو نشده باشید، اما شماری در
کابل هستند که با خوردن گوشت خداحافظی کردهاند و برای این کارشان،
دلیلهای کلانی دارند. برخی از کسانی که گوشت نمیخورند و به گیاهخوار
مشهور اند، حتا از دیگر محصولات حیوانی نیز استفاده نمیکنند، اما برخی
دیگر، تنها گوشت را نمیخورند و مشکلی با خوردن تخم، شیر و پوشیدن لباسها
و کفشهای چرمی ساخته شده از پوشت حیوانات ندارند.
وحید وارسته مسوول انجمن قلم افغانستان است. او ۲۷ سال میشود که گیاهخوار
است. آقای وارسته میگوید: «دقیقاً ۲۷ سال میشود گیاهخوار استم، هیچ نوع
گوشت را نمیخورم، ولی از دیگر محصولات حیوانی استفاده میکنم. در آغاز
هیچگونه مطالعهای در خصوص گیاهخواری نداشتم و نه هم از زیانهای استفاده
از گوشت میدانستم.»
او در بارهی دلیلی که او را به ترک گوشت خوردن واداشته گفت: «نخستین دلیلی
که مرا وادار ساخت خوردن گوشت را ترک کنم، حس ترحم در برابر حیوانات بود.
با خودم فکر کردم تا زمانی که انسان میتواند با استفاده از غذاهای طبیعی
که سازگار با طبیعتش هم است، زنده بماند پس چه نیاز است که گوشتی را که در
نتیجه خشونت به دست آمده استفاده کند؟»
آقای وارسته در پاسخ به این پرسش که بعد از گیاهخوار شدن چه تغییرات و
تفاوتهایی را در خود حس میکند، گفت: «برخلاف نظر معمولِ مردم که معتقد
اند با یک هفته گوشت نخوردن، حتا قادر به راه رفتن نیستند، باید بگویم در
طول این ۲۷ سال هیچگونه ضَعف را از لحاظ جسمی حس نکردهام و بر عکس، از
لحاظ روحی احساس راحتی و آرامش بیشتری دارم.»
میگویند که گیاه، از ابتدا خوراک طبیعی انسان بوده است و انسانهای نخستین
در جنگلهای گرمسیری زندهگی میکردند و میوه میخوردند. اما به مرور زمان
و بنا بر عوامل مختلف و پیشآمدهای گوناگون، ناچار شدند بکوچند و دسترسی
نداشتن به گیاه و میوه، آنان را وادار به کشتار حیوانات و خوردن گوشت ساخت.
به باور آقای وارسته، خطهای قرمزی در افغانستان وجود دارد که باعث میشود
شما نتوانید در برابر پرسش اشخاص مختلف پاسخ صادقانهای ارایه کنید:
«معمولاً میگویم تکلیف معده دارم، چون بعضاً در جامعهی ما گوشت نخوردن را
حرام دانستن آنچه خدا حلال گفته میدانند.»
و اما این واکنشهای منفی در حالی شکل میگیرد که بر بنیاد سفارشهای دینی،
پیروان اسلام از دیدگاه دین و شریعت آزاد اند تا گوشتخوار و یا گیاهخوار
باشند و خوردن گوشت جبری (واجب) دانسته نشده است.
این باور در سراسر جهان رایج است، اما برخیها با این باور، به خوردن گوشت
پایان دادهاند و آن را نوعی بیرحمی بر حیوانات میدانند. گیاهخواران در
سراسر جهان وجود دارند و در افغانستان نیز شماری از آگاهان و ادیبان، دست
از خوردن گوشت برداشتهاند و به خوردن میوه و گیاه، بسنده کردهاند. آنان
باور دارند که گوشتخواری هم به بدن انسان ضرر دارد و هم نشانهای از
بیرحمی پشتیبانی از رفتار خشونتآمیز با حیوانات است.
پرویز شمال، مدیر خبر طلوع نیوز نیز دلیل اصلی گیاهخوار بودنش را ترحم به
حیوانات و حق زندهگی میداند. او میگوید: «هنگامی که گیاهخوار شوید، با
همهی موجودات در صلح میباشید، من حس میکنم گیاهخواران از اعتماد به
نفس بالایی برخوردار اند و حس ترحمی بیشتری دارند.»
آقای شمال از حس و حال بعد از گیاهخواریاش چنین میگوید: «پیش از
گیاهخوار شدنم، به علت افزایش کار دماغی و کاهش کارهای فزیکی، با چند
بیماری از جمله افزایش چربی در خون و جگر روبهرو شدم، اما پس از گیاهخوار
شدنم این دو مشکل به گونهی کلی از من دور شد، شنیده بودم که میگفتند
نخوردن گوشت، نیروی انسان را کاهش میدهد، اما من که سالها است
گیاهخوارم، وارونه این نظر را گواه بودهام.»
