وقتی روی صخره بزرگی می‎نشینم
و به ساحل و دریاچه
و جنگلی که در عقب دریاچه مثل خط سیاهی کشیده شده است می‎نگرم
به تو می‎اندیشم و ما،
با این که در نگاه‎هانم چیزی است که ترا نگران می‎سازد.

مادر می‎گفت: "در نگاه‎های آدم چیزی بیش از اندوه نیست،
در سرزمینی که به تبعیدگاه خلاصه شده است."

انسان از ناشناخته ها می‎هراسد،
 باید توضیح بدهم:
من، چیزی بیش یا کم از یک انسان نیستم
صحیح که، پوستم کمی تیره است
تو هم وقتی رفته بودی لب ساحل شرقی
تنت برنزه شده بود
اما تو
با هویت خودت دوباره برگشتی
بی‎آنکه کسی به رنگ پاسپورتت گیر دهد.
اما من، تنها من نیستم در نظر تو
کُلیتی هستم که مرا در فرهنگ تو "دیگری" تعریف کرده است.
فاقد هویت فردی
انسانی از دوره‎ی "پیش رنسانس"
شاید آن گُریلی که از تکامل چیزی نصیبش نشده است.
و هی باید بگویم از کجا آمده‎ام!

مادر می‌گفت: "پسر ناخوانده‎ی جنگِ سرد،
چیزی‎ست مانند  فرزند نامشروع کولونیالیسم
که تنها احساس گناه نخستین را در روح انسان متعالی برمی‎انگیزد."

باید تصریح کنم؟

من چیزی نیستم
بیش از مردی که با جیب‎های خالی خواب‎های بزرگی می‎بیند
عشق را می‎فهمد
بوسه را می‎فهمد
و بیشتر از هرچیزی
تنهایی را می‎شناسد.

من چیزی نیستم
غیر از آنی که رودخانه‎ها را بر دوش دارد
طعم دریا را می‎داند
بوی جنگل را می‎شناسد
و پوستش سیم‎خارها را
بجای عشقه‎پیچان گرفته است.

مادر می‌گفت: " در جایی که تو، خودت نیستی
به آنجا تعلق هم نداری!"

من به کجا تعلق دارم؟
وقتی پانزده سال پیش به کوچه‎ی قدیمی ما پا گذاشتم
محله مرا نشناخت
جای خالی درختان توت که دیگر نبودند،
مرا نشناخت.
بوی گاه‎گل‎های دیوارها فرار کرده بودند
حویلی همسایه‎ی یهودی ما، به دکان قصابی تبدیل شده بود
غرفه‎ی کتاب فروشی که اولین کتابم "زیبارو و هیولا" را از آنجا خریده بودم
به برگرفروشی مبدل شده بود.
درِ خانقاه با آن کنده کاری‎های قدیمی‎اش
که همیشه باز می‎بود
به یک جفت درِ فلیزی سیاه رنگ همیشه بسته مبدل شده بود
و هرچند گوش دادم صدای رباب شیرربابی به گوشم نرسید.

آنروز، سرگشته از گُم شدن ریشه‎های خودم
تلاش کردم "کوچه‎ی ما"[1] را در خود بازیابم
اما، پسرکی که با تنفگ روسی یا امریکایی بازی داشت
با نگاه‎های کنجکاوش مانع شد.
و پیش از این که بتوانم لبخندی تحویلش دهم
به رهگذری گفت: " مثلی که بیگانه است."
رهگذر بی‎آن که شاخه‎ی نوری[2] به لب گذاشته باشد، تاکید کرد:
" از سرو وضعش معلوم است که از اینجا نیست."

حالا
در پیاده‎روی‎های طولانیِ عبث
روزی که سایه‎ای نباشد،
که در این شهر ناز و کرشمه همیشه هم غایب است،
همسخنی ندارم.

گفتن،
و بیشتر از آن شنیده شدن
برایم مسئله شده است.

دیروز
وقتی با پسرم در مورد سیمرغ و سفر مرغان حرف  می‎زدم
شانه‎هایش را انداخت بالا
و با زبان بریده‎ای گفت: " می‎توانی به سویدنی بگویی،
من اینقدر فارسی بلدم نیست."

