سراج الاخبار افغانیه
شماره ۲۲/ یک رمضان ۱۳۳۰ هجری قمری/۲۳ اسد ۱۲۹۱هجری خورشیدی/۱۴ اگست ۱۹۱۲ عیسایی
صفحات ۶ تا ۱۵


یادداشت:
از روی تصادف به نامه‌ی هندوان در شماره ۲۲ سراج الاخبار افغانیه برخوردم. هندوان افغانستان خواسته اند که ادعای یک ژورنالیست هندوستانی را  در پیوند با زندگانی شان رد کنند. از پاسخ شان حس وطن‌دوستی و احترام به حقوق شهروندی  خورشیدگونه بازتاب می یابد و آگاهی فراگیر را در مورد زندگانی این اقلیت مذهبی پیشکش می دارد که این امر سبب شد تا به تایپ و نشر دوبارهء آن همت کنم.

بایسته‌ی گفتن دارد که تا ۱۳۴۴ در مطبوعات افغانستان برای اقلیت مذهبی هندوان و سیکهـ های افغانستان یعنی برای هر دوی شان صرف واژه نادرست اهل هنود به کار می رفت پسان تر اهل هنود و سیکهـ های افغانستان جایی آن را گرفت ولی درست ترین نام این اقلیت همانا «هندوان و سیکهـ های افغانستان» است.

در بازتایپ این نامه هیچگونه تغییری به عمل نیامده و چنان‌که متن است بازتایپ گردیده. واضح است پرسش های از متن پاسخ ها طرح خواهند شد تا جاییکه توان بود آن‌ها را پاسخ خواهم گفت. با سپاس . ایشور داس
 

حوداث خارجیه

در باب تردید اقوال غلط مآل (سنت نهال سنگهـ) نام هندویکه در اخبار عام نشر شده بود از طرف رعایای هندوی دولت علیه افغانستان تحریر یافته و به اداره عاجزانه ما فرستاده اند که عیناً درج اخبار خود بنمانیم. این است که عیناً درج می شود:

عالجاه مشفق کرام مهربان والا شان محمود بیگ خان مدیر سراج الاخبار به عزت باشند. چون درینوقت از ترجمه اخبار عام مورخه ۱۵ ماه می سنه ۱۹۱۲ مطابق ۲۷ ماه جمادی الاول سنه ۱۳۳۰ هجری چند فقره به ملاحظه خدمت کاران و رعایای اهل هنود مقیمه دارالسلطنه کابل رسیده که از شرح اخبار مذکور مفصل برای شما خبر داده امید میکنیم که اصل اخبار مذکور و جواب های مایان اهل هنود رعایای دولت خداداد افغانستان را که در آخر آن دستخط و اسم خود ها را مفصل امضا کرده به جهت شما ارسال داشته ایم درج اخبار مبارکه خود نموده و نشر فرمایند تا شخصی که این اخبار را کرده بغلط صریح و سخنان لا یعنی خود که صرف دروغ محض است خجالت بکشد تا دوباره چنین سخنان دروغ را شایع نکند مهربانی کرده سراپا داخل اخبار مذکور فرمایید.-

 شرح ترجمه اخبار پایونر اینکه یک نفر اهل هنود «سنت نهال سنگهـ» یک مضمون بسیط بعنوان این که در افغانستان چه دیدم تحریر کره در ضمن آن مینگارد –

درین امر محال اشتباه نیست که در دولت علیه خداداد افغانستان سرکها و راه های پخته تعمیر نموده شده و سیم های تیلفون در سلطانپور از جلال آباد الی دارالسلطنه کابل تکمیل یافته است و راه جلال آباد و کابل پخته و پاکیزه است که مترددین برآن آمد و رفت دارند و عرابه ها به کثرت می آیند و میروند و عوام الناس بایسکل رواج داده اند –

ساعتها نیز نزد هر شخص یافته میشود و در ارگ مبارکه شاهی چراغهای برقی روشن کرده میشوند و دربین شهر کابل یک منار ساعت تعمیر کرده شده است مدارس بنا نموده شده و در چهاونی بدون روز جمعه هر روزه قواعد نظامی بعمل می آید حکام و افسران اعلی حکماً کلاه های بر وضع انگلیس می پوشند –

اعلیحضرت میخواهد که در ملک شان یک نهر عظیم جاری و ساری باشد- فن عکاسی که از نقطه خیال اهل اسلام کفر میباشد نیز اجرا یافته و خود اعلیحضرت همایونی در آن ماهر کامل هستند و بسیار اوقات محض از برای تفریح طبع نفیس شاهانه عکس های اشکال مختلفه میگیرند- علاوه از این ماشین خانه کابل بسیار وسیع است که انجن های دخانی در آنجا موجود و حاضر می باشند- چند نفر انگلیس نیز در افغانستان بر عهدهای اعلی مامور و مقرر اند.