پرویز شمال همچنان دربارهی پوشاک، از پوشیدنیهای چرمی و پشمی که از پوست
و یا پشم حیوان ساخته شده باشد، دوری میجوید و بسیار میکوشد تا چرم گیاهی
پیدا کند. اما او میافزاید: «باید اعتراف کنم که گاهگاهی در مراسم رسمی
که کفش ساخته شده از چرم گیاهی پیدا نکردهام، ناگزیر شدهام تا کفش چرمی
بپوشم.»
فهیم، مدیر رستورانت استانبول در کابل است. او میگوید که مشتریهای
گیاهخوارش در مقایسه به مشتریهای گوشتخوار کم است که بیشترشان خارجیهای
مقیم کابل اند و تعدادی هم دانشجویان جوان که از بیرون کشور برگشتهاند:
«مشتریهای گیاهخوار داریم، اکثراً خارجیها هستند، افغانها کم هستند،
این تعداد هم بیشتر سالاد و سوپ و از این چیزها استفاده میکنند، تعدادی از
مشتریان هم هر دو غذا را میپسندند، هم گیاهخوار اند و هم گوشتخوار.»
فهیم میگوید از زمانی که این هوتل را راه انداختهاند، تا حالا مشتریان
گیاهخوارشان افزایش نیافته، همان تعداد اندکی که مشتری خاص هستند: «از
زمانی که رستورانت را افتتاح کردیم، مشتریهای گیاهخوار داشتیم، تا حالا
هم داریم، کم و زیاد هم نشده، به طور اوسط روزانه بیش از دوصد مشتری داریم.
در این میان تنها یکی- دو نفر گیاهخوار اند.»
انسانهای گیاهخوار چند گونهاند. عدهای گیاهخوار کامل اند که هیچ نوع
گوشت، تخم و مواد لبنی را مصرف نمیکنند و از استفاده محصولات چرمی، پشمی،
ابریشمی و هرگونه محصول به دست آمده از حیوانات خودداری میورزند. شمار
دیگر، تخم و شیر را میخورند، اما هیچگونه گوشت را نمیخورند. عدهای دیگر
اما نیمهگیاهخوار اند و تنها از گوشت سرخ تغذیه نمیکنند، ولی محصولات
لبنی، تخم مرغ، گوشت مرغ و ماهی را میخورند.
گیاهخواری را یک سبک زندهگی دانسته و گفتهاند که گیاهخواران نسبت به
دیگران، از سلامتی و صحت بهتری برخوردار اند، اما طب امروز و پزشکان راجع
به این روش زندهگی، چی میگوید؟ داکتر مجتبا صوفی، متخصص امراض داخله است.
به نظر او، گیاهها حاوی مقدار کافی منرالها و ویتامینهای ضروری برای بدن
انسانها هستند. به گفتهی آقای صوفی، خطر ابتلا به چربی خون، سکتههای
مغزی و قلبی، دیابت انواع سرطانها و بسیاری از امراض در گیاهخواران نسبت
به گوشتخواران کمتر به میان میآید.
داکتر مجتبا صوفی گفت: «دانشمندان جهان ثابت ساختهاند که چاقی منشای
بسیاری از امراض است و یک رژیم غذایی گیاهی از ازدیاد وزن نیز جلوگیری
میکند و برای صحتمند بودن، بیشتر از ۶۰ درصد رژیم غذایی را باید به
گیاهان اختصاص بدهیم.»
داکتر مجتبا در ادامه میگوید: «گیاهها به خصوص سبزیها حاوی مقدار کافی
فولیک اسید هستند و از کمخونی و فقر آهن جلوگیری و در پیشگیری از به وجود
آمدن سنگهای صفرا کمک میکنند، به باور وی، رژیم گیاهی بعضاً رژیمی درمانی
نیز است.»
اما گفته میشود کسانی که گیاهخوار هستند و اصلاً از گوشت استفاده
نمیکنند، «ممکن» به کمبود ویتامین B۱۲ مبتلا شوند. پس باید با تنظیم یک
برنامهی غذایی مناسب از کمبود مواد ضروری در بدن جلوگیری شود. به خصوص
بانوان بارداری که گیاهخوار هستند، باید به داکتر مراجعه کنند و با توصیه
داکترشان از مشتقات کیمیایی به خاطر تکمیلسازی ویتامینهای مورد ضرورت
بدنشان استفاده کنند. |