|
عبدالوهاب مددی خواننده، آهنگساز،
موسیقی‌پژوه، از کارکنان و سپس مدیران رادیو افغانستان در دهه‌های پنجاه و
شصت خورشیدی است که کوشش‌های فراوانش برای حفظ و اشاعه موسیقی این کشور به
دفعات ستوده شده است. کتاب "سرگذشت موسیقی معاصر افغانستان" تالیف او یکی
از معدود کتاب‌های پژوهشی در مورد ژانرهای مختلف موسیقی افغانستان از گذشته
تا دوره معاصر است.
عبدالوهاب مددی زاده هرات است. می‌گوید با موسیقی در کودکی از طریق آوازهای
فریادگونه نوجوانانی که در دشت‌های ولایت بادغیس چوپانی می‌کردند آشنا شده
و بعدها به دلیل سخت‌گیری در محیط خانواده، شب‌ها آهنگ‌های محلی "سر حدی"
را در زیر لحاف نجوا می‌کرده. در همان کودکی بود که دوتار دائی‌اش را
مخفیانه برداشت و کوشید آن‌را بنوازد، ولی آن دوتار به دست دائی شکسته و
عبدالوهاب خردسال از ترس برای مدتی از موسیقی دورشد. با وجود همه این
دشواری‌ها و مخالفت‌ها موسیقی و مددی هرگز یکدیگر را رها نکردند.
بعد از آنکه در هرات به مدرسه رفت و در جشن‌های مدرسه آوازخوانی کرد، مورد
تشویق قرار گرفت. در اواسط دهه سی وقتی به کابل رفت، یکی از بستگان او را
که هنوز نوجوانی بود به رادیو کابل برد. در سال ۱۳۳۴ ترانه "سیاه موی و
جلالی" با صدای مددی به صورت زنده از رادیو کابل پخش شد و این خواننده جوان
بین دوستداران موسیقی افغانستان نامی یافت. در همین زمان بود که "استاد
غلامحسین"، پدر "استاد محمد حسین سرآهنگ" هم به آوازخوانی عبدالوهاب توجه
کرد و او را در کلاس‌های درس خود پذیرفت. و چنان محبوب استاد غلامحسین شد
که او حتی برایش آهنگ‌هایی ساخت.
اما در مقابل تشویق‌های استادان موسیقی، مخالفان موسیقی عبدالوهاب، عرصه را
بر او تنگ می‌کردند. زمانی که در کابل در یک مدرسه شبانه روزی (لیلیه) درسش
را ادامه می‌داد، مدیر آن مدرسه با آوازخوانی او سخت مخالف بود. عبدالوهاب
بخاطر سرپیچی از فرمان مدیر بارها کتک خورد و حتی به این دلیل و از ترس
تنبیه سخت‌تر برای مدتی از رادیو دور ماند. او در آغاز با نام مستعار
"عبدالوهاب هراتی" در رادیو آواز می‌خواند، بعد ها به یاد رنج‌هایی که او
برای آموختن و ارائه موسیقی برده بود نام "رنجور" را برگزید و سپس تخلص
"مددی" را انتخاب کرد.
در کنار فعالیت‌های موسیقایی که مددی داوطلبانه انجام می‌داد، در هنرستان
فنی کابل هم تحصیل کرد و بعد از اتمام این دوره در بخش هواشناسی فرودگاه
کابل مشغول به کار شد. وی از سال ۱۳۳۸ به رادیو افغانستان خوانده و چند سال
بعد مدیر برنامه‌های موسیقی شد.
در دهه هفتاد عبدالوهاب مددی طی پنج سال با دو بورسیه آلمان غربی طی اقامت
در این کشور به آموخته های خود افزود و به فراگیری و تحصیل موسیقی غربی و
ژورنالیسم رادیو پرداخت و با این اندوخته‌ها به افغانستان برگشت و به کار
در رادیو کابل با اندیشه‌های نو ادامه داد. تهیه و اجرای برنامه‌هایی که به
معرفی موسیقی غرب می‌پرداخت از جمله نوآوری‌های او در این زمان بود؛
برنامه‌هایی همچون معرفی موسیقی پاپ، موسیقی دوران رمانتیک، پخش و معرفی
ماندگارترین آهنگ‌های کشورهای مختلف (گلهای همیشه بهار)، چهره‌نگاری و
بررسی زندگی آهنگسازان شهیر، و برنامه "یک جهان موسیقی" که انتخابی از
شادترین آهنگ‌های ملل مختلف بود. او همچنین بیش از ۱۴۰ اثر موسیقایی ثبت
شده در آرشیو موسیقی کابل دارد. برخی از این آثار را خود آهنگسازی و اجرا
کرده و بعضی را برای خوانندگان مشهور کشور مانند استاد مهوش، ساربان،
رخشانه، پروین و ژیلا ساخته است.
عبدالوهاب مددی به هم ریشه بودن موسیقی و فرهنگ ایران و افغانستان اعتقاد
دارد و می‌گوید هرات یکی از مراکز مهم فرهنگی خراسان است و موسیقی این دو
از یک ریشه‌اند. موسیقی خراسان سال‌ها در باغ و بوستان‌ها و خانه‌های مجلل
هرات - بخصوص زمانی که این شهر پایتخت تیموریان بود- شکل گرفت و تکامل
یافت. موسیقی سنتی افغانستان تا دوره "امیر شیرعلی‌خان" که از هند وارد و
در کوچه خرابات کابل ساکن شد، ریشه خراسانی داشت و "خراسانی‌خوانی یا
ایرانی‌خوانی" در همه شهرهای مهم افغانستان رواج داشت.
در سال ۱۳۷۱ افغانستان را ترک کرد و بعد از شش سال اقامت در ایران بار دیگر
به آلمان مهاجرت و تا امروز با خانواده‌اش در آن کشور اقامت دارد. او در
زمان اقامتش در ایران آثار متعددی را ترجمه کرد و کتاب سرگذشت موسیقی
افغانستان را به چاپ رساند. انتشار چند نوار کاست موسیقی نیز ثمره زندگی او
در ایران است.
اکنون این استاد کهنه‌کار و شناخته‌شده موسیقی افغانستان با شرکت در
کنفرانس‌ها و سمینارهای متعدد در کشورهای مختلف موسیقی وطنش را به جهانیان
معرفی و نمایندگی می‌کند.
در گزارش تصویری این صفحه عبدالوهاب مددی از خاطرات و فعالیت‌های موسیقایی
خود می‌گوید.
در صورت انترنیت سریع اینجا کلیک کنید
در صورت انترنیت آهسته اینجا کلیک کنید |