چنانچه یکی از آن ها موتر ران اعلیحضرت امیر صاحب است قصه کوتاه اعلیحضرت امیر صاحب به هر چیز زمانه جدید را بدل و جان شیدا میباشند اما افسوس که اعلیحضرت امیر صاحب در قیام امنیت ملک و حفاظت حقوق جایز در ادای رعایای خود قدری غافل هستند در ملک افغانستان مسلمانان بالعموم در تعداد کثیر و مردم مذاهب دیگر در تعداد قلیل یافته می شوند و کورنمنت افغانستان گاهی برین پولتیکی عمل نمی شود که با افراد قلیل التعداد سلوک حسنه و همدردی روا دارد و برعکس اهل هنود ربع آزادی را مالک نیستند که اهل اسلام از آن مشرف و مفتخر هستند بلکه اهل هنود و بواسطه اینکه مذاهب جداگانه دارند –

مبلغ چهار روپیه کلدار سالیانه جزیه ادا می میکنند چون کدام نفر از اهل هنود در حد و قلمرو افغانستان داخل و خارج میشوند او را به مجرد ادخال و خروج در بندر که نسبت از اهل اسلام چهار روپیه محصول اضافه ادا میکنند –

کسی از اهل هنود اجازه ندارد که به موجب احکام مذاهب خود مصروف عبادت شود و در دهرم سال و معبد های خود ناقوس نواخته بتوانند کسی بر خلف هندو باور نمی کند و یک ادنی ترین مسلمان را چیزی گفته نمی تواند –

تعداد دهرمسال و معبدهای اهل هنود خیلی قلیل است اما اهل اسلام در هر تعداد و هر جای مساجد و خانقاه ها بنا کرده می توانند و کسی از آنها را از این کار خیر باز نمیدارد دهرم سال و معبد ها در عهد خلد آشیان حضرت ضیاء المته والدین مرحوم در هر تعداد و هر که تعمیر شده بودند موجود هستند و در تعداد آنها هیچ اضافه به عمل نیامده این را امر محض مشکل نه بلکه نا ممکن است که در تعداد موجود آنها اضافه کرده بتوانند لفظ اضافه بلاشک از نامکنات است چرا که در حال این تجاویز اندیشیده شده اند که بیخ کنی این تعداد موجوده نیز به عمل آورده شود تمثیلاً عرض میکنم در خود شهر کابل حسب الامر اعلیحضرت امیر ضاحب خالصه دهرم سال بند کرده شده است اگرچه اهل هنود بحضور اعلیحضرت همایونی برای بازکردن آن عرضداشت تقدیم نموده اند اما عریضه شان از بارگاه خسروی باجایت مقرون نشده –

همچنین حسب الامر اعلیحضرت امیر صاحب دام اجلاله در موضع سلطانپور چشمه بابا نانک که یک تهریته زیارت معتبر اهل هنود وغیره علاقه جات میباشد معه دهرم سال ضبط نموده شده است و بجای آن دهرم سال که حال منهدم کرده شده است خانه ها تعمیر کره شده اند علی هذا القیاس سمت شمال جلال آباد در علاقه کامه یک دهرم سال زمانه قدیم منهدم کرده شده است و نیز یک دهرم سال خسته و فرسوده شهر کجه که از یک پهلو افتاده بود مطلقاً ویران کرده شده است برای تعمیر آن اجازه داده نشده بلکه حاکم علاقه مذکور تهدیدآً اهل هنود را تنبه کرد که آنها از این چنین حرکات ناپسندیده باز آیند و الا متحمل نقصان خواهید شد چنانچه دهرم سال هنود شهر کجه هنوز در حالت تخریب و خسته گی است-

امیر حبیب الله خان یا امیر شهید

اگر کدام مسلمان از راه عداوت ذاتی علانیه بگوید که فلان هندو با فلان زن مسلمان تعلق ناجایز درد همان وقت آن هندو را گرفتار کرده جبراً در اسلام داخل کرده میشود و اگر ملزم از ارتکاب این حرکات قبیحه انکار کند او را به خیلی بیرجمی قتل نموده میشود اگر یک مسلمان با کدام زن هندو تعلقات ناجایز داشته باشد از او هیچ بازخواست نمیشود بعضی اوقات باین حیله تراشیده که فلان زن هندو در دام عشق فلان شخص مسلمان مبتلا شده می خواهد که مشرف به اسلام شده با شخص مذکوره ازدواج کند خواه آن زن بیچاره این خیال هم نداشته باشد آن زن را جبراً گرفتار کرده به مرد مسلمان سپرده میشود من بچشم خود دیدم که از یک قریه متصل شهر کجه یک زن هندو که در سن بیست ساله گی خواهد بود از شوهر خود ناراض شده همراه والده خود سوی خانه والدین می رفت که دفعتاً مرد مسلمان زن هندو را دیده آمد و گفت که این زن با من وعده کرده بود که از قیود کفر آزاد شده داخل دین مبین اسلام خواهم شد بعد از گفتن این الفاظ خود زن هندو را گرفته در مسجد قریه متصله داخل کرد جبراً او را در نکاح خود آورد زن بیچاره خیلی شور وشغب کرد و مادرش بسیار آه کشید در ورطهء اضطراب سرخود را بر سنگ زده خود آلود کرد شوهرش چون از این واقع مطلع گردید اندوهناک شده در بارگاه اعلیحضرت امیر صاحب عریضه ها روانه کرد دادخواه شد اما هیچ جواب برنیامد زیرا که خود اعلیحضرت امیر صاحب در اشاعت اسلام کوشش می نمایند چنانچه ایشان برای برهمن نو مسلم مبلغ هفتصد روپیه و برای چتری (گهتری) نو مسلم ششصد روپیه و برای ویس نو مسلم مبلغ پنجصد روپیه و برای شودر نو مسلم مبلغ چهار صد روپیه مقرر فرموده اند پولتیکی اعلیحضرت امیر صاحب نسبت به پولتیکی اعلیحضرت صاحب مرحوم اهل هنود بی مزاحمت هروقت و هرجای رفته می توانستند اما در زمانه موجوده آنها بدون حفاظت تا بدو میل راه رفته نمی توانند کسانیکه بدمعاش اند خیلی تقویت یافته اند و روزی نمیگذرد که یک نفر یا دو نفر هندو در کدام ده قتل نشوند یا مال و اسباب آنها به غارت برده نشود فقط.
 

در شماره های آینده ادامه دارد......