مادر می‎گفت: " دو کسی که باهم افهام و تفهیم نتوانند
بیرون از هر رابطه‎ای می‎مانند."

می‎دانم می‎دانم می‎دانم
اما زبان چشم‎ها چه؟
اما زبان دست‎ها چه؟
و زبان عشق چه؟
آیا همیشه و همه‎جا، "چراغ‎های رابطه‎ تاریکند"[3]؟

 

درآغاز تبعید بود
و درآغاز تبعید بود
و پیش از آن که چیزی آفریده شود
تبعید بود.[4]

و در تبعیدگاهم، با خویش بودم
که ترا ملاقات کردم

 

رو به رویی غروبی که معطل شده بود.
گیسوانت از طلا بود یا انعکاس خورشید
من به یاد خرمن گندمی افتادم در لوگر
وقتی پیاده مجبور شده بودم، وطنم را ترک کنم.

 

تو بوی گاه‎گل می‎دادی
و بوی درختان سنجد
وقتی خواستم برایت توضیح دهم
نه از بوی گاه‎گل چیزی شنیده بودی
و نه درخت سنجدی دیده بودی.
چنین بود که
آغاز شدی در متن دیگری
که واژه‎هایش هویت دیگری داشتند.

یکباره فرو رفتی به غربت
وقتی تجربه کردی شنفتن نامت را
با تلفظ اشتباه.
گفتی: "تا هنوز هم نمی‎توانیم
یکدیگر را درست صدا بزنیم
نام‎های ما
برای ما هنوز هم
بیگانه است."
اما تاکید کردی که:" ما می‎خواهیم مرزها را بشکنیم
صداها را درهم بیامیزیم
و نام‎ها را از نو تلفظ کنیم."

مادر می‎گفت: " برای هر چیزی آغازی است،
اگر همتش باشد."

وقتی آن جفت پیر کنار دریاچه می‎آیند
زبان مرغ‎ها را می‎فهمند؟

 

نمی‎دانم نمی‎دانم نمی‎دانم
اما بدون شک، رابطه‎ی شان دوستانه است
همانگونه که
دختر همسایه‎ام
زبان سگش را می‎فهمد
زبان گربه‎اش را می‎فهمد
زبان رمزهای کمپیوترش را می‎فهمد

نمی‎خواهم، طرز نگاهم نگرانت کند
برای همین هم توضیح می‎دهم:
من مرغی هستم که راهش را گُم کرده،
و در جستجوی سیمرغ، به تو رسیده است.
یا شاهزاده‎ای از قصه‎ی هزار و یک شب 
که قصرش را دزدها تصاحب کرده‎اند.

 

 من همانی هستم که روی قالینچه‎ی سلیمان پرواز می‎کند
چراغ علاءالدین به دست،
به جنگ دیوها می‎رود
و
گنج‎ها را با ورد جادویی از میان کوه می‎کشد بیرون.

اگر کهنه یادها را به خاطر داشته باشی
من، پیش از جنگ های نیابتی
پیش از آغاز رقابت شرکت‎های اسلحه فروشی
و پیش از معامله‎های بزرگ نفتی و قاچاق هیروین
سرزمینی بکری برایت بودم
که بهترین حشیش دنیا را درآن می شد یافت!

مادر می‎گفت: "وقتی نام رابطه‎ای را دروغ گذاشتی
هیچ‌گاهی به حقیقت پی نمی‌بری!"

بیا همه چیز را با حقیقت آغاز کنیم.
و باور کنیم که زمین به همه‎ی انسان‎ها تعلق دارد.

نمی‎دانم در چندمین تبعید
اینجا سربرآوردم.
تبعید اول من
از بطن مادر بود به خاک
اما خاک مرا نپذیرفت
که قباله‎اش را یکی با داس و چکش می‎نوشت
و دیگری با شمشیر رقم می‎زد!

اما تبعید در من ادامه دارد
تا خویش را بیابم
و سیمرغی شوم با بال‎های عشق
که در چشم‎های تو پرواز کند.

16/02/2017
بوروس، سویدن