سرگذشت اکثریت مهاجرین هموطن ما هم، روزگار دردمندانی را ماند که تا چشم گشوده انــد، غم و رنج با آنها هم آغوش بوده است.

هنگامی که در مرکز ترن هامبورگ، زمستان سال ۲۰۱۵ با "ل" خدا حافظی نمودم، از چشم ها ودست هایش سخن از دردمندی، نا اطمینانی از سفر به سوی دنمارک را احساس نمودم. پیشتر از آن برایم گفته بود که:

 " تن به تقدیر سپردیم. راه طولانی را در پیش گرفتیم. در بین راه افغانستان- آلمان، همه مشکلات را دیدیــم. بارها اتفاق افتاد که بابسیار شدن مشکلات در ترکیه، یونان، اروپای شرقی، گریستیم. چند بار تصمیم گرفتیم که بر گردیم. ولی گفته می شد یک بار که پای تان د ر آلمان برسد، تمام مشکلات به پایان می رسند. از طرف دیگر می اندیشیدیم که اگر برگردیم، کجا برویم. بار دوش کدام خانواده شویم. همین حالا بار قرض کمر ام را خم نموده است. از کی قرض کنیم. برای گدایی هم که آماده نیستیم. از شما چه پنهان که چندین دفعه مهاجرین در صحبت های خویش به کرزی، اشرف غنی، عبدالله و . . . بد گفتند. دعای بد در حق شان دعای همیشگی بود. برای خود ما نیز دعای خیر بود و در دل گریستن. .  . حالا که روانۀ دنمارک هستیم، ببینیم که با چه سرنوشتی مواجه خواهیم شد . . ."

آنچه را که "ل" قصــه نمود، سخن نیم ملیون انسانی را ابراز می دارد که به موج دوسال پسین مهاجرت تعلق دارند. سخنان دردآمیز آنها زمانی آمیخته با ابراز هراس  می شود که سایۀ تهدید برای بازگشت به افغانستان را شب و روز بالای سر می بینند.

همین که شنیدند، اتحادیه اروپا برای حکومت افغانستان یک ملیارد ایرو تا سال ۲۰۲۰ میدهد که برای مهاجرین برگشت داده شده، از آن استفاده کند. همین که می شنوند، دیدار های بین حکومت افغانستان ، اتحادیه اروپا و به ویژه با مقامات آلمانی، صورت گرفته؛ این مهاجرین سوخته با درد، بیشتر کنجکاو می شوند.

 انسان های سرگردانی که با وضاحت می بینند، مشتی حکومتگرفساد پیشه وزراندوز، با لطایف الحیل، ومطابق عادت با سپردن وعده های دروغین، از مساعد شدن زمینه در داخل وطن گپ می زنند، در حالی چشم و جیب رابرای دریافت وتقسیم آن یم ملیارد ایرو باز کرده اند، رنج شان فزونی می یابد.

همین که می بینند، وعده های خانم مرکل صدراعظم آلمان، صدای دهل شنیدن از دور بود، واینجا فشار طاقت سوز شرایط"کمپ" ها بیداد می کند،  جوانان در حیرت فرو می روند که بازکجا بروند، خانواده های که چند طفل دارند، به سوی ایندۀ مبهم کودکان خویش نیز می نگرند،  و . . . این دنیای ایشان را فقط زمانی می توان دریافت که زنده گی آنها را دریافت.

ظلم و تبعیض در حق هموطنان هندوها وسکهـ  کشور را نیز در نظر آوریم که با ابعادی از دشواری ها مواجه اند.

 زنده گی واوضاع دشوار مهاجر ساز در افغانستان، تصامیم  و رفتارهای تبعیض آمیز وفریبنده در اروپا، اگر به درستی شناسایی شوند، اگر رنجی را که مهاجر در طول راه تا اروپا دیده است، تشخیص شود، اگر حملات گروه های ضد خارجی که با شعار های فاشسیتی خواب را از چشم مهاجر مظلوم می رباید، در نظر آیند، انسان های زخمینی را می یابیم که دروغ های حکومتی ها نمک بیشتربر زخم هایشان می شود.

تا حال مهاجر مظلوم که دست وپای بسته دارد، از روی ندانم کاری به دلیل تازه وارد بودن ومشکلات دیگر، در تشویش، دعا و گریستن پنهانی ویا آشکار سال وماه را سپری کرده است. دعا و اشکی که برایش کارساز نبوده است. اگر با یاری وهمکاری برخی نهاد ها وشخصیت سعی شده است، صدایش بلند شود و توجه عامه را به سوی خویش جلب نماید؛ متأسفانه بخشی از آن عوام را نیز گروه های دست راستی وفاشیست گونه مجاب نموده اند. برخی هم در زیر دل با ورود مهاحرین مخالفت دارند.

اکنون می نگریم که این وضعیت دشوار وهراس انگیز، به قوت خود باقی است. عوامل داخلی مهاجر ساز نیز کم نشده اند.

 دهشت آفرینی تروریسم به بیداد خود ادامه داده است.  دستگاه آغشته با فساد و بی توجه به حال مردم، همچنان به نوازش فساد پیشه گان ومردم آزاری ادامه می دهد. وضعیت معیشتی مردم با مشکلات بسیار روبرو است. جوانانی که با وجود زحمات بسیار وداشتن استعداد، توانسته اند تحصیل کنند، اما پیوندی با حلقات حاکم ندارند، بیکار استند.

 و در خارج، دولت های اروپایی رفتار نا مطلوب واخلاق دوگانه را در پیش گرفته اند. از حقوق بشر، مهاجر وکمک به آنها سخن می گویند، اما در عمل وضعیتی را ایجاد می کنند که انسان ها را می آزارند.

سرانجام، راهی که می تواند ملیون ها انسان جامعۀ ما را کمک کند این است که اوضاع در داخل تغییری لازم بیابد. درنظر داشت این مامول سعی وکوشش های میسر برای دفاع از حقوق مهاجر، جلب نظر نخبه گان فرهنگی- اجتماعی و نهاد های سیاسی را که مدافع حقوق مهاجرین استند، منتفی نمی داند. 

باید بپذیریم که رجوع مهاجرین به کشورهای خارج ناشی از وضع دشوار داخل وطن است. وضعی را که دعا و گریستن هم کمک نکرده است.

نه دعای خیر به حال مهاجر وهمه مظلومین و نه هم دعای بد در حق حکومتگران فاسد.