۸ صبح

بی‌طرفی کرزی در انتخابات آتی می‌تواند سرآغاز یک سنت جدید در تاریخ سیاسی ما باشد. او می‌تواند با بی‌طرفی خود در انتخابات تداوم و پیشرفت یک افغانستان مرفه، باثبات و دموکراتیک را تضمین کند. در این صورت هیچ کس حق نخواهد داشت تا پس از اعلام نتایج انتخابات و انتقال صلح‌آمیز قدرت در هنگامی‌که حامد کرزی دیگر به یک فرد عادی مبدل می‌شود، دست به انتقام‌جویی و تصفیه حساب سیاسی با او بزند. بلکه باید وی را به عنوان میراث‌گذار انتقال صلح‌آمیز قدرت به رسمیت بشناسد و از عزت و شرف و جایگاه سیاسی او دفاع کند. ما در تاریخ سیاسی خود شاهد انتقال مسالمت‌آمیز قدرت از یک رییس‌جمهور منتخب به رییس‌جمهور دیگر نبوده‌ایم. حتا در نظام‌های سیاسی غیردموکراتیک و یا سلطنتی ما نیز، انتقال قدرت- اگر نه همیشه ولی اکثرا- با خشونت و کشتار همراه بوده است. به همین علت اکثر حکمرانان سیاسی ما در پایان دوره‌ی حکمروایی خود، پیوسته تلاش کرده‌اند تا بدون زور و خشونت از قدرت کنار نرفته و یا خواسته‌اند به نوعی اقتدار خود را از طریق دست‌نشانده‌های خود تداوم ببخشند. این سنتِ سیاسیِ بد، هنوز در فرهنگ سیاسی ما به خوبی برجسته است. شاید یکی از دلایل عمده‌ی آن این باشد که حکمرانان ما در هنگام ختم اقتدار خود، همیشه با این دلهره مواجه بوده‌اند که اگر بعد از ختم اقتدار در قدرت سهم نداشته باشند، ممکن است با انتقام‌جویی مخالفان سیاسی و کسانی که در جریان اقتدار او آسیب دیده، مواجه شوند.
در سیستم‌های دموکراتیک که نهادها و قوانین حاکم‌اند و سیستم بر اساس شفافیت و حسابدهی عمل می‌کند، هیچ سیاستمدار و حاکمی ‌از آینده‌ی سیاسی خود پس از رفتن از قدرت نگران نیست. او می‌داند که در یک روند شفاف و دموکراتیک به قدرت رسیده، از نهادهای دموکراتیک و قانونی پاسداری کرده و قانون را تطبیق کرده است. از جانبی، هم‌چنان این اطمینان را دارد که در یک نظام دموکراتیک و قانونمند هیچ اقدامی ‌علیه وی نمی‌تواند برخلاف قانون صورت بگیرد. اما از آن‌جایی که تجربه‌ی ایجاد و تطبیق سیستم‌های دموکراتیک جدید و نو است و طبیعی است که از خلاها و نواقصی رنج می‌برد، طبیعی است که حاکمان امروز ما از آینده نگران باشند.
این نگرانی را می‌توان این روزها در رفتارها و عملکردهای رییس‌جمهور کرزی دید. هرچند حامد کرزی تلاش می‌کند تا در برابر افکار عامه، اقداماتی انجام داده و اظهاراتی بیان کند که نشانگر بی‌طرفی‌اش در روند انتخابات باشد، اما فعالیت‌های پشت پرده‌ی او کاملا خلاف چیزی است که در ملاعام انجام می‌دهد.
جدیدترین نمونه‌ی آن، برگزاری جرگه‌ی تفاهم است. این جرگه که ظاهرا متشکل از افراد با نفوذ از «سراسر افغانستان» است، تلاش دارد تا میان نامزدان نزدیک به حامد کرزی یک اتحاد جدید انتخاباتی بسازد.
ایجاد اتحاد انتخاباتی و کوتاه‌شدن فهرست نامزدان در هر انتخاباتی یک امر طبیعی و خوب است. اما اگر این اتحادها به دستور و هدایت رییس‌جمهور صورت بگیرد، به صورت واضح مداخله در روند انتخابات و آمادگی برای مهندسی آرا است. در شرایطی که در فهرست موجود نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدان نزدیک به ارگ متعدد است و حتا هر کدام از آن‌ها منتظر این هستند تا رییس‌جمهوری به عنوان نامزد مورد نظرش انتخاب‌شان کند، احتمال مهندسی آرا می‌تواند به نتایج بسیار خطرناکی منجر شود.
نامزدان نزدیک به ارگ، هم‌تباراند و اگر رییس‌جمهوری هر یک از آن‌ها را انتخاب کند، در گام نخست آرای پشتون‌ها را در انتخابات آتی به شدت آسیب خواهد زد و اختلافات در میان آن‌ها را شدت خواهد بخشید. این مساله با توجه به شرایط امنیتی و کمبود علاقمندی در مناطق پشتون‌نشین برای شرکت در انتخابات، می‌تواند منجر به غیابت آرای پشتون‌ها در انتخابات گردد که به صورت طبیعی این مساله می‌تواند از سهم‌گیری پشتون‌ها در ایجاد اقتدار آینده به صورت جدی بکاهد.
از جانب دیگر، ایجاد اتحاد انتخاباتی با استفاده از امکانات دولتی و تحت مدیریت حامد کرزی، به‌گونه عادی سبب ایجاد حس انتقام‌جویی در میان نامزدان اقوام دیگر خواهد شد. در حالی که حامد کرزی به عنوان رییس‌جمهور منتخب افغانستان و براساس نص صریح قانون اساسی مسوولیت دارد تا در انتخابات بی‌طرف بماند. اگر حامد کرزی در انتخابات آتی بی‌طرف نماند، نتایج انتخابات ما نه تنها فاجعه‌بار و توام با خشونت خواهد بود، بلکه سبب انسداد سیاسی نیز خواهد شد. از جانبی، ما شاهد آن چرخش عظیم تاریخی که منتظرش هستیم، نخواهیم بود.
برای من به عنوان کسی که تمامی ‌سال‌های اقتدار سیاسی کرزی را شاهد بوده‌ام، برخی از ترس‌ها و نگرانی‌های او قابل درک است. او می‌داند در طول این سال‌ها دشمنان زیادی برای خود ساخته است و ممکن است هر یک از این‌ها پس از آن که او از قدرت کنار برود، با وی دست به تصفیه بزنند. اما اگر کرزی نقش بی‌طرف به عهده بگیرد و بگذارد که انتخابات در یک فضای رقابتی سالم برگزار گردد، مردم افغانستان و نامزدان ریاست‌جمهوری از یک طرف مدیون میراث عظیمی‌که خواهند بود که او به جا مانده، و از سوی دیگر مردم و نامزدان ریاست‌جمهوری به شمول برنده انتخابات، مسوولیت خواهد داشت تا از جان، شرف، عزت و نقش تاریخی حامد کرزی پس از ختم اقتدار وی حراست کنند.